DI/100000/43/568/2018 - Niepodleganie ubezpieczeniom społecznym przez prokurenta powołanego mocą uchwały zarządu spółki.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 30 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 26 kwietnia 2018 r. złożonym w dniu 2 maja 2018 r. w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez prokurenta powołanego mocą uchwały zarządu spółki.

W dniu 2 maja 2018 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) z dnia 26 kwietnia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą związaną z (...). Na podstawie umowy kontraktu menadżerskiego podpisanej w dniu (...) w Spółce został zatrudniony pracownik na stanowisku Dyrektora Zarządzającego. Zgodnie z kontraktu menadżerskiego zakres obowiązków

Dyrektora Zarządzającego związany jest z organizacją wewnętrzną funkcjonowania Spółki i dotyczy powierzenia mu przez Spółkę: czynności obejmujących współtworzenie oraz realizację strategii Spółki, przygotowywanie i udział w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, podejmowanie decyzji dotyczących kierunku rozwoju Spółki oraz zarządzanie Spółką, w tym przede wszystkim zarządzanie operacyjne, zarządzanie jej działalnością handlową i logistyczną, a w szczególności sprzedażą, relacjami z klientami, kanałami dystrybucji i przepływu informacji oraz marketingiem lokalnym i marketingiem międzynarodowym, zarządzanie zasobami ludzkimi i płacami, finansami i księgowością, koordynację działań pracy wszystkich działów w Spółce, stworzenie i wdrożenie procesów zarządczych i operacyjnych Spółki, nadzorowanie pracy wszystkich działów i współpracowanie z nimi na warunkach określonych w umowie.

Zgodnie z (...) § pkt (...) Umowy kontraktu menadżerskiego do praw i obowiązków Dyrektora Zarządzającego należą w szczególności udział w lokalnym zespole kierowniczym i współdziałanie z Członkami Zarządu Spółki, w tym bezpośrednio z Prezesem Zarządu Spółki, we wszystkich sprawach objętych kontraktem; określenie strategii organizacyjnej, personalnej, handlowej finansowej Spółki w uzgodnieniu z Prezesem Zarządu Spółki i ich realizacja; ustalanie celów sprzedażowych i nadzór nad ich realizacją; ustalanie celów personalnych i nadzór nad ich realizacją; ustalanie celów marketingowych i nadzór nad ich realizacją; stałe raportowanie bezpośrednio do Prezesa Zarządu Spółki; zapewnienie prowadzenia przez Spółkę efektywnej i terminowej obsługi klienta oraz zarządzanie relacjami z klientem; zapewnienie prowadzenia przez Spółkę efektywnej i terminowej polityki finansowej, płacowej i księgowej; zapewnienie prowadzenia przez Spółkę efektywnej polityki sprzedażowej i logistycznej; podejmowanie decyzji dotyczących rynku, w tym obecność na rynku i jej skali, w uzgodnieniu z Prezesem Zarządu Spółki; zarządzanie polityką cenową i rabatową w ustalonych z Prezesem Zarządu ramach; wyszukiwanie i rozwój talentów, kierowanie zasobami ludzkimi w celu zapewnienia maksymalnej wydajności; prowadzenie spraw i interesów Spółki z najwyższą starannością oraz z zachowaniem całkowitej lojalności wobec Spółki i jej interesów.

Nadto zgodnie z § pkt kontraktu menadżerskiego z zakresu czynności powierzonych Dyrektorowi Zarządzającemu wyłączone zostały wszystkie czynności, co do których umocowany jest prokurent zgodnie z art. 109¹ § 1 k.c., tj. czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Wynagrodzenie Dyrektora Zarządzającego zostało określone na kwotę (...) brutto, które następnie podlegać będzie systematycznemu podwyższaniu.

Dodatkowo ta sama osoba, zatrudniona na stanowisku Dyrektora Zarządzającego, uchwałą Zarządu Spółki z dnia (...) została powołana na funkcję prokurenta.

Oświadczenie o udzieleniu prokury określa jednocześnie zakres kompetencji prokurenta samoistnego, które polegają na reprezentowaniu Spółki względem podmiotów trzecich zgodnie z treścią art. 109¹ k.c., tj. dokonywaniem czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurentowi uchwałą Zarządu Spółki zostało przyznane odrębne wynagrodzenie w kwocie brutto (...), albowiem zakres obowiązków prokurenta jest odmienny od zakresu jego obowiązków jako pracownika uregulowanych w Umowie kontraktu menadżerskiego. Obowiązki prokurenta i Dyrektora Zarządzającego są rozłączne i dotyczą odmiennych sfer funkcjonowania Spółki. Dyrektor Zarządzający zarządza organizacją wewnętrzną Spółki, zaś prokurent Spółkę reprezentuje.

Ponadto kolejna uchwała Zarządu z dnia (...) w sposób szczegółowy określa czynności, które wymagają uprzedniej zgody Zarządu Spółki przed ich podjęciem przez prokurenta, np. m.in. nabycie, zbycie oraz obciążanie nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości, lub oddanie ich do czasowego korzystania, a także dokonywanie wszelkich zobowiązujących czynności prawnych zmierzających do osiągnięcia tego skutku; nabycie, zbycie oraz obciążanie przedsiębiorstwa Spółki lub oddanie go do czasowego korzystania, a także dokonywanie wszelkich zobowiązujących czynności prawnych zmierzających do osiągnięcia tego skutku; powołanie, ustanawianie i odwoływanie pełnomocników; udzielanie pełnomocnictw rodzajowych lub do dokonania określonej czynności, jak również ich odwoływanie; zawieranie, zmiana oraz rozwiązywanie umów zatrudnienia z pełnomocnikami w zakresie działalności Spółki; zakładanie, nabywanie oraz zbywanie innych przedsiębiorstw lub uczestnictwo w innych przedsiębiorstwach, w tym zawieranie umów, na podstawie których miałaby zostać przejęta osobista odpowiedzialność, prowadzenie spraw lub reprezentacja w innym przedsiębiorstwie; zawieranie, zmiana oraz rozwiązywanie umów o pracę lub cywilnoprawnych umów o współpracy z pracownikami/ współpracownikami, których miesięczne wynagrodzenie przekracza w danym przypadku kwotę 10.000,- zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) brutto, lub przyznawanie podwyżki wynagrodzenia, która doprowadziłaby do wzrostu miesięcznego wynagrodzenia do kwoty wyższej niż 10.000,- zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) brutto; nabywanie, obciążanie i zbywanie pozostałych przedmiotów i usług, jeżeli cena nabycia lub wartość umowy przekracza kwotę 50.000,- zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych); zawieranie, zmiana i rozwiązywanie innych umów, które nie zostały wymienione powyżej, o ile wartość umowy przekracza kwotę 50.000,- zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych) w pojedynczym przypadku lub, w razie umów o charakterze ciągłym, w danym roku kalendarzowym.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w wyżej opisanym stanie faktycznym wynagrodzenie przyznane i wypłacane wyłącznie na mocy uchwały Zarządu za pełnienie funkcji prokurenta podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli prokurentem jest osoba zatrudniona jako Dyrektor Zarządzający na podstawie kontraktu menadżerskiego.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie, wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 usubs obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Z kolei zgodnie z art. 8 za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

Przepis art. 8 ust. 2a usubs stanowi, iż za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawca, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przepisy usubs ani też regulacje zawarte w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 12793 z późn. zm.) nie przewidują oskładkowania wynagrodzeń wypłacanych prokurentom spółki na podstawie uchwały powołującej ich do pełnienia takiej funkcji. Regulacje te dotyczą zarówno braku podstaw do potrącania składek emerytalno-rentowych jak i innych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Przepis art. 6 usubs określa krąg osób fizycznych, dla których ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają charakter obowiązkowy. Określony tym przepisem katalog osób fizycznych, podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jest zamknięty (Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz do art. 1-32, red. P. Kostrzewa, 2016). Powyższe stanowisko potwierdził już Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W interpretacji z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie rozpatrywanej pod sygn. DI/100000/43/739/2016), ZUS wskazał m.in. że: "Prokurent spółki może wykonywać swoje obowiązki zarówno na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej jak i na podstawie innego stosunku prawnego (np. na podstawie samego wyboru przez właściwy organ spółki). O powyższym decydują strony umowy poprzez złożenie oświadczeń woli o stosownej treści bądź organ spółki w formie uchwały podjętej w tym zakresie. Zatem w odniesieniu do prokurenta otrzymującego wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji wyłącznie na podstawie uchwały np. zarządu spółki nie powstaje obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Taki bowiem tytuł nie został wymieniony w treści dyspozycji wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz powiązanym art. 11 i 12 tej ustawy. Tym samym wynagrodzenie wypłacone prokurentowi z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne".

Powyższego stanowiska nie zmienia okoliczność, iż w Spółce ta sama osoba, powołana na funkcję prokurenta, równocześnie na podstawie Umowy kontraktu menadżerskiego została zatrudniona na stanowisku Dyrektora Zarządzającego, albowiem podział ten jest związany bezpośrednio z rozdzieleniem obowiązków tej osoby. Jako Dyrektor Zarządzający osoba ta jest odpowiedzialna za wewnętrzną organizację pracy w Spółce, a na podstawie udzielonej przez Zarząd prokury jest upoważniona do podejmowania w imieniu Spółki czynności sądowych, i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Prokurent wykonuje swoje zadania tylko i wyłącznie na podstawie uchwały Zarządu, nie można zatem zaliczyć go do kręgu ubezpieczonych, wymienionych w art. 6 usubs. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 5 marca 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 651/07 stwierdził, iż "prokura stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie skutkuje obowiązkami przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych". Powołanie prokurenta na podstawie uchwały zarządu nie stanowi zatem tytułu ubezpieczenia.

Stanowisko Spółki wyrażone w niniejszym wniosku potwierdza również wydana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 22 października 2013 r. w sprawie o sygn. DI/100000/451/1287/2013 interpretacja, oparta na podstawie analogicznego stanu faktycznego jak przedstawiony przez Spółkę. ZUS stanął na stanowisku, iż ustanowienie prokurenta spółki przez jej zarząd nie oznacza nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu art. 68 kodeksu pracy, stanowi co najwyżej nawiązanie stosunku korporacyjnego. Poprzez ustanowienie prokurenta pomiędzy spółką a prokurentem powstaje stosunek organizacyjno-prawny, który nie rodzi obowiązku ubezpieczeń, a w konsekwencji przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie funkcji prokurenta spółki nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (...). Pełnienie funkcji prokurenta spółki na podstawie uchwały zarządu jest neutralne w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż powyższe powołanie nie stanowi tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. Bez znaczenia prawnego w kontekście obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu pełnienia funkcji prokurenta na podstawie powołania jest fakt równoległego świadczenia pracy u wnioskodawcy w oparciu o umowę o pracę.

Prokurent powołany przez Zarząd Spółki nie podlega zatem obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, a jego przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury, wydając interpretację oraz nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym lub zdarzeniu przyszłym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskanie informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Dyspozycja treści art. 6 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Prokurent spółki może wykonywać swoje obowiązki zarówno na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, jak i na podstawie innego stosunku prawnego {np. na podstawie samego wyboru przez właściwy organ spółki), O powyższym decydują strony umowy, poprzez złożenie oświadczeń woli o stosownej treści, bądź organ spółki w formie uchwały podjętej w tym zakresie.

Zatem, prokurent otrzymujący wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji wyłącznie na podstawie uchwały właściwego organu spółki, nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Taki bowiem tytuł nie został wymieniony w treści dyspozycji wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz powiązanym art. 11 i 12 tej ustawy. Tym samym wynagrodzenie wypłacone prokurentowi z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,

Jednocześnie należy wskazać, że niniejszą interpretacją Zakład nie przesądza o prawidłowości postępowania wnioskodawcy w odniesieniu do powierzenia osobie zatrudnionej na podstawie kontraktu menadżerskiego funkcji prokurenta, odnosząc się jedynie do braku obowiązku podlegania prokurenta ubezpieczeniom społecznym i braku obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia od wynagrodzenia wypłaconego prokurentowi za pełnioną funkcję.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.