DI/100000/43/586/2023 - Ustalenie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od wypłacanego w oparciu o art.176 k.s.h. wspólnikom spółki wynagrodzenia

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) złożonym dnia 12 czerwca 2023 r. w przedmiocie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od wypłacanego w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnikom spółki wynagrodzenia.

Dnia 12 czerwca 2023 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie działalności związanej z oprogramowaniem (PKD: 62.01.Z), pozostałej działalności usługowej w zakresie technologii informatycznych i komputerowych (PKD: 62.09.Z), przetwarzania danych; zarządzania stronami internetowymi (hosting) i podobnej działalności (PKD: 63.11.Z), pozostałego doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD: 70.22.Z), działalności agencji reklamowych (PKD: 73.11.Z), pozostałej działalności profesjonalnej; naukowej i technicznej, gdzie indziej niesklasyfikowanej, pozostałej działalności związanej z udostępnianiem pracowników (PKD: 74.90.Z), pozostałej działalności związanej z udostępnianiem pracowników (PKD: 78.30.Z), działalności związanej z organizacją targów, wystaw i kongresów (PKD: 82.30.Z), pozostałej działalności wspomagającej prowadzenie działalności gospodarczej gdzie indziej niesklasyfikowanej (PKD: 82.99.Z), pozostałej działalności usługowej gdzie indziej niesklasyfikowanej (PKD: 96.09.Z). Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Wspólnikami spółki są dwie osoby fizyczne (w tym wnioskodawca), posiadające wiedzę Í doświadczenie w zakresie działalności związanej z oprogramowaniem i w zakresie technologii informatycznych i komputerowych. Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Wspólnikami Wnioskodawcy są trzy osoby fizyczne, posiadające wiedzę i doświadczenie w zakresie działalności związanej z oprogramowaniem i w zakresie technologii informatycznych i komputerowych. Wspólnicy podjęli decyzję o wprowadzeniu do umowy spółki na podstawie art. 176 § 1 kodeksu spółek handlowych, postanowień zobowiązujących obu wspólników do określonych powtarzających się świadczeń niepieniężnych.

Zgodnie z wprowadzoną przez wspólników modyfikacją umowy dwóch z trzech wspólników Spółki zobowiązanych jest do wykonywania następujących powtarzających się świadczeń niepieniężnych: w zakresie własnych udziałów każdy ze wspólników zobowiązany jest do świadczenia na rzecz spółki i klientów spółki w wymiarze do 60 godzin miesięcznie usług programistycznych i do administracji infrastrukturą IT, w tym w szczególności poprzez: aktywny udział w spotkaniach projektowych związanych z rozwojem i zmianami systemów komputerowych, systemów oprogramowania i urządzeń technicznych dla klientów spółki; projektowanie standardów dla architektury, komponentów i konfiguracji systemów komputerowych, oprogramowania i urządzeń technicznych dla klientów spółki; prezentowanie zaprojektowanych rozwiązań technologii informatycznych klientom spółki; budowanie procesów - integrujących dane pomiędzy systemami informatycznymi klientów spółki; sporządzanie na potrzeby klientów spółki dokumentacji technicznej dla systemów komputerowych, urządzeń technicznych, procesów automatyzacji ich wdrażania, integracji, konfiguracji; aktywny udział w zadaniach związanych z rozwojem i wprowadzaniem innowacji technicznych i organizacyjnych dla klientów spółki; udzielanie pomocy klientom spółki w użytkowaniu i usuwaniu usterek związanych z dostarczonym przez Spółkę sprzętem komputerowym, oprogramowaniem i urządzeniami technicznymi; rozwiązywanie problemów klientów spółki w zakresie bieżącej obsługi technologii informatycznych, sprzętu komputerowego i urządzeń technicznych dostarczonych przez spółkę; kontrolę wydajności i bezpieczeństwa systemów informatycznych; dokonywanie okresowej weryfikacji, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu, stanu zabezpieczenia informatycznego spółki przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa IT oraz sporządzania raportu z takiej weryfikacji.

Ustalony w umowie spółki obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych obciąża udziały wspólników t Świadczenia są odpłatne i ekwiwalentne, tzn. spółka dokonuje wypłat wynagrodzenia na rzecz wspólników na podstawie wystawionych przez nich rachunków/faktur VAT, według stawek przyjętych w obrocie (rynkowych), których wysokość ustalana jest na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników spółki, przy czym w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest określona jedynie minimalna wysokość wynagrodzenia za 1 godzinę świadczenia niepieniężnego wspólnika w wysokości złotych brutto.

Świadczenia wspólników spółki na rzecz spółki, polegające na wykonywaniu usług związanych z tworzeniem oprogramowania i działalnością w zakresie technologii informatycznych i komputerowych są wykorzystywane poprzez realizację usług na rzecz spółki oraz są wykorzystywane przez spółkę poprzez realizację usług na rzecz klientów spółki. Z tytułu świadczonych usług związanych z tworzeniem oprogramowania i działalnością w zakresie technologii informatycznych i komputerowych spółka wystawia na rzecz swoich klientów faktury, osiągając przychody.

Zgodnie z art. 176 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm.), wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki (wnioskodawcy) będzie wypłacane niezależnie od tego czy spółka (wnioskodawca) będzie wykazywała zysk.

Czynności, które są w umowie spółki wskazane jako czynności stanowiące świadczenia niepieniężne świadczone są przez zobowiązanych do tego wspólników, a czynności te nie są (i nie będą) wykonywane pod niczyim kierownictwem. Podmiotem ponoszącym odpowiedzialność za wykonanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, ale wobec osób trzecich i za rezultat tych czynności będzie spółka, czyli Wnioskodawca. Wspólnicy zobowiązani do wykonywania świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki uprawnieni są do samodzielnego decydowania o miejscu, czasie i sposobie wykonania czynności, które określone będą w umowie spółki jako czynności stanowiące świadczenia niepieniężne. Ani Wnioskodawca, ani żaden inny podmiot nie będzie mieć prawa do nakładania kar dyscyplinarnych związanych z wykonywaniem omawianych świadczeń na wspólnika. Umowa spółki nie będzie przewidywać urlopu lub podobnego rozwiązania.

Na wykonywanie czynności zawartych w umowie spółki nie będą podpisywane dodatkowe umowy.

Dochody wspólników zobowiązanych do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki będą opodatkowane jako dochody z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 z późn. zm.), gdyż nie są one dochodami z umowy zlecenia, ani z umowy o świadczenie usług zgodnie z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), lecz wynikają z art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych. Wspólnicy otrzymujący wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne, skumulują je z innymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowym i wykażą je na formularzu PIT-36. Wspólnikom nie będą przysługiwać koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z katalogiem zawartym w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są lub wykonują czynności określone w katalogu, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 tejże ustawy. Katalog zawarty w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi wyliczenie tytułów aktywujących obowiązek ubezpieczeniowy i w tym kontekście wskazać należy, że wyliczenie ma charakter katalogu zamkniętego. Katalog ten nie uwzględnia wynagrodzenia wspólników na podstawie artykułu 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych. W tym kontekście należy mieć także na względzie, iż zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Wspólnicy spółki z uwagi na strukturę własnościową Spółki nie będą występować jako wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnikami spółki są trzy osoby fizyczne będące rezydentami.

Wnioskodawca chciałaby uzyskać informację czy wynagrodzenie wypłacane wspólnikom spółki z tytułu wykonywanych przez nich na rzecz spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych na podstawie umowy spółki w trybie przewidzianym art. 176 § 1 ustawy - Kodeks spółek handlowych będzie podlegało pod obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych i skutkuje obowiązkiem zgłoszenia wspólników spółki wykonujących powtarzające się świadczenia niepieniężne na podstawie umowy spółki przez spółkę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Wnioskodawcy zgodnie z art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych wspólnik może być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych w umowie spółki. Osoby wykonujące swoje obowiązki na podstawie art. 176 ustawy - Kodeks spółek handlowych nie są ujęte w katalogu osób, które podlegają pod obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. W konsekwencji z tytułu wykonywania obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych wynikających z umowy spółki, na rzecz spółki, nie należy zgłaszać wspólników do Zakładu

Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców dotyczące braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od wypłacanego w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnikom spółki wynagrodzenia uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne) o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie, oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod katem prawidłowości przyjętego przez wnioskodawcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, że granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, że wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 wskazanej ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe istotne jest czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wiążą bezpośrednio zaistnienie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z posiadaniem tytułu rodzącego taki obowiązek.

Zgodnie z treścią art. 176 § 1 i 2 kodeksu spółek handlowych, jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie. Przedmiotem nałożonego obowiązku może być wyłącznie powtarzające się świadczenie niepieniężne (art. 176 § 1 k.s.h.). "Powtarzające się" jest świadczenie, które jest periodyczne (okresowe), ale nie jest ani świadczeniem jednorazowym, ani mającym charakter ciągły lub stały. Zobowiązanie do powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest wyjątkiem od zasady ograniczenia obowiązków wspólników do wniesienia wkładów (art. 3 k.s.h.). Jako wyjątek od zasady przepis art. 176 k.s.h. powinien być interpretowany zawężające. Najczęściej obowiązek świadczenia ma związek zarówno z możliwościami faktycznymi, jak i prawnymi zobowiązanego wspólnika oraz związany jest z przedmiotem działalności spółki.

Jak wynika z treści wniosku świadczenia, o których mowa są świadczeniami o charakterze, ciągłym, stałym, a więc takim, który nie mieści się w dyspozycji art. 176 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Przytoczony w opisie zdarzenia przyszłego wniosku zakres, rodzaj i wymiar prac, do których zobowiązani zostali wspólnicy w połączeniu z przedmiotem działalności spółki, wskazuje, iż obowiązki wspólników są zadaniami o charakterze usługowym. Opisane we wniosku o interpretację czynności wspólników stanowią obowiązki charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług, a więc umowy opisanej w art. 750 kodeksu cywilnego. W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca zmierza do posłużenia się regulacją art. 176 Kodeksu spółek handlowych do stworzenia mechanizmu wynagradzania wspólników w sposób niezgodny z ratio legis tej instytucji prawnej. Wspólnicy de facto (mając na uwadze charakter i zakres wykonywanych czynności), będą świadczyć na rzecz spółki usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych. Tym samym ma do nich zastosowanie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Biorąc powyższe pod uwagę nie można uznać stanowiska Wnioskodawcy odnośnie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od wypłacanego w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnikom spółki wynagrodzenia za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest więżąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest więżąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.,