DI/100000/43/729/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) złożonym w dniu 23 lipca 2019 r. za:

- prawidłowe w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie wychowawczym,

- nieprawidłowe w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym.

W dniu 23 lipca 2019 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 19 sierpnia 2019 r. doręczonym dnia 22 sierpnia 2019 r.

Wnioskodawca wskazał, że oddaje do dyspozycji i używania swoim pracownikom w celu wykonywania obowiązków związanych z ich pracą samochody służbowe, Spółka dopuszcza również wykorzystywanie przez tych pracowników samochodów służbowych także do celów prywatnych.

Zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Rozporządzeniem MPiPS z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przychód z tytułu użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych w Spółce jest opodatkowany i oskładkowany albowiem jest to pozapłacowe świadczenie rzeczowe na rzecz pracownika. Obecnie Spółka zamierza pracownikom, którzy mają do dyspozycji, w związku z zajmowanym stanowiskiem, samochody służbowe umożliwić użytkowanie tych samochodów, również do użytku prywatnego, w okresie przebywania na urlopach wychowawczych i bezpłatnych. Zarówno w okresie urlopu wychowawczego jak i bezpłatnego pracownik nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia.

W związku z powyższym Spółka ma prawne wątpliwości czy w przypadku pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym lub na urlopie bezpłatnym i który jednocześnie będzie używał w tym czasie samochód służbowy co celów prywatnych należy za tego pracownika, za okres urlopu wychowawczego lub bezpłatnego, odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne pomimo niewypłacania w tym okresie wynagrodzenia i tym samym braku środków na dokonanie potrąceń części składek odprowadzanych bezpośrednio z wynagrodzenia pracownika.

Wobec powyższego Spółka zwraca się o wydanie indywidualnej interpretacji w tym zakresie.

Wnioskodawca zaznacza, że zgodnie z obowiązującymi przepisami - ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych tj. z dnia 17 stycznia 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 300) dla osób, które przebywają na urlopach wychowawczych, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego a przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia się wynagrodzenie, które wypłacono pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.

Wobec powyższego, zdaniem Spółki, fakt użytkowania samochodu służbowego dla celów prywatnych podczas przebywania na urlopie wychowawczym nie generuje ani po stronie Spółki obowiązku ustalania, naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za ten okres, ponieważ:

- świadczenie to przysługuje tylko z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym a więc z odrębnego tytułu do ubezpieczeń,

- a także dlatego, iż przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia się wynagrodzenie, które wypłacono pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Jeśli więc pracownikiem w okresie przed korzystaniem z wychowawczego korzystał z samochodu służbowego do celów prywatnych to wartość tego świadczenia już jest uwzględniona przy podstawie wymiaru.

Dlatego nie ma znaczenia - dla ustalania podstawy, że pracownik korzysta z tego samochodu już podczas samego urlopu wychowawczego.

Dalej Wnioskodawca zaznacza, że pracownik, któremu został udzielony urlop bezpłatny, w okresie tego urlopu nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Jednocześnie pracodawca ma obowiązek poinformowania ZUS o przerwie w podleganiu ubezpieczeniom społecznym przez pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym.

Urlop bezpłatny jest okresem, w którym mimo trwania stosunku pracy zawieszeniu ulegają wzajemne obowiązki I uprawnienia jego stron (świadczenie pracy oraz wyplata wynagrodzenia). Jak wynika z art. 174 § 2 k.p., okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, stanowi on przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy.

W konsekwencji, Spółka jest zdania, że nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne za pracownika w czasie, gdy ten przebywa na urlopie bezpłatnym. Co za tym idzie, okres ten nie jest również ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym wedle ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wobec powyższego Spółka stoi na stanowisku, że za okres pozostawania na urlopie bezpłatnym przez pracownika, który podczas tego urlopu bezpłatnego korzysta, dla celów prywatnych, z samochodu służbowego nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne zarówno przez pracodawcę jak I przez pracownika.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 19 sierpnia 2019 r., doręczonym w dniu 22 sierpnia 2019 r. Wnioskodawca wskazał, że prawo do użytkowania samochodów służbowych do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie wychowawczym przysługuje tym osobom za okres świadczenia pracy, a nie z racji przebywania na urlopie wychowawczym, prawo to jest związane z zajmowanym stanowiskiem. Wartość świadczenia w postaci użytkowania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych w okresie przebywania przez pracowników na urlopie bezpłatnym będzie stanowić przychód tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatek o tego przychodu pracownicy sami zapłacą w rozliczeniu rocznym (PIT 36/37).

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie wychowawczyni, uznać należy za prawidłowe.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Podkreślenia wymaga, iż przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym' (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Okres urlopu wychowawczego jest bowiem okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tak wynika z dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby przebywające na urlopach wychowawczych ustalane są wyłącznie od podstaw wynikających z art. 18 ust. 5b i ust. 14 ww. ustawy, za wyjątkiem przychodów ze stosunku pracy należnych za wcześniejszy okres świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody roczne) wypłacanych w okresie urlopu wychowawczego. W takim przypadku wymienione przychody stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy, gdyż są one należne za okres wykonywania pracy. Inne świadczenia opłacane przez pracodawcę za okres urlopu wychowawczego (a więc okresu nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy.

Konkretyzując, z treści art. 18 ust, 5b i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, na dany rok kalendarzowy, z tym, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacono za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zatem, wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie wychowawczym nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania Samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy lub z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.

W kwestii obowiązku odprowadzania składek od wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych w okresie przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym, należy wskazać, że zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego (art. 174 § 1). Okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 174 § 2). Jednakże w czasie urlopu bezpłatnego pracownik w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy, choć nie świadczy pracy, a pracodawca nie wypłaca mu wynagrodzenia. W świetle powyższego należy podkreślić, że bez znaczenia prawnego jest okoliczność, że dane świadczenie zostało przedstawione do dyspozycji uprawnionej osobie w trakcie urlopu bezpłatnego, bowiem o tym czy należne świadczenie stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie decyduje okoliczność braku świadczenia stosunku pracy w momencie uzyskania przychodu. Istotną i pewną jest tu okoliczność, że świadczenie takie wynika ze stosunku pracy. Zatem w sytuacji, gdy wartość danego świadczenia, z którego korzysta pracownik w trakcie urlopu bezpłatnego stanowi przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, to wartość takiego świadczenia nie korzysta z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zastosowanie będą miały art. 18 ust. l i art. 20 ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż wartość świadczeń, które w okresie przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym są w całości finansowane przez pracodawcę i stanowią przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.