DI/100000/43/884/2015 - Uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości dofinansowania pracownikowi opłaty za najem mieszkania.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z dnia 30 lipca 2015 r., doręczonym dnia 3 sierpnia 2015 r. dotyczącym wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości dofinansowania pracownikowi opłaty za najem mieszkania.

Dnia 3 sierpnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż jest podmiotem działającym w branży (...), zajmującym się produkcją i sprzedażą (...) oraz części i akcesoriów (...).

Część pracowników Spółki wykonuje pracę poza miejscem zamieszkania, w różnych miejscowościach Polski, Ponadto, pracownicy o których mowa powyżej, nie korzystają z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, w rozumieniu art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: "ustawa o PIT").Wnioskodawca planuje wprowadzenie zmian w Regulaminie wynagradzania pracowników obowiązującym w Spółce (dalej: "Regulamin"). Na mocy postanowień Regulaminu, Spółka udostępni pracownikom wykonującym pracę poza miejscem zamieszkania, możliwość wynajęcia mieszkania po cenie niższej niż rynkowa, jednakże przy założeniu, że pracownicy będą partycypować w poniesieniu kosztów wynajmu mieszkania.

Udostępnienie pracownikowi możliwości wynajęcia mieszkania po cenie niższej niż rynkowa, będzie polegało na zawarciu umowy najmu mieszkania pomiędzy wynajmującym a Wnioskodawcą (dalej: "umowa"), który następnie za zgodą wynajmującego wyrażoną w umowie, podnajmie mieszkanie pracownikowi.

Jednocześnie, zgodnie z postanowieniami umowy, część opłaty za najem będzie pokrywana bezpośrednio przez Spółkę, natomiast pozostała część opłaty, w wysokości niższej niż rynkowa, będzie pokrywana samodzielnie przez pracownika na rzecz wynajmującego mieszkanie.

Dodatkowo, udostępnienie pracownikowi możliwości wynajęcia mieszkania po cenie niższej niż rynkowa, będzie odbywało się na pisemny wniosek pracownika.

Opłata za najem mieszkania, w części pokrywanej przez Spółkę na rzecz pracownika, wykonującego pracę poza miejscem zamieszkania, będzie stanowić przychód tego pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Wobec opisanego zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w myśl § 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia w sprawie zasad ustalania podstawy wymiaru (dalej: "Rozporządzenie"), wartość opłaty za najem, w części pokrywanej przez Spółkę, powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Zdaniem Spółki, wartości opłaty za najem, w części pokrywanej przez Spółkę, powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Jak dalej podkreśla wnioskodawca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń oraz § 1 Rozporządzenia). Podstawy wymiaru składek nie stanowią jednak korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji (§ 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia),

W ocenie wnioskodawcy interpretacja powołanych przepisów powinna być w pierwszej kolejności dokonana w oparciu o ich literalne brzmienie. Nie ma bowiem wątpliwości zdaniem wnioskodawcy, że wykładnia językowa ma podstawowe znaczenie we wszystkich dziedzinach prawa, w tym także w prawie ubezpieczeń społecznych. Pozostałe rodzaje wykładni, przede wszystkim wykładnia systemowa i funkcjonalna, mają jedynie charakter pomocniczy. Zasada prymatu wykładni językowej jest szczególnie istotna na gruncie prawa publicznego. Rolą ustawodawcy powinno być takie skonstruowanie przepisów, by ze słów i zwrotów zawartych w przepisach można było jednoznacznie odkodować normy prawne.

Wnioskodawca wskazał, iż jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z 8 lutego 2000 r., sygn. I KZP 50/99: "W procesie wykładni prawa, podstawowe znaczenie ma metoda językowa. Dopiero w sytuacji, w której wynik interpretacji językowej byłby niedorzeczny, należy taka wykładnie odrzucić".

Jeżeli zatem w ocenie wnioskodawcy przepis prawa jest jasny i interpretacja językowa nie prowadzi do sprzecznych wyników, nie musi również ustalać znaczenia normy prawnej w inny sposób niż dokonując jej literalnej interpretacji. Pozostałe rodzaje wykładni, przede wszystkim wykładnia systemowa i funkcjonalna, mają charakter pomocniczy.

Wnioskodawca zwrócił uwagę na przepis § 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia, gdzie zostały sformułowane literalnie dwa warunki, które muszą zostać łącznie spełnione, aby określone korzyści materialne mogły zostać wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, to jest:

* powinny one wynikać z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, oraz

* powinny one polegać na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Biorąc pod uwagę literalne brzmienie powołanego przepisu, wymienione warunki zdaniem wnioskodawcy są jedynymi, jakie muszą zostać spełnione, by wartość określonych korzyści materialnych mogła zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Spółki, wykładnia językowa przepisów Rozporządzenia nie pozostawia wątpliwości, że przedmiotowe korzyści majątkowe, wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Jednocześnie, zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w interpretacjach wydawanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, częściowa odpłatność polega na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr (por, interpretacja ZUS z 10 marca 2015 r. nr DI/100000/43/271/2015). Jak zostało wskazane powyżej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Wnioskodawca podkreślą że opłata za najem mieszkania, w części pokrywanej przez Spółkę na rzecz pracownika, wykonującego pracę poza miejscem zamieszkania, będzie stanowić przychód tego pracownika.

Zdaniem Spółki, wyłączenie z podstawy wymiaru składek, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia, znajdzie zastosowanie w przypadku udostępnienia pracownikowi, w oparciu o postanowienia Regulaminu, możliwości korzystania z usługi najmu po cenie niższej niż rynkowa, o której mowa w opisie zdarzenia przyszłego.

W ocenie Wnioskodawcy, korzyść majątkowa, którą osiągnie pracownik, spełni warunki określone w § 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia, bowiem:

* korzyść majątkowa pracownika będzie polegała na uprawnieniu do zakupu, po cenach niższych niż detaliczne, usługi najmu mieszkania, oraz

* pracownik będzie partycypował w pokryciu części opłaty za korzystanie z usługi najmu.

W ocenie Wnioskodawcy, przesłanki, warunkujące wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wartości opłaty za najem, w części pokrywanej przez Spółkę, zostaną spełnione.

Tyra samym, w ocenie Wnioskodawcy, wartości opłaty za najem, w części pokrywanej przez Spółkę, powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje;

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za nieprawidłowe.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Artykuł 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób będących m.in. pracownikami (art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:

* przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.),

* wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych, niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług.

Odnosząc się do zdarzenia przyszłego dotyczącego wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości dofinansowania opłaty za wynajem mieszkania, Zakład wskazuje, iż wartość świadczenia w naturze z tytułu dofinansowania opłaty za wynajem lokalu mieszkalnego stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a zasady jej ustalania reguluje § 3 wyżej cytowanego rozporządzenia.

Zgodnie z § 3. cytowanego rozporządzenia dla celów ubezpieczeń społecznych wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu. W przypadku braku przepisów o wynagradzaniu, jeżeli przedmiotem świadczenia jest udostępnienie lokalu mieszkalnego to wartość pieniężną świadczeń w naturze ustalana jest;

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę wynika, że zamierza dofinansować pracownikowi opłatę za wynajem mieszkania. Jak wskazał wnioskodawca opłata za wynajem mieszkania w części pokrywanej przez spółkę będzie stanowić przychód pracownika ze stosunku pracy.

Z uwagi na to, że przepisy ww. rozporządzenia nie wskazują na zwolnienie tego rodzaju świadczenia ze składek na ubezpieczenia społeczne, należy go uwzględnić w podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia. Wobec powyższego, stanowisko przedsiębiorcy odnośnie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości dofinansowania opłaty za wynajem lokalu mieszkalnego po cenie niższej niż cena rynkowa uznać należy za nieprawidłowe.

Na marginesie należy podkreślić, iż w postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład zobligowany jest wydać interpretację treści przepisów prawa co do zakresu i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku, nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać w oparciu o inne źródła, czy też wiedzę znaną organowi z urzędu,

W trybie wydawania pisemnych interpretacji brak jest możliwości dokonywania oceny konkretnych działań przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości lub nieprawidłowości danego postępowania, organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobligowany jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska - dokonanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.