DI/200000/43/415/2024 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego członkom komisji egzaminacyjnych powołanych na podstawie aktu powołania

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) uznaje stanowisko Przedsiębiorcy: z siedzibą w (...) (dalej: Przedsiębiorca) przedstawione we wniosku złożonym w dniu 23 kwietnia 2024 r. za prawidłowe w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego członkom komisji egzaminacyjnych powołanych na podstawie aktu powołania.

Wnioskiem złożonym w dniu 23 kwietnia 2024 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego Przedsiębiorcy:

Osoby, które zajmują się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach wykonawczych są zobowiązane do posiadania kwalifikacji potwierdzonych świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne. Wynika to z art. 54 ust. 1 Prawa energetycznego. Członkowie komisji kwalifikacyjnych (egzaminatorzy) są natomiast powoływani na okres 5 lat m.in. przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Komisje kwalifikacyjne przeprowadzają egzaminy stwierdzające kwalifikacje na stanowiskach pracy związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń, instalacji sieci energetycznych.

Składy osobowe członków komisji egzaminacyjnych powołuje aktem powołania Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 54 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 220). Ich działalność reguluje Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Przedsiębiorca wskazuje, iż z egzaminatorami nie jest zawierana żadna umowa, a rozliczenie i wypłata gratyfikacji dla poszczególnych członków zespołów egzaminacyjnych następuje na podstawie protokołu ilości przeegzaminowanych osób sporządzonych przez Przewodniczącego Komisji Kwalifikacyjnej bądź jej Sekretarza. Część opłaty egzaminacyjnej przewidziana dla jednostki przeznaczana jest na działalność statutową.

Zagadnienia dotyczące ustalania podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasady opłacania tych składek regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis art. 6 ust. 1 tej ustawy wskazuje katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Wśród podmiotów, o których mowa w tym przepisie brak jest osób pełniących funkcję członków komisji egzaminacyjnych, powołanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, zajmujących się przeprowadzaniem egzaminów stwierdzających kwalifikacje osób na stanowiskach pracy związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych. Objęcie funkcji członka komisji egzaminacyjnej następuje na podstawie aktu powołania właściwego organu administracji publicznej, w tym przypadku Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W związku z tym, iż akt powołania nie stanowi, na gruncie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tytułu rodzącego obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, to w konsekwencji od uzyskanego przez takie osoby wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka komisji egzaminacyjnej nie będą opłacane składki na ubezpieczenia społeczne.

Przedmiotowe zagadnienia niejednokrotnie były w przeszłości przedmiotem rozważań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w analogicznych sprawach:

* Pismo z dnia 30 stycznia 2024 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nr DI/100000/43/872/2020

* decyzja z 5 sierpnia 2020 r., znak: WPI/200000/43/583/2020.

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Wynagrodzenie wypłacane członkom komisji egzaminacyjnych powołanych na podstawie aktu powołania przez organ administracji państwowej (Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki) nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), w którym wymieniono osoby fizyczne podlegające obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Katalog tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym zakreślony w art. 6 ww. ustawy ma charakter zamknięty, co oznacza, iż jedynie osoby w nim wymienione podlegają temu obowiązkowi. W przepisie nie wymieniono osób wykonujących funkcję członków komisji egzaminacyjnych właściwych do przeprowadzenia egzaminów kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. Przedsiębiorca wskazuje, że objęcie funkcji członka komisji egzaminacyjnej następuje na podstawie aktu powołania właściwego organu administracji państwowej, w tym przypadku Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Członkowie Komisji kwalifikacyjnej nie są pracownikami i nie świadczą usług na podstawie umów cywilno-prawnych na rzecz Stowarzyszenia.

W związku z tym, iż akt powołania na gruncie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie stanowi tytułu rodzącego obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, to w konsekwencji od uzyskanego przez takie osoby wynagrodzenia z tytułu wykonywania funkcji członka komisji egzaminacyjnej nie powinny być, zdaniem Przedsiębiorcy odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne.

Przedsiębiorca podkreśla, że powyższe stanowisko jest zgodne z przywołanymi interpretacjami indywidualnymi, gdzie Urząd uznał za prawidłowe stanowisko w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłaconych członkom komisji egzaminacyjnych. Przywołanie powyższych decyzji jest zasadne z tego względu, że działalność ww. komisji jest precyzyjne uregulowania przez przepisy powszechnie obowiązujące. Z tego wzglądu trudno mówić o rozbieżnościach w stanie faktycznym w przypadku przywołanych wnioskodawców.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu) oraz zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ubezpieczeniom społecznym podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. W art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostały wymienione wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Zgodnie zaś z art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy. Natomiast, w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Powyższy katalog jest wyczerpujący i ma charakter zamknięty co oznacza, że do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonym tym przepisem.

Wśród osób, o których mowa w wyżej cytowanym przepisie brak jest osób pełniących funkcję członków komisji egzaminacyjnych do przeprowadzenia egzaminów stwierdzających kwalifikacje na stanowiskach pracy związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń, instalacji sieci energetycznych. Jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego, składy osobowe członków komisji egzaminacyjnych powołuje aktem powołania Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 54 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Ich działalność reguluje Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. Członkowie komisji egzaminacyjnej nie są pracownikami i nie świadczą usług na podstawie umów cywilnoprawnych na rzecz. Jak wskazuje Przedsiębiorca rozliczenie i wypłata gratyfikacji dla poszczególnych członków zespołów egzaminacyjnych następuje na podstawie protokołu ilości przeegzaminowanych osób sporządzonych przez Przewodniczącego Komisji Kwalifikacyjnej bądź jej Sekretarza.

Zatem, w tak przedstawionym stanie faktycznym, Zakład potwierdza prawidłowość stanowiska Przedsiębiorcy w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego członkom komisji egzaminacyjnych powołanych na podstawie aktu powołania. Nie występuje tu przesłanka wynikająca z art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych skutkująca objęciem członków komisji egzaminacyjnej powołanych do pełnienia tej funkcji na podstawie aktu powołania, ubezpieczeniami społecznymi - brak jest tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Biorąc pod uwagę treść art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, zgodnie bowiem z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) w zakresie spraw dotyczących objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców wydaje Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia. Zatem w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez członków komisji egzaminacyjnej powołanych na podstawie aktu powołania, Przedsiębiorca jest uprawniony do wystąpienia do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. W związku z powyższym Zakład w oparciu o art. 66 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572) zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Przedsiębiorca jest uprawniony do wniesienia podania do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Zgodnie z art. 66 § 2 tej ustawy odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w art. 66 § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Stanowisko Zakładu:

W konsekwencji, uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 23 kwietnia 2024 r., opis stanu faktycznego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za prawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego członkom komisji egzaminacyjnych powołanych na podstawie aktu powołania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.