DI/100000/451/1436/2013 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2013 poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 10 października 2013 r. doręczonym dnia 18 października 2013 r. złożonym przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w zakresie w (...) zakresie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od przyznanego pracownikom niepełnosprawnym z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jednorazowego, bezzwrotnego świadczenia pieniężnego za zakup leków i umorzonej pożyczki.

Dnia 18 października 2013 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 15 listopada 2013 r. (doręczonym do Oddziału ZUS w Gdańsku dnia 28 listopada 2013 r.)

Wnioskodawca wskazał, iż jest byłym zakładem pracy chronionej i posiada środki na Zakładowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne stanowią aktualnie 38% zatrudnionych ogółem. Wnioskodawca wydatkował na wniosek pracownika niepełnosprawnego z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środki na zapomogę losową z tytułu długotrwałej choroby w postaci jednorazowego bezzwrotnego dofinansowania na zakup leków. Świadczenie powyższe przyznane zostało pracownikowi w związku z wykonywaniem przez niego pracy u wnioskodawcy, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dodatkowo wnioskodawca udzielił pracownikom niepełnosprawnym pożyczek z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na różnie cele związane z pomocą w rehabilitacji zawodowej i społecznej tych osób. Świadczenia powyższe przyznane zostały pracownikom w związku z wykonywaniem przez niech pracy u wnioskodawcy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jeżeli pracownik niepełnosprawny wydatkuje pożyczkę zgodnie z celem, na który została przyznana i złoży wnioskodawcy wniosek o umorzenie pozostałej do zapłaty kwoty umotywowany jego długotrwałą chorobą wnioskodawca zamierza umorzyć pozostałą do zapłaty kwotę pożyczki.

Na tle powyższego stanu faktycznego przedsiębiorca powziął Wątpliwości, które wyrazi) pytaniem, czy w zaistniałym stanic faktycznym wnioskodawca jako płatnik musi odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne od dofinansowanie na zakup leków i od umorzonej kwoty pożyczki. Jednocześnie przedsiębiorca wyraził stanowisko, iż w przypadku zaistniałego stanu faktycznego wnioskodawca nie musiał odprowadzić składek na ubezpieczenia społeczne od dofinansowania na zakup leków i od umorzonej kwoty pożyczki, gdyż opisaną pomoc traktować należy jako zapomogę losową przyznaną w wypadku długotrwałej choroby pracownika. Świadczenie te zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, dlatego w powyższych sytuacjach wnioskodawca nie będzie musiał odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne od przyznanych świadczeń.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 15 listopada 2013 r. (data wpływu do Oddziału ZUS w Gdańsku dnia 28 listopada 2013 r.) przedsiębiorca wskazał, że jak wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych świadczenia te stanowią przychód pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 tej ustawy. Wypłaty wskazanych we wniosku środków przyznane pracownikom stanowią zatem przychód pracowników ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jednocześnie przychody te korzystają ze zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Artykuł 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowe; jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipiec 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.), w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi i przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Powyższa regulacja w zakresie wyłączenia określonych kategorii przychodów przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi wyjątek od zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i musi być interpretowana ściśle. Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przedsiębiorca wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ww. świadczeń upatruje w § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 106 z późn. zm.), który stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowią zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby. Zdarzenia te mają charakter nadzwyczajny i nieprzewidywalny. Wnioskodawca wskazał, iż planowane świadczenia na rzecz uprawnionych pracowników niepełnosprawnych będą pochodziły ze środków Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Fundusz ten jest tworzony przez pracodawców i działa na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) i Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., nr 1300). Pracodawca tworząc Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych gromadzi środki pieniężne, które nogą być wydatkowane na ściśle określone cele wskazane w rozporządzeniu, w sposób planowy, usystematyzowany i kompleksowy na rzecz osób niepełnosprawnych, między innymi wskazują rodzaje wydatków finansowych z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Z uwagi na powyższe nie sposób uznać, że środki z tytułu jednorazowego bezzwrotnego świadczenia na zakup leków oraz umorzenia pożyczki mogą być wydatkowane jako zapomogi losowe w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby, a więc w razie zaistnienia zdarzeń nieprzewidywalnych i nadzwyczajnych. Za stanowiskiem takim przemawia również okoliczność, że wyłączenia tych świadczeń z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na gruncie przywołanego rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe reguluje § 2 ust. 1 pkt 23, tym samym do tej samej kategorii przychodów nie może mieć zastosowania inny przepis tego samego aktu prawnego. Stanowisko przeciwne byłoby sprzeczne z prawem, bowiem sankcjonowałoby możliwość wyłączania z podstawy wymiaru składek określonego przychodu z różnych podstaw prawnych zawartych w rozporządzeniu. Nie do zaakceptowania jest takie rozumienie przepisów ww. Rozporządzenia, które prowadziłoby do wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń przyznanych pracownikom w ramach Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez podmiot, który utracił status Zakładu pracy chronionej w sytuacji zmiany kwalifikacji tych świadczeń, które tak jak wskazano powyżej mogły jedynie przy spełnieniu określonych warunków korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia z § 2 ust. 1 pkt 23 rozporządzenia.

Zgodnie zaś art. 17 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, w tym za osoby świadczące pracę na podstawie umowy o pracę, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w całości płatnicy składek a ponadto ww. płatnicy składek, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazuj do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, natomiast art. 46 ust. 1, powyższej ustawy stanowi, że płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Odnosząc powyższe wywody do wątpliwości przedsiębiorcy zawartych w złożonym wniosku należy stwierdzić, iż na wnioskodawcy spoczywa obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od planowanego przyznania niepełnosprawnemu pracowników ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych jednorazowego, bezzwrotnego świadczenia na dofinansowanie zakuj u leków i umorzenia kwoty przyznanej pożyczki, a co zatem idzie stanowisko wnioskodawcy zawarć we wniosku uznać za nieprawidłowe, gdyż świadczenia powyższe stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na marginesie także należy podkreślić, iż w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmiennie od trybu na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego nie ma żadnych uprawnień do prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W postępowaniu tym organ nie może zbierać dowodów i poddawać ich ocenie, orzeka jedynie w oparciu o wskazany w treści wniosku stan faktyczny. W postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład zobligowany jest wydać interpretację treści przepisów prawa co do zakresu i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku, nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać w oparci i o inne źródła, czy też wiedzę znaną organowi z urzędu. W trybie wydawania pisemnych interpretacji brak jest możliwości dokonywania oceny konkretnych działań przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości lub nieprawidłowości danego postępowania, organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobligowany jedynie t o oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska - dokonanej przez przedsiębiorcę wykład ii przepisów prawa mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.