DI/100000/43/544/2015 - Ustalenie wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 23 kwietnia 2015 r., złożonym w dniu 6 maja 2015 r., dotyczącym ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Dnia 6 maja 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 23 kwietnia 2015 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni wskazuje, że Grupa (...) aktualnie prowadzi proces restrukturyzacyjny, w ramach którego planowane jest wydzielenie i zorganizowanie odrębnej grupy spółek, zajmujących się produkcją i dystrybucją szeroko rozumianych produktów oświetlenia samochodowego i jego komponentów oraz oświetlenia w technologii LED (dalej: Grupa Wydzielona). Celem restrukturyzacji jest przyspieszenie rozwoju Grupy Wydzielonej poprzez osiągnięcie ściślejszej integracji linii biznesowych funkcjonujących w jej ramach, rozszerzenie portfela oferowanych produktów i wykorzystanie pozytywnych efektów koncentracji zespołu zarządzającego wyłącznie na biznesie Grupy Wydzielonej oraz pozyskanie zewnętrznego inwestora. W przypadku Polski proces restrukturyzacyjny przewiduje podział pomiędzy odrębne podmioty prawne działalności dotyczącej:

- produkcji, dystrybucji oraz pakowania produktów oświetlenia samochodowego i jego komponentów (dalej: (...))oraz

- działalności obejmującej inne obszary dotyczące produkcji i dystrybucji produktów oświetleniowych, niezwiązanych z (dalej: (...)).

W związku z powyższym planowany jest podział spółki (...) (dalej: Spółka Dzielona). W odniesieniu do działalności (...) przedsiębiorca wskazuje, że w związku ze zmianą struktury organizacyjnej Spółki Dzielonej, na podstawie uchwały Zarządu, działalność Oddziału w (...) koncentruje się wyłącznie na Działalności (...). Oddział w (...) jest wyodrębniony w ramach Spółki Dzielonej pod względem funkcjonalnym, organizacyjnym i finansowym, jak również zarządza samodzielnie działaniami z zakresu zasobów ludzkich w odniesieniu do pracowników Oddziału w (...). Ponadto, na podstawie uchwały Zarządu, do Oddziału w (...) zostali przypisani pracownicy związani z Działalnością (...). Wnioskodawca podkreśla, że do Oddziału w (...) są przypisane m.in. środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, odrębne rachunki bankowe oraz sub-rachunki bankowe (służące m.in. do obsługi płac oraz Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych).

W przypadku (...), działalność podobnie jak działalność (...), posiada hierarchiczną strukturę organizacyjną, złożoną z jednostek organizacyjnych funkcjonujących w ramach struktur zakładów Centrali w (...) Oddziału w (...) oraz działów w (...) i (...) (będących częścią Centrali w (...)). Centrala w (...) sprawuje nadzór nad zarządzaniem zasobami ludzkimi w odniesieniu do pracowników wszelkich funkcji i grup biznesowych istniejących w ramach Spółki Dzielonej, zlokalizowanych w (...) i w (...), niezbędnych do prowadzenia. Do działalności (...) są przypisani pracownicy zatrudnieni w Centrali w (...), w (...), w Oddziale w (...) oraz pracownicy, którzy zostali przeniesieni w ramach przejścia części zakładu pracy Oddziału w (...) na Centrale w (...). Przejście części zakładu wynika z faktu, że część pracowników przypisanych do (...) została pierwotnie zatrudniona w Oddziale w (...), który aktualnie koncentruje się wyłącznie na (...). W świetle powyższego, prowadzona działalność w ramach Spółki Dzielonej jest zorganizowana w następujący sposób: 1) Centrala w (...) (zatrudniająca jako zakład pracy osoby w (...),(...) i (...) - prowadzi wyłącznie (...) 2) Oddział w (...) - prowadzi wyłącznie (...), 3) Oddział w (...) - prowadzi wyłącznie (...). Spółka podkreśla, że zarówno Oddział w (...), jak i Oddział w (....) są zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym i są odrębnymi w stosunku do Centrali w (...) (zatrudniającej jako zakład pracy osoby w (...),(...) i (...) pracodawcami w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy.

Na podstawie planu podziału Spółki Dzielonej, działalność (...) zostanie wydzielona w ramach transakcji podziału przez wydzielenie ze Spółki Dzielonej w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów podatkowych (dalej: ZCP), która będzie stanowiła zespół składników niematerialnych i materialnych, Jak również praw i obowiązków, przeznaczonych do prowadzenia (...). Majątek, który pozostanie po transakcji podziału przez wydzielenie w Spółce Dzielonej będzie stanowił zespół składników niematerialnych i materialnych, jak również praw i obowiązków, przeznaczonych do prowadzenia (...) (majątek ten będzie również stanowił ZCP w rozumieniu przepisów podatkowych). Oznacza to, że (...) pozostanie w Spółce Dzielonej i będzie kontynuowana w sposób niezakłócony i ciągły. W ramach działalności (...), która w procesie podziału przez wydzielenie zostanie wydzielona ze Spółki Dzielonej do Spółki Przejmującej działa dwóch niezależnych pracodawców, tj.: 1) (...) (zatrudniająca jako zakład pracy osoby w (...),(...) i (...) oraz 2). (...) Oddział w (...).

W ramach Spółki Dzielonej zarówno Centrala w (...) jak i Oddział w (...) obecnie zatrudniają więcej niż 9 pracowników i opłacają w imieniu swoich pracowników składki na ubezpieczenie wypadkowe w ustalonej wysokości.

Co również ważne na moment transakcji podziału przez wydzielenie w ramach Spółki Przejmującej będzie funkcjonował odrębnie zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym oddział Spółki Przejmującej w (...).

W świetle powyżej przedstawionych planowanych działań restrukturyzacyjnych, w następstwie planowanego podziału przez wydzielenie Spółki Dzielonej dojdzie do wydzielenia (...) do Spółki Przejmującej (wydzielenie ZCP), w efekcie czego, na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy, nastąpi przejście zakładu pracy:

W związku z tym, w stosunku do ww. pracowników podmioty te staną się nie tylko pracodawcami, ale i płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto, Spółka Przejmująca i oddział Spółki Przejmującej w (...) są podmiotami, które aktualnie nie zatrudniają pracowników.

Wątpliwość przedsiębiorcy budzi to, czy po przejściu dwóch zakładów pracy związanych z działalnością (...) ze Spółki Dzielonej na Spółkę Przejmującą, Spółce Przejmującej będzie przysługiwało prawo do stosowania stawki składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej w ramach Spółki Dzielonej dla Centrali w (...) oraz czy po przejściu zakładu pracy z Oddziału w (...) na oddział Spółki Przejmującej w (...), oddziałowi Spółki Przejmującej w (...) będzie przysługiwało prawo do stosowania stawki składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej dla Oddziału w (...).

W opinii wnioskodawczymi. Spółka Przejmująca i jej odział w (...), wstępując we wszystkie prawa i obowiązki poprzednich płatników, powinny ustalić stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości uprzednio stosowanej przez Spółkę Dzieloną odpowiednio dla Centrali w (...) i dla Oddziału w (...). Przedsiębiorca podkreśla, że w sytuacji, gdy pracodawca zgłasza nie więcej niż 9 ubezpieczonych, to zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.; dalej: ustawa wypadkowa) stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, zgodnie z zasadami określonymi w art. 30. W świetle art. 30 ustawy wypadkowej stopę procentową-składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grupy działalności ustala się w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla tej grupy. Jednocześnie należy wskazać, że kategoria ryzyka dla grupy działalności ustalana jest w zależności od ryzyka określonego wskaźnikami częstości: 1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem, 2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich, 3) stwierdzonych chorób zawodowych, 4) zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Ponadto, spółka wskazuje, że kategoria ryzyka dla grupy działalności ustalana jest w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne w dniu 31 stycznia danego roku oraz na okres nie dłuższy niż 3 lata składkowe.

W przypadku natomiast, gdy pracodawca zgłasza co najmniej 10 ubezpieczonych, to w myśl art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej "stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustała Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek, z zastrzeżeniem art. 33. Przy czym, jak stanowi ust. 4 ww. artykułu, jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w Zakładzie w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych, o których mowa w ust. 3, ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w Zakładzie. Przepis art. 33 ust. 1 ustawy wypadkowej stanowi z kolei, że "stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2, któremu Zakład nie ustalił kategorii ryzyka z uwagi na brak obowiązku przekazywania informacji, o której mowa w art. 31 ust. 6, przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, wynosi tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której należy." Kwestię wskaźnika korygującego reguluje art. 31 ust. 2, 3, 5, 6 i 7 ustawy wypadkowej stanowiąc, iż "wskaźnik korygujący ustala się na rok składkowy w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek. Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się w zależności od ryzyka określonego wskaźnikami częstości: 1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem; 2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich; 3) zatrudnionych w warunkach zagrożenia. (...) Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustała się na podstawie danych, o których mowa w ust. 3, przekazanych przez płatnika składek za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe. Dane, o których mowa w ust. 3, płatnik składek przekazuje do dnia 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy w informacji zawierającej w szczególności: 1) dane identyfikacyjne płatnika składek, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych; 2) rodzaj działalności według PKD; 3) liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego; 4) adres płatnika składek. Informację określoną w ust. 6 przekazuje płatnik składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2, zgłoszony w Zakładzie nieprzerwanie od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia poprzedniego roku i co najmniej jeden dzień w styczniu danego roku. W ocenie spółki, z powyższego wynika, iż stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe płatników zatrudniających: 1) nie więcej niż 9 ubezpieczonych - co do zasady, ustala się w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla danej grupy działalności, 2) co najmniej 10 ubezpieczonych - co do zasady, ustala się na rok składkowy w zależności od dwóch podstawowych parametrów tj. rodzaju działalności według PKD na dzień 31 grudnia poprzedniego roku i przypisanej temu rodzajowi działalności bazowej stopie procentowej składki, oraz wartości wskaźnika korygującego, o którym mowa w § 8 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (tekst jedn.: Dz. U. 2013.878). Zgodnie z przepisem art. 2 ustawy wypadkowej, przez "rodzaj działalności według PKD" rozumie się rodzaj przeważającej działalności według PKD zakodowanej w rejestrze REGON. Natomiast wartość wskaźnika korygującego ustala się w zależności od kategorii ryzyka ustalonego dla danej grupy działalności. Wskaźnik ten uwzględnia także dane dotyczące wypadkowości, istnienia chorób zawodowych i liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia, przekazywane przez płatnika za każdy rok kalendarzowy na formularzach ZUS IWA.

W odniesieniu do składki na ubezpieczenie wypadkowe dla Spółki Przejmującej oraz oddziału Spółki Przejmującej w (...) wnioskodawca zauważa, że wskazanych powyżej przepisów ustawy wypadkowej i rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy nie można interpretować w oderwaniu od całokształtu polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Aktem normatywnym będącym punktem wyjścia dla analizy zasad działania tego systemu, jako spójnej całości jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Jak bowiem podnosi się w doktrynie "ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (...) wprowadziła, a raczej powróciła do istniejącego przed wojną, podziału ubezpieczeń społecznych na 4 rodzaje, z których każdy jest finansowany odrębną składką, tj. na: 1) ubezpieczenie emerytalne, 2) ubezpieczenie rentowe, 3) ubezpieczenie chorobowe (ubezpieczenie na wypadek choroby i macierzyństwa), 4) ubezpieczenie wypadkowe (ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych). Ustawa jest w pewnym sensie ustawą-matką regulującą zasady działania wszystkich tych czterech rodzajów ubezpieczeń, a w szczególności: 1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, 2) zasady ustalania składek na ubezpieczenie oraz ich opłacania, 3) zasady egzekucji zaległych składek, 4) zasady zgłaszania do ubezpieczenia i prowadzenia kont indywidualnych, 5) zarządzanie i nadzór nad ubezpieczeniami społecznymi, 6) tryb wydawania decyzji w sprawach ubezpieczenia i składek, 7) obowiązki ubezpieczonych i płatników składek" (Prof. dr hab. Inetta Jędrasik-Jankowska, Prawo socjalne, Warszawa 2004, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis). Z powyższego wynika, iż przepisy ustawy o ZUS stanowią regulację nadrzędną względem pozostałych ustaw z zakresu ubezpieczeń społecznych. Co za tym idzie, punktem wyjścia dla analizy przepisów innych ustaw z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych powinna być zawsze ustawa o ZUS. W szczególności, w przedmiotowym stanie faktycznym należy zwrócić uwagę na brzmienie przepisu art. 31 ustawy o ZUS, w myśl którego "do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio: (...) art. 93, art. 93a-93c, art. 93e, art. 94, art. 97 § 1, art. 98 § 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7, art. 100, art. 101, art. 105 § 1 i 2, art. 106 § 1 i 2 (...) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. 2012.749 z późn. zm.)tj. przepisy regulujące prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych. Zgodnie z przepisem art. 93c Ordynacji podatkowej, "osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku" oraz "przepis (powyższy) stosuje się, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa". Najogólniej mówiąc, następstwo prawne polega na przejściu z jednego bądź kilku podmiotów na drugi określonych praw i obowiązków. W przypadku prawa ubezpieczeń społecznych (tak jak w przypadku prawa podatkowego, do którego przepisów odsyła ustawa o ZUS) mamy do czynienia z tzw. pochodnym nabyciem praw, kiedy to następca prawny nabywa prawa i obowiązki przysługujące jego poprzednikowi prawnemu. Jest to nabycie translatywne, jako że dotyczy praw uprzednio już istniejących. Na uwagę zasługuje także fakt, iż w prawie ubezpieczeń społecznych ma miejsce następstwo prawne pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna), kiedy to mocą jednego zdarzenia prawnego dochodzi do nabycia całego lub części majątku, a nabywca wchodzi zarówno w prawa, jak i w obowiązki swego poprzednika lub poprzedników prawnych. Wnioskodawca podkreśla, że wskazany powyżej przepis art. 31 ustawy o ZUS stanowi o odpowiednim stosowaniu przepisów Ordynacji podatkowej. Zgodnie z ugruntowanym w doktrynie stanowiskiem, przez pojęcie "odpowiedniego stosowania" rozumieć należy przeniesienie określonych rozwiązań prawnych, zawartych w jednej ustawie na grunt innej regulacji ustawowej przy jednoczesnym respektowaniu postanowień tego ostatniego aktu normatywnego. Tak wskazał między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 czerwca 2008 r. (sygn. III SA/Wa 615/2008), który podkreślił, iż "nie do zaakceptowania byłaby sytuacja, w której odpowiednio stosowany przepis wypaczałby sens i cel regulacji o znaczeniu zasadniczym podstawowym". Oznacza to, zdaniem przedsiębiorcy, że przepis art. 93c Ordynacji podatkowej powinien być stosowany z uwzględnieniem specyfiki przepisów prawa ubezpieczeń społecznych. Owa specyfika może objawiać się np. tym, że płatnikiem składek na ubezpieczenia wypadkowe może być pracodawca, a więc również jednostka organizacyjna, która nie musi posiadać podmiotowości prawnej. W konsekwencji, na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych zarówno Spółka Przejmująca jak i oddział spółki kapitałowej (oddział Spółki Przejmującej w (...)), mogą być podmiotami sukcesji uniwersalnej w zakresie ogółu praw i obowiązków z tytułu ubezpieczeń społecznych, których podmiotami, jako płatnicy, są Spółka Dzielona i Oddział w (...). Przenosząc na grunt prawa ubezpieczeń społecznych treść przepisu art. 93c Ordynacji podatkowej, zdaniem wnioskodawcy, tę normę prawną należałoby transponować na grunt ubezpieczeń społecznych w następujący sposób: Płatnicy przejmujący lub płatnicy powstali w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej jako płatnika pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku oraz powyższy przepis stosuje się, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Odmienne zastosowanie wskazanego przepisu Ordynacji podatkowej na gruncie ubezpieczeń społecznych wypaczałoby spójność polskiego systemu tych ubezpieczeń i absolutnie kluczowej dla tego systemu instytucji płatnika, która dzięki swej specyficznej i autonomicznej naturze znajduje byt także w jednostkach organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które są odrębnymi pracodawcami. Gdyby wskazany przepis art. 93c Ordynacji podatkowej interpretować dosłownie, tzn. odnosząc go wyłącznie do płatników będących osobami prawnymi, zamiast stosować go odpowiednio, uwzględniając również jednostki nieposiadające osobowości prawnej, a będące płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne, nie nastąpiłaby sukcesja w systemie ubezpieczeń społecznych. W rezultacie, wyjęte z kontekstu zastosowanie przepisu art. 93c Ordynacji podatkowej nie pozwalałoby na właściwe przeprowadzenie sukcesji w sytuacji, w której płatnik-oddział staje się sukcesorem płatnika-oddziału.

Wobec powyższego, zdaniem wnioskodawczyni, w sytuacji przejścia zakładu pracy ze Spółki Dzielonej i Oddziału w (...) (dotychczasowych płatników) odpowiednio na Spółkę Przejmującą i jej oddział w (...), mamy do czynienia z sukcesją polegającą na przejęciu przez płatników (Spółkę Przejmującą i jej oddział w (...)) wszelkich praw i obowiązków przysługujących dotychczasowym płatnikom. Taki wniosek jest szczególnie uprawniony z uwagi na fakt, że na chwilę obecną Spółka Przejmująca i jej oddział w (...) nie zatrudniają pracowników. Wnioskodawca podkreśla, że przedmiotem sukcesji w przypadku płatnika składek są nie tylko prawa, ale również obowiązki. Przykładem obowiązku będącego przedmiotem sukcesji według wskazanych powyżej zasad jest chociażby wymóg zachowania właściwych procedur dotyczących obowiązkowych okresów przechowywania dokumentacji w zakresie wysokości podstawy naliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Analogicznie, w opinii wnioskodawcy, sukcesja wynikająca z przepisów Ordynacji podatkowej obejmuje swym zakresem także ulgi, w tym w szczególności prawo do ulgi w wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie wypadkowe wynikające z niskiej wartości wskaźnika korygującego w Spółce. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 6 października 2009 r. (sygn. III AUa 767/2009). W uzasadnieniu sąd stwierdził, że sukcesja generalna obejmuje swym zakresem także prawo do ulgi w wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie wypadkowe. Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 marca 2009 r. (sygn. II UK 292/2008), w sprawie przejęcia spółki kapitałowej przez inna spółkę kapitałową. W uzasadnieniu wyroku sąd stwierdził między innymi, iż "zasada sukcesji obejmuje także zobowiązania publiczno-prawne (...), a w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stosuje się do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. (...) Połączenie więc spółek handlowych poprzez przejęcie spółki zobowiązanej do opłacania składki w innej wysokości niż spółka przejmująca spowodowało dla nowego podmiotu jako płatnika składek możliwość wyliczenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości ustalonej spółki przejmowanej. Jeżeli wysokość składki jest niższa od należnej od spółki przejmującej, to powstaje niesprzeczna z zasadami współżycia społecznego i przewidziana przez prawo korzyść wynikająca z połączenia spółek."

Mając na uwadze powyższe, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wskutek odpowiedniego zastosowania przepisu art. 93c Ordynacji podatkowej, co nakazuje przepis art. 31 ustawy o ZUS, Spółka Przejmująca oraz jej oddział w (...), jako płatnicy, przejmą wszelkie prawa i obowiązki dotychczasowych płatników (tekst jedn.: odpowiednio Spółki i Oddziału w (...) - przewidziane w systemie ubezpieczeń społecznych, w szczególności uprawnienie wynikające z niższej stawki wskaźnika korygującego w ubezpieczeniu wypadkowym albo w obowiązek wynikający z wyższej stawki tego wskaźnika. W związku z powyższym, w odniesieniu do Spółki Przejmującej i jej oddziału w (...), do ustalenia wysokości stopy procentowej składki wypadkowej będzie miał zastosowanie przepis art. 93c Ordynacji podatkowej. Wysokość składki powinna zatem zostać ustalona na takim poziomie, na jakim ustalona była w Spółce Dzielonej odpowiednio dla Centrali w (...) i w (...) Oddziału w (...). Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie przedstawionego powyżej swojego stanowiska.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznać należy za nieprawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, jaką zobowiązany jest stosować płatnik składek ustala się na okres roku składkowego obejmującego okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku. Wysokość tej stopy jest ustalana na zasadach określonych powołaną ustawą dla wszystkich podmiotów posiadających status płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, zgodnie z zasadami określonymi w art. 30 (art. 28). Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, któremu Zakład nie ustalił kategorii ryzyka z uwagi na brak obowiązku przekazywania informacji o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe - ZUS IWA, przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, wynosi tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której należy (art. 33 ust. 1 w związku z art. 28 ust. 2). Jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w Zakładzie w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w Zakładzie (art. 28 ust. 4). Płatnik składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu 31 grudnia poprzedniego roku (art. 29 ust. 1). Płatnik składek zgłoszony w Zakładzie w okresie od 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego płatnik składek jest w Zakładzie zgłoszony (art. 29 ust. 2).

Grupy działalności oraz przypisaną im wysokość stopy procentowej składki określa załącznik Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. Nr 200, poz. 1692 z późn. zm.).

Z powyższych przepisów wynika, że stopa procentowa składki jest ustalana płatnikowi składek. Co istotne, przywołana ustawa nie zawiera przepisów szczególnych, które regulowałyby kwestię możliwości sukcesji uprawnienia do posługiwania się określoną wartością stopy procentowej składki jaka obowiązywała innego płatnika nawet powiązanego organizacyjnie z wnioskodawcą.

Podkreślenia wymaga, iż obowiązek posługiwania się w danym roku składkowym określoną wysokością stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe przez danego płatnika składek nie może być postrzegany jako zobowiązanie czy uprawnienie, które przechodziłoby na następcę prawnego, ponieważ obowiązek posługiwania się określoną wysokością stopy procentowej składki, ustaloną na zasadach wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wynika wprost z przepisów tej ustawy i nie jest to prawo czy uprawnienie przysługujące danemu płatnikowi. Płatnik spełniający określone ustawą warunki, jest zobowiązany do stosowania danej wysokości stopy procentowej składki. Zobowiązanie to wygasa wraz z ustaniem pełnienia funkcji płatnika albo z zakończeniem danego roku składkowego. Od nowego roku składkowego obowiązująca płatnika stopa procentowa składki jest ustalana na nowo. Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w świetle przepisów ww. ustawy uzależniona jest od takich czynników jak: rodzaj działalności danego płatnika, liczba zgłaszanych ubezpieczonych, a w przypadku płatników, którym stopę tą wylicza ZUS - także od wskaźnika korygującego, o którym mowa w art. 28 ust. 2 w związku z art. 31. Dopuszczenie zasady sukcesji wysokości stopy procentowej składki oznaczałoby, że płatnik składek stosowałby stopę procentową składki, której wysokość nie byłaby powiązana z sytuacją faktyczną danego płatnika i nie miałaby ona uzasadnienia w przepisach ustawy określających sposób jej ustalenia dla danego płatnika składek.

Powyższe podyktowane jest również i tym, iż w myśl art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio art. 93 Ordynacji podatkowej. Definicja należności z tytułu składek zawarta jest w art. 24 ust. 2 tej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż należnościami są składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata. Tym samym ustawodawca w przywołanym przepisie odnosi się do określonych świadczeń pieniężnych należnych od danego podmiotu z tytułu pełnienia funkcji płatnika składek za ubezpieczonych, do uzyskania których uprawniony jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe, która ma bezpośredni wpływ na wysokość należności z tytułu składek, sama w sobie nie jest należnością z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zatem nie przechodzi na następcę prawnego. Brak jest podstaw do zastosowania w tym miejscu jakiejkolwiek wykładni rozszerzającej.

Tok rozumowania przyjęty przez wnioskodawczynię w piśmie z dnia 23 kwietnia 2015 r. jest więc błędny. Wnioskodawczyni, będąca Spółką przejmującą względem innych płatników składek wyodrębnionych w ramach Grupy (...) a także jej Oddział w (...) mają już ustaloną na dany rok składkowy stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Nie istnieją więc podstawy prawne, by mogły one zacząć korzystać z wysokości tejże stopy określonej dla płatników składek, powstałych z wydzielenia z innej spółki dzielonej pozostającej w ramach Grupy (...). Sugerowany przez wnioskodawczynię zabieg prowadziłby de facto do rezygnacji, w roku składkowym, z dotychczasowej stopy składek na ubezpieczenie wypadkowe. Jak wskazano bowiem wyżej, ustalona stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe przypisana jest konkretnemu płatnikowi składek i bez względu na ewentualne zmiany organizacyjne (przekształcenia), które następują w trakcie trwania roku składkowego, raz ustalona wysokość nie ulega zmianie. Zmiany, która następują w związku z przekształceniami wewnątrzorganizacyjnymi mogą natomiast wpłynąć na wysokość stopy procentowej ustalonej dla płatnika składek dopiero na kolejny rok składkowy. Okoliczność ta nie ma jednak nic wspólnego z sukcesją należności z tytułu składek, która jak podkreślano wyżej nie ma zastosowania w odniesieniu do wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 v. o swobodzie działalności gospodarczej mniej sza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.