DI/100000/43/409/2016 - Możliwość wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne jednorazowej rekompensaty wypłacanej pracownikom z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy (...) w (...) z dnia 4 kwietnia 2016 r., złożonego dnia 7 kwietnia 2016 r. w sprawie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne jednorazowej rekompensaty wypłacanej pracownikom z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej.

Dnia 7 kwietnia 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż posiada wewnątrzzakładowy regulamin wynagradzania, według którego pracownicy otrzymują nagrody jubileuszowe za długoletnią pracę. Uprawnienie do pierwszej nagrody jubileuszowej pracownik nabywa po przepracowaniu 15 lat, w tym 5 lat w bankowości. Kolejne nagrody jubileuszowe wypłacane są zgodnie z obowiązującym regulaminem w odstępach 5 lat.

Przedsiębiorca podkreśla, że wypłacane nagrody jubileuszowe stanowią przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361) i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie nagrody te nie stanowią podstawy do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Dalej wnioskodawca dodaje, że w celu zabezpieczenia środków na wypłatę nagród jubileuszowych dla wszystkich pracowników (...) w (...) utworzył rezerwę. Ustalenie rezerwy na nagrody jubileuszowe odbywa się z uwzględnieniem metod aktuarialnych. Jednym z założeń metod aktuarialnych jest uwzględnianie w obliczeniach nieskończonego czasu funkcjonowania jednostki. Przykładowo pracownik, rozpoczynający karierę zawodową w (...), gdzie nagrody jubileuszowe naliczane są co 5 lat, począwszy od 15 roku pracy w nim - w ciągu roku wypracowuje 1/15 jubileuszu 15-lecia, 1/20 jubileuszu 20-lecia, 1/25 jubileuszu 25-lecia, 1/30 jubileuszu 30-lecia, 1/35 jubileuszu 35-lecia oraz 1/40 jubileuszu 40-lecia. Ponadto wnioskodawca wskazuje, iż w porozumieniu z pracownikami z dniem (...) r. zamierza zmienić obowiązujący Regulamin Wynagradzania Pracowników (...). Zmieniony regulamin nie będzie przewidywał przyznawania pracownikom świadczeń w postaci nagród jubileuszowych.

(...) w (...) po zlikwidowaniu świadczeń w postaci nagród jubileuszowych zamierza wypłacić wszystkim pracownikom zgromadzoną na ten cel rezerwę w ramach jednorazowej rekompensaty z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych. Wskazane świadczenie w postaci jednorazowych rekompensat z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych otrzymaliby wszyscy pracownicy, zarówno ci, którzy mają przepracowaną odpowiednią liczbę lat, jak i ci, którzy prawo do nagrody jubileuszowej nabyliby dopiero w przyszłości. Powyższe związane jest z tym, iż rezerwa utworzona w celu zabezpieczenia środków na wypłatę nagród jubileuszowych jest tworzona dla wszystkich pracowników od chwili ich zatrudnienia. Wskazane rekompensaty będą stanowić przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W tym stanie faktycznym wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w sytuacji gdy pracownikowi zostanie wypłacona rekompensata z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych, przychód z tytułu wypłaty tej rekompensaty należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazuje, że w myśl art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Z kolei obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581). Zgodnie z zapisami powyższej ustawy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Dalej wnioskodawca dodaje, że za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty (bez względu na źródło ich finansowania), a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop oraz inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została ustalona z góry, dodatkowo świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Dalej wnioskodawca zaznacza, że do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników nie zalicza się przychodów określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236). Zgodnie natomiast z § 2 ust. 1 pkt 1 wskazanego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat.

Zdaniem wnioskodawcy przepis § 2 ust. 1 pkt 1 wskazanego rozporządzenia znajduje zastosowanie również w sytuacji, gdy Bank jako pracodawca - dokonując zmiany w Regulaminie Wynagradzania Pracowników (...) w (...) polegającej na likwidacji nagród jubileuszowych wypłacanych co 5 lat - planuje wypłatę świadczeń w postaci jednorazowych rekompensat z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych, które to nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Jednocześnie wypłacenie wszystkim pracownikom wskazanych jednorazowych świadczeń - rekompensat w miejsce likwidowanych nagród jubileuszowych w terminie wcześniejszym niż termin nabycia przez pracowników uprawnień do znoszonych nagród i wynikający z tego przychód pracownika nie wpływa na podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Reasumując, wnioskodawca wskazuje, iż wypłata pracownikom rezerwy (utworzonej w celu zabezpieczenia środków finansowych na wypłatę nagród jubileuszowych) jako jednorazowej rekompensaty z tytułu likwidacji nagród jubileuszowych nastąpić ma w związku ze zniesieniem tych nagród, natomiast dotychczas obowiązujące w (...) zasady przyznawania i wypłaty nagród jubileuszowych przewidywały ich nabywanie po wskazanym okresie pracy w odstępach 5 lat.

Wobec powyższego wnioskodawca wskazuje, że należy przyjąć, że tak uzyskany przychód nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył, co następuje:

Stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne jednorazowej rekompensaty wypłacanej pracownikom z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, późn. zm.). Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), gdzie w § 2 ust. 1 pkt 1 z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są te przychody uzyskane tytułem nagrody jubileuszowej (gratyfikacji), jeżeli według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Przepis ten znajduje również zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania swych pracowników instytucję nagród jubileuszowych, przewiduje możliwość wypłaty świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z przyznawania nagród jubileuszowych.

Z powyższego wywieść należy, iż decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Bez znaczenia prawnego pozostaje natomiast fakt daty wypłacenia tych świadczeń pracownikowi (wypłata tych świadczeń może nastąpić więc w okresie krótszym niż 5 lat od dnia uzyskania przez pracownika poprzedniej nagrody jubileuszowej).

Tym samym, rozstrzygając możliwość wyłączenia rekompensaty spod obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, należy wziąć pod uwagę łącznie dwie przesłanki - wypłata rekompensaty następuje w związku z likwidacją nagród jubileuszowych, a dotychczas obowiązujące zasady przyznawania i wypłaty tych nagród jubileuszowych przewidywały, że nie przysługiwały one częściej niż co 5 lat.

Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Mając na uwadze faktyczny powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.