DI/100000/43/643/2014 - Uprawnienie do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 20 maja 2014 r. złożonego przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w przedmiocie uprawnienia do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy w przypadku zadeklarowania kwoty wyższej od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolnicza działalność gospodarczą.

Dnia 22 maja 2014 r., do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 20 maja 2014 r., złożony (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni wskazała, iż prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz opłaca wyższe składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie chorobowe i Fundusz Pracy, gdyż zadeklarowała wyższą podstawę wymiaru składek (tekst jedn.: 9365 zł), Z kolei art. 18 ust. 9 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dopuszcza możliwość, zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 9, w przypadku niezdolności do pracy, trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku. W przypadku spełnienia przez wnioskująca warunków do uzyskania zasiłku chorobowego, to czy za miesiąc, w którym nastąpi niezdolność do pracy może ona pomniejszyć proporcjonalnie najwyższą opłacaną podstawę wymiaru składek, a tym samym zapłacić zmniejszone proporcjonalnie składki od najwyższej zadeklarowanej podstawy ich wymiaru?

Wnioskodawczyni wskazuje, że aktualnie obowiązujące przepisy w zakresie systemu ubezpieczeń społecznych, wskazują jedynie na możliwość proporcjonalnego zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek. W związku z brakiem uregulowań prawnych, w odniesieniu do możliwości proporcjonalnego zmniejszania wyższej od minimalnej podstawy wymiaru składek, wnioskująca wyraża stanowisko, że w miesiącu wystąpienia niezdolności do pracy, nie będzie jej przysługiwało uprawnienie do proporcjonalnego zmniejszenia najwyższej zadeklarowanej przez nią podstawy wymiaru składek. Tym samym, za miesiąc w którym wystąpi niezdolność do pracy, wnioskująca będzie zobowiązana opłacić składki w pełnej wysokości (na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy) bez proporcjonalnego ich zmniejszenia.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji należy uznać za prawidłowe.

Artykuł 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Przez pojęcie "indywidualnej sprawy" należy rozumieć wykładnię przepisów dokonywaną w oparciu wyłącznie o zawarty we wniosku przedsiębiorcy opis istniejącego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji zakreślają ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, przy czym trzeba podkreślić, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.

Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Z kolei stosownie do treści art. 18a ust. 1 powyżej cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia przysługuje osobom, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy, tj. osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z kolei dyspozycja treści art. 18a ust. 2 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, iż powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które: prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność; wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być jednak niższa od określonego ustawą minimum. Stanowi ją kwota odpowiadająca 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne-rentowe dla ubezpieczonych opłacających składki na zasadach ogólnych (art. 18 ust. 8 ustawy ww. ustawy), lub 30% minimalnego wynagrodzenia dla ubezpieczonych opłacających składki na warunkach określonych w art, 18a ustawy ww. ustawy. Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 9 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 9 stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku (art. 18 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Z powyższego wynika, że niższą kwotę podstawy niż wskazana wyżej można zadeklarować za miesiąc, w którym nastąpiło objęcie ubezpieczeniami społecznymi (lub ich ustanie) i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, a także gdy za część miesiąca spełnione zostały warunki do przyznania zasiłku z ubezpieczenia osób prowadzących pozarolniczą działalność. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Jednakże zasada ta nie będzie mieć zastosowania wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, z uwagi literalne brzmienie art. 18 ust. 9 i ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepisy te odbierają osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy zadeklarowali podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w rozmiarze przekraczającym ustawowe minimum, prawa do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Uprawnienie przewidziane w art. 18 ust. 10 powyższej ustawy znajduje jedynie zastosowanie w sytuacji, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność zadeklarowała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w minimalnej wysokości określonej w art. 18 ust. 8 oraz art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo powyższa zasada ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne znajduje zastosowanie w odniesieniu do opłacania składek na Fundusz Pracy w oparciu o art. 104 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.