DP-024-77/32148/12/WB

W odpowiedzi na pismo znak ORL-III.6162.2.2012 w sprawie zaliczenia do strefy uzdrowiskowej A i B części lasów mienia komunalnego Miasta i Gminy Krynica Zdrój, uprzejmie informuję, co następuje.

Ad. 1: Zgodnie z art. 38a ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 651 i 742), zwanej dalej "ustawą o lecznictwie uzdrowiskowym", w strefie "A" ochrony uzdrowiskowej zabrania się wyrębu drzew leśnych i parkowych z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych.

Na temat sposobu rozumienia pojęcia "cięcia pielęgnacyjnego" niejednokrotnie wypowiadały się sądy.

W wyroku z dnia 22 października 2009 r" II OSK 1630/08 (LEX nr 573588), Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż cięciem pielęgnacyjnym jest ingerencja w samą koronę drzewa, czyli jego okoronowanie. Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 marca 2007 r., IV SA/Wa 2101/06 (LEX nr 322269) stwierdził, iż do czynności pielęgnacyjnych zalicza się także trzebież (tekst jedn.: pielęgnacyjne cięcie lasu, wycinanie niektórych drzew w drzewostanie (zwykle starszym niż dwudziestoletni) w celu uzyskania przyrostu grubości i możliwości rozrastania się pozostałych drzew).

Jednocześnie, zgodnie ze słownikiem języka polskiego poprzez cięcie (w znaczeniu leśniczym) należy rozumieć wycinanie wyznaczonych drzew w celach pielęgnowania, odnawiania i użytkowania lasu oraz usuwania drzew chorych; rąb, czyli - w znaczeniu leśniczym - wycinanie wyznaczonych drzew.

Wydaje się, że w takim samym, jak wskazane powyżej, znaczeniu pojęcie "cięcia pielęgnacyjnego" jest stosowane w załączniku do zarządzenia Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 r. w sprawie wprowadzenia "Zasad hodowli lasu" w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (z uzgodnień roboczych - rozmowy telefonicznej z Panem Dyrektorem wynika, że to o ten dokument chodzi w pytaniu zawartym w powołanym na wstępie piśmie). Zgodnie z § 46 ust. 1 lit. a zasad hodowli lasu pielęgnowanie lasu obejmuje pielęgnowanie drzewostanu polegające na prowadzeniu cięć pielęgnacyjnych i pielęgnowaniu drzew.

Celem pielęgnowania lasu w rozumieniu zasad hodowli lasu jest regulowanie zagęszczenia i odpowiedniego rozmieszczenia drzew w drzewostanie w sposób sprzyjający powstaniu niezbędnej przestrzeni życiowej dla dalszego rozwoju drzewostanu, kształtowaniu klimatu wnętrza lasu, sprzyjającego oczyszczaniu się drzew z dolnych gałęzi i poprawie jakości drewna oraz zwiększaniu różnorodności biologicznej w dolnych warstwach lasu, regulowanie składu gatunkowego oraz wytwarzanie, utrwalanie pożądanej formy zmieszania i budowy piętrowej, popieranie najbardziej wartościowych składników drzewostanu i naturalnej różnorodności biologicznej lasu, wyprzedzanie procesu naturalnego wydzielania się drzew z drzewostanu, polepszenie stanu sanitarnego i biologicznej odporności lasu, poprawa jakości drzewostanu, a także poprawa mikroklimatu oraz zdolności retencyjnych gleb (§ 46 ust. 2). Ponadto analiza § 47 wskazuje, że cięciem pielęgnacyjnym jest usuwanie drzew wadliwych, trzebież oraz przycinanie, kształtowanie koron drzew. Mając zatem na uwadze przytoczone postanowienia Zasad hodowli lasu należy uznać, że dokument ten nie wprowadza jakiegoś szczególnego, innego niż wynikające z orzecznictwa i definicji słownikowych rozumienia pojęcia "cięcie pielęgnacyjne".

Ad. 2: Zgodnie z art. 38a ust. 2 pkt 2 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym w strefie "B" ochrony uzdrowiskowej zabrania się wyrębu drzew leśnych i parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych i wyrębu określonego w planie urządzenia lasu. Ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym nie definiuje pojęcia "plan urządzenia lasu", stąd należy odwołać się do sposobu rozumienia tego pojęcia na gruncie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o lasach", która odróżnia plany urządzenia lasu (sporządzane dla lasów stanowiących własność Skarbu Państwa), od uproszczonych planów urządzenia lasu (sporządzanych dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa) oraz pozostałych dokumentów, o których mowa w art. 19 ustawy o lasach. W związku z tym należałoby uznać, że art. 38a ust. 2 pkt 2 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym wyklucza możliwość prowadzenia w strefie "B" ochrony uzdrowiskowej wyrębu określonego w uproszczonym planie urządzenia lasu.

Niemniej jednak, taka literalna wykładnia art. 38a ust. 2 pkt 2 prowadziłaby do nieuzasadnionego - w mojej ocenie - różnicowania sytuacji właścicieli lasów położonych w strefie "B" ochrony uzdrowiskowej (tekst jedn.: Skarbu Państwa oraz pozostałych właścicieli).

Ad. 3: Zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej nadaje danemu obszarowi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Rozporządzenie Rady Ministrów, tak samo jak ustawy, a w przeciwieństwie do planu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, jest aktem prawa powszechnie obowiązującego. Fakt włączenia danego lasu do strefy ochrony uzdrowiskowej A lub B nie oznacza jednak, że w lesie tym nie może być prowadzona gospodarka leśna, a jedynie skutkuje koniecznością uwzględnienia przy prowadzeniu tejże gospodarki leśnej przepisów ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym.

Jeżeli zatem dany uproszczony plan urządzenia lasu został wydany przed włączeniem lasu do strefy ochrony uzdrowiskowej A lub B, to taki plan podlega wykonaniu w zakresie zgodnym z ustawą o lecznictwie uzdrowiskowym, natomiast w zakresie z ustawą tą sprzecznym może zostać zmieniony aneksem, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o lasach.

Ustawa o lasach nie przewiduje natomiast "wygaszenia" czy uchylenia uproszczonego planu urządzenia lasu.

Na koniec pragnę zauważyć, że powyższa opinia jest opinią Departamentu Prawnego Ministerstwa Środowiska i nie jest wiążąca dla innych organów lub podmiotów. Jednocześnie warto nadmienić, że organem właściwym w zakresie ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym jest Minister Zdrowia. Zasadne może być zatem zasięgnięcie opinii również tego organu.