DI/100000/43/899/2015 - Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne kwot diet i innych należności, jakie pracownicy zatrudnieni w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej otrzymują z związku z odbywaniem podróży służbowych na obszarze kraju oraz poza jego granicami.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 3 sierpnia 2015 r., doręczonym dnia 6 sierpnia 2015 r. w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników kwot diet i innych należności, jakie pracownicy otrzymują w związku z odbywaniem podróży służbowych-do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Dnia 6 sierpnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) z dnia 3 sierpnia 2015 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 19 sierpnia 2015 r. doręczonym dnia 25 sierpnia 2015 r. oraz pismem z dnia 23 września 2015 r. doręczonym dnia 29 września 2015 r.

Wnioskodawca wskazał, iż świadczy na rzecz podmiotów krajowych i zagranicznych usługi polegające na montażu, demontażu oraz najmie rusztowań budowlanych. Siedzibą spółki jest (...) gdzie znajdą się pomieszczenia socjalne dla pracowników oraz plac składowy dla rusztowań.

Spółka zatrudnia ponad 50 pracowników na stanowiskach monterów rusztowań. Rodzaj wykonywanej pracy został określony w umowach o pracę jako "montaż rusztowań", a miejscem jej wykonywania jest województwo (...).

Spółka pozyskuje zlecenia drogą elektroniczną i świadczy usługi na terytorium całego kraju, a także poza jego granicami - na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej. Wnioskodawca nadmienia, iż są to roboty krótkotrwałe i nie ma możliwości zawarcia długotrwałych kontraktów na ich wykonanie. Czas na wykonanie poszczególnych zleceń wynosi od 2 do 3 dni roboczych (nie mniej jednak, niż 8 godzin). Na ten czas pracownicy otrzymują polecenie wyjazdu służbowego do miejsca wykonywania konkretnego zlecenia. Spółka podkreśla, iż sytuacja taka może trwać przez dłuższy czas, albowiem pracownicy mogą zajmować się kolejnymi zleceniami przyjętymi przez spółkę do wykonania jedno po drugim w całkowicie różnych miejscach kraju i za granicą.

W tym czasie pracownicy każdorazowo zmieniają miejsce zamieszkania w związku z czym spółka ponosi koszty związane z noclegami, a także kosztami należnych im diet przewidzianych dla krajowych i zagranicznych podróży służbowych. Koszty dojazdów są ponoszone przez spółkę.

Wnioskodawca zauważa dalej, iż zgodnie z § 1 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe: "podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887)". Zgodnie natomiast z § 2 ust. 1 pkt 15 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią dochody z tytułu diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży służbowej pracownika do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wysokość należnej na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki jest obliczana w ten sposób, że w pierwszej kolejności organy podatkowe ustalają podstawę wymiaru opodatkowania, która stanowi sumę wyjściową do obliczenia podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej. Wnioskodawca chciałby uzyskać informację, czy w związku z brakiem opodatkowania świadczeń wypłacanych na rzecz pracowników jest on zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od tych świadczeń. Spółka stoi na stanowisku, że świadczenia takie zwolnione są z obowiązku uiszczania składek.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 19 sierpnia 2015 r. doręczonym dnia 25 sierpnia 2015 r. oraz pismem z dnia 23 września 2015 r. doręczonym dnia 29 września 2015 r., wnioskodawca poinformował, iż:

Wnioskodawca ponownie zaznacza, iż stoi na stanowisku, że wysokość należnej na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki jest obliczana w ten sposób, że w pierwszej kolejności organy podatkowe ustalają podstawę wymiaru opodatkowania, która stanowi sumę wyjściową do obliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca chciałby uzyskać informację czy w związku z brakiem opodatkowania świadczeń wypłacanych na rzecz pracowników jest on zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób, będących m.in. pracownikami (art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:

- przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.),

- wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Powołany przepis wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika. Świadczenia te nie podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia wyłącznie do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej.

Aktem prawnym regulującym wysokość oraz warunki ustalania należności z tytułu podróży służbowej pracownika jest obowiązujące od dnia 1 marca 2013 r. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 167).

W związku z powyższym, w sytuacji, gdy spółka ponosi koszty związane z należnymi pracownikom dietami przewidzianymi dla krajowych i zagranicznych podróży służbowych oraz pokrywa inne należności związane z odbywaniem przez pracowników podróży służbowej (np. koszty zakwaterowania, przejazdu), nie będą one podlegały wliczeniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników na ww. zasadach - z uwzględnieniem limitów wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Nadwyżka ponad ww. limity każdorazowo podlega składkom na ubezpieczenia społeczne. W takim przypadku kwotę nadwyżki pracodawca ma obowiązek doliczyć pracownikowi do jego pozostałych przychodów (podlegających obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne), a następnie od łącznej wartości naliczyć mu ww. składki.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe wyłączenie, przewidziane w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, na tożsamych zasadach, będzie miało zastosowanie również do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż w trybie niniejszej decyzji organ nie bada i nie dokonuje oceny, czy pracownicy wnioskodawcy odbywają podróże służbowe, nie weryfikuje również innych okoliczności przedstawionych w opisie stanu faktycznego. Nie odnosi się również do kwestii przychodowych i problematyki podstawy wymiaru opodatkowania poruszonych przez wnioskodawcę. Powyższe wynika z charakteru pisemnej interpretacji, której celem jest wyjaśnienie treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Organ procedujący w tym trybie nie posiada jakichkolwiek kompetencji do przeprowadzania postępowania wyjaśniającego (dowodowego) i opiera się na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.