DI/100000/43/696/2018 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w oparciu o uchwałę zgromadzenia wspólników członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 30 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 28 maja 2018 r. złożonym w dniu 4 czerwca 2018 r. dotyczące uznania, iż powołanie członka zarządu zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w oparciu o uchwałę zgromadzenia wspólników członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania.

Dnia 4 czerwca 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 28 maja 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 203¹ Kodeksu spółek handlowych planuje uchwałą Zgromadzenia Wspólników ustalać zasady i wysokość wynagradzania członków zarządu. Obecnie spółkę oraz jej członków zarządu wiążą umowy cywilnoprawne - umowy zlecenia, które Spółka planuje rozwiązać. Powołanie członków zarządu w oparciu o art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych tworzy wewnętrzny stosunek organizacyjny, jaki powstaje między daną osobą fizyczną a spółką. Członków zarządu w trakcie pełnienia funkcji nie będzie łączył ze spółką żaden inny stosunek prawny poza powołaniem do pełnienia funkcji w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Członkowie zarządu nie będą pracownikami ani zleceniobiorcami w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie będzie ich także łączyła umowa menadżerska. Głównym i jednocześnie jedynym zadaniem powołanych członków zarządu będzie prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Zgodnie bowiem z treścią art. 201 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.

Jednocześnie, to Zgromadzenie Wspólników będzie podejmowało uchwały o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie funkcji członków zarządu. Wynagrodzenie to będzie płatne na koniec każdego miesiąca po miesiącu wykonywania zadań członka zarządu począwszy od stycznia danego roku do grudnia tego roku. Wynagrodzenia członków zarządu za kolejne lata będą ustalane na początku roku kalendarzowego w drodze uchwały Zgromadzenia Wspólników.

Członkowie zarządu jednocześnie związani będą z innym podmiotem - inną spółką osobową lub kapitałową stosunkiem pracy na podstawie umowy o pracę, na podstawie której płatnik składek odprowadzać będzie składki na ubezpieczenia społeczne lub posiadać będą prawo do emerytury.

Wnioskodawca kieruje pytanie czy od wynagrodzenia przyznanego członkom zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie funkcji członków zarządu powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne a członkowie zarządu powinni być zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca informuje, iż współpraca pomiędzy spółką a członkiem zarządu może odbywać się w oparciu o różne formy prawne. Przede wszystkim podstawą współpracy jest uchwała Zgromadzenia Wspólników, obok której można również zawrzeć pomiędzy spółką a członkiem zarządu umowę o pracę, umowę zlecenia, cźy kontrakt menedżerski. Wszystkie wyżej wymienione formy współpracy są zgodne z obowiązującym prawem, jednak niosą za sobą różne konsekwencje prawne, w tym również na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych.

W ocenie spółki, w sytuacji, gdy wynagrodzenie członka zarządu jest wypłacane w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników wydaną na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, zaś z członkiem zarządu nie została zawarta żadna umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna, do której stosują się przepisy dotyczące zlecenia - wynagrodzenie członka zarządu nie jest objęte ubezpieczeniem społecznym, a tym samym spółka nie jest obowiązana do potrącania i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia.

Stanowisko spółki wynika z regulacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która reguluje zakres obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Zakres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym określa art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom tym podlegają osoby, które na terytorium Polski są między innymi: pracownikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług do których stosuje się przepisy o zleceniu, osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Wnioskodawca zauważa, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa także inne tytuły obowiązkowego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, jednak żaden z nich nie obejmuje wykonywania czynności członka zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i wypłaty na tej podstawie wynagrodzenia za pełnienie tych funkcji. W świetle powołanego przepisu osoba pełniącą funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i uzyskująca wynagrodzenie wyłącznie w oparciu o te uchwałę nie podlega, zdaniem wnioskodawcy, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, czyli ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Wnioskodawca podkreśla, że zaprezentowane stanowisko spółki potwierdzają także przyjęte komentarze przedstawicieli doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, którzy wskazują, że: "członkowie zarządu spółki z ograniczona odpowiedzialnością mogą pełnić swoje funkcje na podstawie:

- uchwały odpowiedniego organu spółki i nie została zawarta żadna umowa o pełnienie tych obowiązków wówczas członek zarządu nie podlega ubezpieczeniu ZUS. Dotyczy to również przypadku, gdy członek zarządu otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie,

- zawartej umowy (np. umowy o pracę, umowy zlecenia, kontraktu menadżerskiego) - wówczas w zależności od rodzaju umowy powinny być odprowadzane obowiązkowo składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne."

Jednocześnie wnioskodawca zauważa, że przedstawiciele doktryny ubezpieczeń społecznych wskazują również, że: "skoro zatem w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu nie dojdzie do powstania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, to należy uznać, że osoby powołane do pełnienia tej funkcji nie będą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli jednak niezależnie od powołania tych osób do pełnienia wyżej wymienionych funkcji, zostanie między nimi a spółką zawarta umowa o pracę albo umowa zlecenia ha prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to osoby te będą podlegać ubezpieczeniom społecznym jak pracownicy albo jak zleceniobiorcy".

Wnioskodawca podkreśla, że jego stanowisko potwierdzają także znane spółce interpretacje wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, tj. decyzja z dnia 27 października 2016 r. (oznaczenie DI/100000/43/1125/20,16) oraz decyzja z dnia 17 czerwca 2014 r. (oznaczenie DI/100000/43/53 8/2014), w których stwierdzono, że: "Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż. powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu - członka zarządu nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem, zleceniobiorcą czy osobą prowadzącą działalność gospodarcza".

Wnioskodawca podkreśla również stanowisko wyrażone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w decyzji nr 755/2015 z 2 lipca 2015 r. (WPI/200000/43/755/2015), o następującej treści: "Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego w postaci podpisania umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Dopiero wówczas Lodzi się obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za wynagrodzenie prezesa zarządu spółki. Od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków." W powołanej decyzji wskazano również, iż: "pełnienie funkcji prezesa zarządu wyłącznie na podstawie powołania uchwałą wspólników nie skutkuje zaistnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W konsekwencji jeżeli funkcja prezesa zarządu pełniona jest wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego to pomimo, iż pobiera on z tego tytułu wynagrodzenie, to wynagrodzenie to nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne."

Następnie wnioskodawca przywołuje identyczne stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 16 kwietnia 2014 r. (nr DI/100000/43/466/2014). w którym wskazano, że: "z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia przez członków zarządu spraw spółki nie wynika z zajmowanego stanowiska (tj. zatrudnienia przez spółkę), lecz z faktu ustanowienia, brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne".

Wnioskodawca podsumowuje, że z przedstawionego powyżej stanowiska spółki, popartego dodatkowo komentarzami przedstawicieli doktryny oraz interpretacjami ZUS wynika, że w przypadku wykonania przez członka zarządu swoich funkcji wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników, oraz w sytuacji gdy to uchwała Zgromadzenia Wspólników reguluje kwestię wynagrodzenia członka zarządu - członek zarządu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 28 maja 2018 r. doręczonym dnia 4 czerwca 2018 r., dotyczące uznania, iż powołanie członków zarządu zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w oparciu o uchwałę zgromadzenia wspólników członkom zarządu spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania, należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z ww. art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku. organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Jak zauważył wnioskodawca, pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze. Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym. Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 201 § 4 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalnia to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe są zawarte i to niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy/usług na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.