DI/100000/43/861/2019 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne korzyści ekonomicznych uzyskiwanych przez pracowników w związku z ich uczestnictwem w akcyjnych planach motywacyjnych.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) złożonym w dniu 5 września 2019 r. w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne korzyści ekonomicznych uzyskiwanych przez pracowników w związku z ich uczestnictwem w akcyjnych planach motywacyjnych.

Dnia 5 września 2019 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazuje, iż jest częścią koncernu (...). Podmiotem dominującym grupy jest (...). Akcje (...) są notowane na giełdzie papierów wartościowych w (...). Spółka zatrudnia w Polsce pracowników (pracownicy). (...) co pewien czas wprowadza akcyjne plany motywacyjne skierowane do pracowników (...) oraz spółek z grupy kapitałowej. Mają one na celu zachęcenie pracowników do jak najlepszej i najbardziej efektywnej pracy dla grupy kapitałowej (...). Obecnie stosowanymi planami motywacyjnymi są (I) (...) oraz (II) (...) (plany motywacyjne). Uczestnictwo w planach motywacyjnych jest oferowane grupom pracowników określonym w regulaminach planów ustalanych przez (...). Rada dyrektorów (zarząd) spółki (...) podejmuje decyzję o wprowadzeniu planów motywacyjnych działając w oparciu o statut (...), który z kolei jest przyjęty na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy (...). Zasady planów motywacyjnych, w tym sposób określenia kręgu osób uprawnionych do uczestnictwa w planach motywacyjnych, określa (...), a nie spółka. Spółka w umowach o pracę zawieranych z pracownikami, ani w innych dokumentach pracowniczych (regulaminach pracy, wynagradzania, ani w komunikacji z pracownikami) nie formułuje gwarancji objęcia danego pracownika określonym planem motywacyjnym. Spółka jedynie informuje pracowników o tym, że (...) może organizować plany motywacyjne. Ponadto spółka udostępnia dane osobowe swoich pracowników na potrzeby realizacji przez (...) planów. Spółka nie wyznacza spośród pracowników osób, które mają stać się pracownikami planów motywacyjnych, ani nie rekomenduje (...) żadnych konkretnych pracowników. Udział pracownika w planie motywacyjnym w żaden sposób nie ogranicza prawa spółki do rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, ani w żaden sposób nie gwarantuje prawnikowi ciągłości zatrudnienia. Udział w planie motywacyjnym nie stanowi samodzielnie umowy o pracę pomiędzy (...) a pracownikiem. Ewentualne zakończenie planu motywacyjnego decyzją (...) nie rodzi żadnej odpowiedzialności spółki wobec pracowników (pracowników). W planach motywacyjnych mogą wziąć udział osoby zatrudnione przez jedną ze spółek zależnych od (...) w określonej dacie, w pełnym wymiarze czasu, które pozostają zatrudnione do wyznaczonego momentu (uczestnicy).

(...) stosuje domniemanie, że każdy pracownik podmiotów zależnych spełniający warunki chce wziąć udział w planie. Udział jest jednak dobrowolny i każdy pracownik może zrezygnować z uczestnictwa. Uczestnicy w dacie zapadnięcia wykonalności otrzymają nieodpłatnie akcje spółki (...). Pracownik jest zobowiązany do przekazania organizatorowi planu motywacyjnemu (...) danych oraz kopii dokumentów (np. Paszportu) niezbędnych do założenia rachunku papierów wartościowych, na którym zostaną zapisane akcje przenoszone na pracownika przez (...) po wykonaniu (...) W planie Itip mogą wziąć udział tylko niektóre osoby zatrudnione przez jedną ze spółek zależnych od (...) w określonej dacie w danym roku na wybranych stanowiskach. Spółka ponosi na rzecz (...) koszty związane z uczestnictwem pracowników w planach motywacyjnych w wysokości wyliczanej specjalnym algorytmem związanym z liczbą pracowników uczestniczących w planach motywacyjnych oraz liczbą przyznawanych im (...). Spółka uzyskała interpretację podatkową z dnia (...) w której Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej potwierdził prawidłowość stanowiska spółki, zgodnie z którym wskutek uczestnictwa w planach motywacyjnych pracownik nie uzyskuje przychodów ze stosunku pracy - ani w momencie otrzymania (...) ani nabycia akcji, ani zbycia akcji, w tym także w razie ewentualnego pośrednictwa spółki w przekazaniu pracownikowi środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży akcji. W związku z tym spółka nie ma obowiązku do działania w charakterze płatnika podatku.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy ewentualne przychody osiągane przez pracowników w związku z ich uczestnictwem w planach motywacyjnych podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne i czy w związku z tym spółka jest zobowiązana do działania w charakterze płatnika takich składek.

Zdaniem spółki, ewentualne przychody osiągane przez pracowników w związku z ich uczestnictwem w planach motywacyjnych nie stanowią przychodów ze stosunku pracy, w związku z tym nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a w konsekwencji spółka nie jest zobowiązana do działania w charakterze płatnika takich składek.

Zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (usus), przychód jest zdefiniowany jako "przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy (...)". Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 usus, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze rzeczypospolitej polskiej są pracownikami. Z kolei art. 18 ust. 1 usus stanowi, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1 stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Dalej, art. 20 ust. 1 usus przewiduje, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obowiązkowe składki na fundusz pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, co najmniej wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie, opłacają pracodawcy za osoby pozostające w stosunku pracy.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, składkę na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 usus.

Ponadto, zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy: 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, podstawę wymiaru składki na fundusz emerytur pomostowych stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, określona w art. 18 ust. 1 -2 i ust. 8 oraz w art. 21 usus.

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a tej ustawy stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez wnioskodawcę - Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Jednoznaczny sposób ujęcia w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, uniemożliwia Zakładowi wydanie interpretacji w sprawach dotyczących m. irt. rozstrzygnięcia czy dany składnik wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy. Jak stanowi art. 34 ust. 17 ustawy Prawo przedsiębiorców, zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900). Dlatego też Zakład wydając interpretację w danej sprawie poprzestaje na wskazanym przez Wnioskodawcę rozstrzygnięciu zawartym w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej z dnia (...), w której potwierdzone zostało stanowisko przedsiębiorcy, odrośnie tego, że wskutek uczestnictwa w planach motywacyjnych akcji pracownik nie uzyskuje przychodów ze stosunku pracy, traktując taką informację jako element opisu stanu faktycznego.

Podkreślenia wymaga, że każdy przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym pojawia się pojęcie przychodu, musi być odczytywany łącznie z art. 4 pkt 9 ustawy, który stanowi, iż użyte w ustawie określenie przychód oznacza przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie kształtuje samodzielnie pojęcia przychodu, lecz każdorazowo odsyła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nigdy bowiem organ rentowy nie może władczo zadecydować, co może stanowić przychód, a co nie będzie go stanowiło. Każdorazowo, jeśli dane świadczenie jest przychodem z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, zgodnie z przepisami prawa podatkowego czy ustaleniami poczynionymi na ich podstawie przez organy podatkowe, jest nim również dla organu rentowego. Nadmienić w tym miejscu należy także, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. l i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób będących m.in. pracownikami (art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Rzeczony przychód w sytuacji opisanej we wniosku interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej z dnia

uzyskaną przez spółkę, nie został zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, w związku z czym stanowisko wnioskodawcy wskazujące, że świadczenia o których mowa we wniosku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za prawidłowe.

Powyższe ma również zastosowanie w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstaw/ wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne tych osób stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcą i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.