DN/436-5/06 - Kwota zabezpieczonej wierzytelności jako podstawa opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pruszczu Gdańskim, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku Pani z dnia 10 października 2006 r. (data wpływu do tut. Organu podatkowego 12 października 2006 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, w sprawie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ustanowienia hipoteki

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż bank udziela kredytu hipotecznego na zakup nieruchomości osobie fizycznej w kwocie 26.700 zł. Zgodnie z umową kredytową zabezpieczeniem spłaty kredytu (kapitału), odsetek, kosztów egzekucji i innych kosztów ubocznych jest jedna hipoteka kaucyjna ustanowiona do kwoty 53.400 zł.

Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku pyta, czy w przedstawionym stanie faktycznym podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki należy pobrać w wysokości 19 zł., na podstawie z art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czy też, biorąc pod uwagę fakt, iż hipoteka ma zabezpieczać zarówno kapitał, jak i odsetki i inne koszty uboczne, w wysokości 0,1%, wysokości udzielonego kredytu, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, oraz dodatkowo 19 zł. z tytułu ustanowienia hipoteki o nieustalonej wysokości.

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki kaucyjnej, która ma zabezpieczać kapitał, odsetki oraz inne koszty uboczne, w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego, winien być pobrany w wysokości 0,1% wysokości udzielonego kredytu, tj. w kwocie 26,70 zł. oraz dodatkowo w wysokości 19 zł. z tytułu ustanowienia hipoteki o nieustalonej wysokości.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pruszczu Gdańskim, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10 października 2006 r. stwierdza, iż stanowisko Wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym jest nieprawidłowe.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą o księgach wieczystych i hipotece. W zależności od sposobu powstania hipotekę dzieli się na umowną (zwykłą) oraz przymusową.

Hipoteka umowna (zwykła) powstaje na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz wpisu do księgi wieczystej. Treścią takiej umowy jest ustanowienie hipoteki na nieruchomości w celu zabezpieczenia wierzytelności oznaczonej, tj. wierzytelności konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego. Hipoteka umowna (zwykła) zabezpiecza wierzytelność już istniejącą i oznaczoną co do wysokości.

Hipoteka przymusowa natomiast powstaje z mocy prawa lub na podstawie orzeczenia sądu.

W myśl art. 102 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wierzytelność o wysokości nieustalonej może być zabezpieczona hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna). Zgodnie z art. 104 ustawy o księgach wieczystych i hipotece hipoteka kaucyjna zabezpiecza odsetki oraz koszty postępowania mieszczące się w sumie wymienionej we wpisie do hipoteki.

Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz z mocy ustawy nieobjęte hipoteką zwykłą oraz wierzytelności z dokumentów zbywalnych przez indos chociażby wysokość wierzytelności była z góry ustalona

Zgodnie z art. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega ustanowienie hipoteki jako czynność cywilnoprawna.

W świetle powyższego podatkowi podlegają wyłącznie czynności ustanowienia hipoteki umownej (zwykłej) i kaucyjnej.

Podstawę opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy, stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Ustawa różnicuje jednocześnie stawkę podatku, ustalając stawkę procentową od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności 0,1% (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ustawy) oraz stawkę kwotową w wysokości 19 zł. od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy).

Zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w celu zabezpieczenia spłaty kredytu, odsetek, kosztów egzekucji i innych kosztów ubocznych bank ustanowił jedną hipotekę kaucyjną do kwoty 53.400 zł. W niniejszym przypadku brak możliwości ustalenia wierzytelności należnej bankowi od kredytobiorcy wyklucza możliwość zastosowania do tej czynności procentowej stawki podatku.

W świetle powyższego ustanowienie przedmiotowej hipoteki będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki kwotowej (19 zł.), określonej w art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy.