DP/423-0127/06 - Zaliczenie całości poniesionych wydatków na nabycie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.

Pytanie podatnika

Podatnik ma wątpliwości, czy do kosztów uzyskania przychodów z tytułu faktycznej realizacji wierzytelności będzie mógł zaliczyć całość poniesionych wydatków na nabycie wierzytelności, czy z wyłączeniem części proporcjonalnie przypadającej na umorzoną należność.

Postanowienie

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm), w sprawie: koszty uzyskania przychodów - umorzenie wierzytelności w postępowaniu układowym

stwierdza, że stanowisko przedstawione w tym wniosku nie jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

Uzasadnienie

Spółka nie prowadząca profesjonalnej działalności w zakresie obrotu wierzytelnościami dokonała zakupu wierzytelności od osób trzecich, jak i podmiotów, u których te wierzytelności powstały. Dłużnikiem jest spółka pozostająca w sądowym postępowaniu układowym. W wyniku zawarcia układu część wierzytelności będzie podlegała redukcji - umorzeniu, a pozostała część, zgodnie z harmonogramem, zostanie spłacona jednorazowo.

Podatnik ma wątpliwości, czy do kosztów uzyskania przychodów z tytułu faktycznej realizacji wierzytelności będzie mógł zaliczyć całość poniesionych wydatków na nabycie wierzytelności, czy z wyłączeniem części proporcjonalnie przypadającej na umorzoną należność.

Zdaniem Spółki w chwili spłaty długu zgodnie z układem powstanie przychód, który będzie mógł być w całości pomniejszony o wydatek poniesiony na nabycie wierzytelności, różnica zaś będzie stanowiła podstawę naliczenia podatku dochodowego od osób prawnych.

Według Spółki skoro część wierzytelności została umorzona, to Wnioskodawca nigdy nie uzyska z tego tytułu przychodu i jednocześnie nie powinien automatycznie wyłączać z puli kosztów tej części wydatków na nabycie wierzytelności, które przypadają na umorzoną część wierzytelności. Umorzenie części należności jest bowiem warunkiem tego, że dłużnik ureguluje pozostałą należność.

Wg Spółki dopiero poniesienie wynikowej straty na tej transakcji nie uważa się za koszt uzyskania przychodu.

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Wierzytelność to przysługujące stronie stosunku zobowiązaniowego (wierzycielowi) uprawnienie do żądania od drugiej strony tego stosunku (dłużnika) określonego zachowania się (świadczenia), tj. działania lub powstrzymania się od działania - art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Instytucję umorzenia wierzytelności reguluje art. 508 k.c. stanowiący, iż zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Przesłanką niezbędną do umorzenia wierzytelności na podstawie w/w przepisu jest zatem zgoda dłużnika. Wierzytelność zyskuje status umorzonej dopiero wówczas, gdy wierzyciel dysponuje oświadczeniem dłużnika, że zwolnienie z długu zostało przyjęte.

Umorzenie wierzytelności skutkujące wygaśnięciem długu jest umową dwustronną pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem. Niewątpliwie zawarty przez Spółkę układ z dłużnikiem na mocy postanowienia Sądu Rejonowego jest swoistą umową, na mocy której Wnioskodawca (wierzyciel) zwolnił dłużnika z części długu, a dłużnik to zwolnienie przyjął.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy, przy czym - jak wynika z art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 15.02.1992 r. - koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącane także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe; w tym przypadku są one potrącane w roku, w którym zostały poniesione.

W przypadku nabycia przez podatnika wierzytelności od innych podmiotów, przychodem podatkowym będzie wyegzekwowana od dłużnika kwota pieniężna bądź kwota uzyskana z dalszej jej sprzedaży (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r.). Jeżeli chodzi o koszty uzyskania przychodów, to będą nimi wydatki poniesione na nabycie wierzytelności (art. 15 ust. 1 ustawy). Zaliczenie ich jednak do kosztów podatkowych może nastąpić dopiero z chwilą uzyskania faktycznego przychodu, tj. sprzedaży bądź zapłaty przez dłużnika nabytej wierzytelności lub jej części (art. 15 ust. 4 ustawy podatkowej). Jednocześnie Organ podatkowy stoi na stanowisku, iż w przypadku umorzenia części wierzytelności (np. w wyniku zawarcia układu) do kosztów uzyskania przychodów nie będzie mogła być zaliczona ta część wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności, która proporcjonalnie przypada na umorzoną część.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne. Z powyższego przepisu wynika, że o możliwości zaliczenia umorzonych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów decydują dwa warunki, które muszą zostać spełnione łącznie, tj.:

- wierzytelność musi być wcześniej zarachowana jako przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

- wierzytelność musi zostać umorzona.

Podobne stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 10.11.2005 r., nr PB3-8213-255, które odnośnie zasady proporcjonalności stwierdziło, iż wydatki na nabycie wierzytelności powinny zostać odpisane w koszty podatkowe w takiej części, w jakiej pozostają wpłaty dłużnika w ogólnej kwocie należnych wpłat.

Reasumując nieprawidłowe jest stanowisko Podatnika, iż umorzenie wartości nominalnej wierzytelności nabytej w celu odsprzedaży lub windykacji nie ma wpływu na opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych i że dopiero poniesienie wynikowej straty na tych transakcjach nie uważa się za koszt uzyskania przychodu.