DOK/WPR/075/9/1/2015/PM - Stanowisko KNF w sprawie umów kredytu i pożyczek udzielanych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo - kredytowe oraz banki.

Komisja Nadzoru Finansowego, mając na względzie cele nadzoru nad rynkiem finansowym, a w szczególności dążąc do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tego rynku, zwraca uwagę na treść art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 128 z późn. zm.). Na podstawie art. 36 ust. 1a i 2 ustawy dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tekst jedn.: z 2013 r. Dz. U. poz. 1450 z późn. zm.) określone w art. 75c ustawy - Prawo bankowe zasady postępowania stosuje się odpowiednio do umów kredytu i pożyczek udzielanych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu lub pożyczki, kredytodawca wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu tym kredytodawca winien poinformować o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W przypadku złożenia takiego wniosku, kredytodawca powinien, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty zobowiązania, jeżeli jest ona uzasadniona dokonaną przez kredytodawcę oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja taka dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez obie strony umowy o charakterze kredytowym.

Przytoczona regulacja nie oznacza, że w każdym przypadku banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe mają obowiązek uwzględnienia wniosku o restrukturyzację. Jednakże, jeżeli dokonanie takiej restrukturyzacji jest uzasadnione oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy, powinna być ona przeprowadzona na warunkach uzgodnionych przez strony. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy pogorszenie sytuacji kredytobiorcy ma charakter tymczasowy. Wprowadzona przez ustawodawcę zasada oznacza, iż w sytuacji powstania opóźnienia ze spłatą zobowiązania, kredytodawca podejmując działania w celu wyegzekwowania spłaty długu, nie powinien mechanicznie podejmować działań, zmierzających od razu do wypowiedzenia umowy kredytu, czy pożyczki. Kredytodawca winien na wniosek kredytobiorcy przeanalizować jego sytuację i wspólnie z nim poszukiwać możliwych do zaakceptowania rozwiązań problemu zadłużenia, umożliwiających kontynuowanie stosunku umownego i spłatę zobowiązania kredytowego przez dłużnika.

W przypadku jednak odrzucenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, bank winien przekazać wnioskodawcy, bez zbędnej zwłoki, pisemne i szczegółowe wyjaśnienia, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Wyjaśnienia te powinny rzetelnie wyjaśniać powód odmowy dokonania wnioskowanej restrukturyzacji.

Niezależnie od powyższych wymogów ustawowych, zasadnym jest zamieszczenie stosownych informacji, dotyczących możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację, również w serwisie internetowym danego kredytodawcy. Dodatkowo, wskazane jest, aby kredytodawcy, którzy dostrzegą pierwsze symptomy problemów kredytobiorcy z obsługą swego zobowiązania, również z własnej inicjatywy, jak najwcześniej podejmowali z kredytobiorcą rozmowy na temat przyczyn tych problemów oraz możliwych sposobów ich rozwiązania. W tym kontekście warto również mieć na względzie specyficzną formułę rozmów z kredytobiorcami, jaką jest mediacja prowadzona z udziałem zaakceptowanych przez strony bezstronnych mediatorów. Należy podkreślić, iż kredytodawca podejmując mediację ze swoimi klientami pozytywnie kształtuje swój wizerunek jako podmiotu przyjaznego klientom. Prezentuje otwartość na potrzeby swoich klientów, a także dążenie do budowania i utrzymania długotrwałych relacji z odbiorcami usług finansowych.

Mając powyższe na uwadze, niezbędne jest dostosowanie działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do wprowadzonych wymogów w zakresie restrukturyzacji. Proces ten winien być odpowiednio sformalizowany i określony w procedurach obowiązujących w podmiotach, a także uwzględniać konieczność zapewnienia odpowiednich zasobów, celem zapewnienia efektywności tego procesu. Rzetelne realizowanie wprowadzonych obowiązków pozytywnie wpłynie na wizerunek banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, postrzeganych jako instytucje zaufania publicznego, które odpowiedzialnie prowadzą działalność kredytową i aktywnie poszukują możliwych do zaakceptowania przez obie strony rozwiązań problemów związanych ze spłatą zobowiązań przez odbiorców usług finansowych. Prawidłowa praktyka w tym obszarze wzmocni tym samym zaufanie do całego rynku finansowego. Sposób realizowania tego wymogu będzie przedmiotem dalszego zainteresowania Komisji Nadzoru Finansowego.