DI/100000/43/972/2016 - Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne członka zarządu, pełniącemu funkcję jedynie na podstawie aktu powołania (bez żadnej umowy).

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w sprawie z wniosku (...) z dnia 1 września 2016 r. doręczonego dnia 7 września 2016 r. o wydanie pisemnej interpretacji: (...)

- uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku dotyczące uznania, iż powołanie członka zarządu zgodnie z art. 368 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania.

Dnia 7 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 1 września 2016 r. (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż w skład zarządu (...) wchodzą: (...) (prezes zarządu) oraz (...) (członek zarządu), którzy zostali powołani do zarządu uchwałą Rady Nadzorczej podjętą na podstawie art. 368 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.; dalej jako "k.s.h."). Obecnie ww. członkowie zarządu są ponadto zatrudnieni przez wnioskodawcę w ramach stosunku pracy, a zakres ich obowiązków obejmuje zarządzanie wnioskodawcą. Wnioskodawca planuje rozwiązanie umów o pracę z członkami zarządu, w rezultacie czego będą oni wykonywali funkcje członków zarządu na podstawie samego powołania w skład zarządu, na podstawie uchwały Rady Nadzorczej, która jest organem uprawnionym do powoływania i odwoływania członków zarządu wnioskodawcy, zgodnie z art. 368 § 4 k.s.h., jak również do ustalania ich wynagrodzenia.

Planowane jest również podjęcie uchwały przez Radę Nadzorczą, na podstawie której członkom zarządu przyznane zostanie wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członków zarządu. Wynagrodzenie członków zarządu, przyznane powyższą uchwałą, będzie się składało z części stałej, płatnej w takiej samej wysokości w każdym miesiącu oraz z części zmiennej, płatnej nie częściej niż cztery razy w roku. Część zmienna wynagrodzenia będzie zależna od wskaźnika EBIDTA wnioskodawcy, ustalanego na koniec kwartału kalendarzowego.

Członkowie zarządu wnioskodawcy nie będą ani pracownikami ani zleceniobiorcami wnioskodawcy, a swoje obowiązki będą pełnić jedynie na podstawie uchwały Rady Nadzorczej, czyli wyłącznie w ramach stosunku powołania do zarządu.

Według stanowiska wnioskodawcy, nie będzie go obciążał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu wnioskodawcy, wykonującym swoje funkcje na podstawie samego powołania na podstawie uchwały Rady Nadzorczej.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. art. 6-13 usus, enumeratywnie wymieniają tytuły, z których wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Zgodnie z tymi przepisami, powołanie na członka zarządu spółki akcyjnej nie jest samoistną podstawą podlegania ubezpieczeniom społecznym. Z kolei, jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, stosunek pracy jest odrębnym stosunkiem prawnym od członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., sygn. akt I PKN 404/00). W rezultacie należy przyjąć, że nie ma obowiązku zgłoszenia przez wnioskodawcę członków zarządu do ubezpieczenia społecznego i konieczności odprowadzania składek na to ubezpieczenie od otrzymywanego wynagrodzenia, przyznanego na podstawie uchwały Rady Nadzorczej, w sytuacji sprawowania funkcji w zarządzie wnioskodawcy na podstawie samego powołania, tj. uchwały Rady Nadzorczej, a bez obowiązującej umowy o pracę lub innej umowy stanowiącej tytuł, z którego wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, wymienionej w art. 6-13 usus, oraz otrzymywania wynagrodzenia na podstawie uchwały organu spółki akcyjnej (tj. w tym wypadku Rady Nadzorczej).

Wnioskodawca wskazuje, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wydawanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych indywidualnych interpretacjach, w szczególności:

- Decyzji nr 45 z dnia 2 lutego 2016 r. wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku (DI/100000/43/63/2016);

- Decyzji nr 325/2016 z dnia 12 kwietnia 2016 r. wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie (WPI/200000/43/325/2016).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012, poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 1 września 2016 r. doręczonym dnia 7 września 2016 r., dotyczące uznania, iż powołanie członków zarządu zgodnie z art. 368 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania, należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z ww. art. 368 § 4 Kodeksu spółek handlowych członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Jak zauważył wnioskodawca, pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. sygn. akt I PK 51/04). Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym. Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 368 § 4 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki akcyjnej nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalnia to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe są zawarte i to niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy/usług na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.