DI/200000/451/326/2011 - Ustalenie podstawy wymiaru składek za zatrudnionych zleceniobiorców.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 3) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 16 maja 2011 r. złożonym przez przedsiębiorcę (...) w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek za zatrudnionych zleceniobiorców oraz odmawia wydania interpretacji w przedmiocie rozstrzygnięcia czy zleceniobiorca wykonując umowę zlecenia poza miejscowością, w której znajduje się siedziba zleceniodawcy przebywa w podróży służbowej.

W dniu 19 maja 2011 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż firma będzie świadczyła usługę całodobowej opieki nad osobami starszymi, chorymi i niepełnosprawnymi w ich miejscu zamieszkania. W ramach tej działalności firma będzie posiadała klientów w Polsce i w Niemczech. Do świadczenia usług firma zatrudni doświadczonych opiekunów. Z uwagi na fakt, iż nie zachodzą w tym przypadku przesłanki stosunku pracy, firma zawsze z opiekunami umowy zlecenie, powierzając im świadczenia usług opiekuńczych na rzecz jej klientów.

Umowy z opiekunami zawierane będą na okres od 6 do 24 miesięcy. Specyficzny charakter usługi powoduje, że w trakcie trwania umów często zdarzać się będzie, iż opiekunom powierzać się będzie wykonywanie różnych czynności na rzecz różnych podopiecznych, w różnych miejscach. Z reguły zlecać się będzie wykonywanie czynności na terenie miejsca zamieszkania lub na terenie Niemiec, przy czym czas pobytu za granicą trwać będzie od 1 do 4 miesięcy i powtarzać się będzie okresowo w ciągu roku. Na okres pobytu za granicą dla oddelegowanych osób firma wystąpi o poświadczenia druków A1, przy czym firma oraz zleceniobiorcy spełniać będą wszystkie wymogi wynikające z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004.

Wynagrodzenie miesięczne, w zależności od rodzaju i ilości zlecanych czynności, wynosić będzie od 500,00 do 2.500,00 zł brutto. Z uwagi na fakt, iż umowa będzie okresowo wykonywana na terenie Niemiec, w umowach zlecenia, oprócz wynagrodzenia, zostanie określony także zwrot kosztów odbywanej podróży w formie diety z tytułu zrekompensowania zleceniobiorcom podwyższonych kosztów wyżywienia w trakcie wykonywania czynności poza miejscem zamieszkania. Diety wypłacane będą na zasadach i w wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Zgodnie z treścią zawieranej umowy zlecenia, strony umawiają się na dodatkowe świadczenie wypłacane w okresie podróży. Ustalone kwot nigdy nie przekroczą wysokości diet za dobę podróży ustalonych w załączniku rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalenia należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 z późn. zm.) Zapis umowy będzie brzmiał następująco:

Z tytułu świadczenia usług pomocy domowej i opieki nad osobą starszą, Zleceniobiorcy przysługuje:

Zdaniem Firmy podstawę wymiaru składek będzie stanowiła określona w umowie kwota wynagrodzenia stanowiąca jednocześnie przychód zleceniobiorcy. Diety, które Firma wypłacać będzie zleceniobiorcom dodatkowo w związku z odbywanymi przez nich okresowo podróżami do Niemiec będą, zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Powyższe rozporządzenie wyłącza z podstawy wymiaru składek diety i inne należności z tytułu podróży służbowej do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza jego granicami. Przepisy tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę, jak również umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Reasumując powyższe, w przypadku gdy zleceniobiorcy, oprócz wynagrodzenia kwotowego przyznane zostaną diety do wysokości określonej w przepisach regulujących podróże służbowe pracowników sfery budżetowej, to w przedstawionym zdarzeniu przyszłym podstawą wymiaru składek będzie określone kwotowo wynagrodzenie z wyłączeniem diet i zwrotu kosztów podróży zleceniobiorcy w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opiekuńczymi na terytorium Niemiec.

Ponadto przedsiębiorca w odpowiedzi na wezwanie o sprecyzowanie wniosku, w dniu 15 czerwca 2011 r. uzupełnił wniosek o załącznik do umów zlecenia, określający należności z tytułu podróży odbywanych na rzecz zleceniodawcy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83 ust. 1 pkt 1, 2), 3) i 3a) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do wydawania pisemnych interpretacji w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych, w sprawie ustalania stopy procentowej składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w sprawie zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych, w sprawie zasad ustalania właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w świetle przepisów Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we wspólnocie oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Rozstrzygnięcie, czy zleceniobiorca wykonując umowę zlecenia poza miejscowością, w której znajduje się siedziba zleceniodawcy przebywa w podróży służbowej, nie jest zagadnieniem z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do rozstrzygania tej kwestii poprzez wydanie pisemnej interpretacji. Zatem Oddział odmówił wydania pisemnej interpretacji w przedmiocie rozstrzygnięcia czy zleceniobiorca wykonując umowę zlecenia poza miejscowością, w której znajduje się siedziba zleceniodawcy przebywa w podróży służbowej.

W myśl art. 18 ust. 3 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2010 r. Nr 127, poz. 860). Według brzmienia § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) przepisy § 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 15 powyższego rozporządzenia z podstaw wymiaru składek wyłączone są diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17.

Powyższe wyłączenie ma odpowiednio zastosowanie do zleceniobiorców, jeżeli stosowne postanowienia zawartych z nimi umów lub przepisy odrębne przewidują zwrot należności na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników sfery budżetowej.

Jednocześnie stosownie do art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) strony zawierające umowę cywilnoprawną mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Natomiast z art. 742 powyższej ustawy wynika, iż dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki związane z należytym wykonaniem zlecenia. W związku z powyższym, na zasadzie swobody umów, strony mogą uzgodnić, że zleceniobiorca oprócz wynagrodzenia otrzyma również zwrot wydatków poniesionych na wykonanie umowy.

Opisane powyżej wyłączenie należności z tytułu zagranicznych podróży w celu wykonania zlecenia z podstaw wymiaru składek zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie miało w rezultacie zastosowanie do zleceniobiorców, dla których stosowne postanowienia zawartych z nimi umów przewidują zwrot tych należności na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników sfery budżetowej.

W związku z powyższym, stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku złożonym w dniu 19 maja 2011 r. Oddział uznał za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w Krakowie. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu Oporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.