DI/100000/43/387/2023 - Brak obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z aa. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r" poz. 1230), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku (...) doręczonym dnia 23 kwietnia 2023 r. w przedmiocie obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawarte, z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Dnia 23 kwietnia 2023 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 15 maja 2023 r., pismem z dnia 12 czerwca 2023 r. oraz pismem z dnia 10 lipca 2023 r.

Wnioskodawca wskazał, iż (...) była założona w roku 2019 i jest jednym z największych polskich producentów produkcji

W ramach każdego odrębnego projektu zdjęciowego jest wyznaczona osoba (dalej - koordynator produkcji), odpowiedzialna za zaopatrzenie członków ekipy zdjęciowej niezbędnymi materiałami i środkami, w tym posiłkami dla pracowników oraz artystów

Dla realizacji ww. zakupów koordynator produkcji co miesiąc otrzymuje koszty (gotówką do rąk własnych lub przelewem na konto bankowe), po wykorzystaniu jakich rozlicza te koszty w odrębnym raporcie. Co miesiąc raport jest wysyłany do księgowości firmy. Koordynator produkcji nie zawsze jest pracownikiem firmy w rozumieniu przepisów Kodeksy pracy. Może również współpracować z firmą na podstawie umów cywilnoprawnych lub B2B.

W ramach wykonywania projektów zdjęciowych raz od razu (w razie potrzeby) przez koordynatora produkcji mają miejsce zakupy posiłków dla pracowników oraz artystów, którzy biorą udział w zdjęciach w godziny robocze oraz nadliczbowe. Posiłki, zakupione przez koordynatora produkcji, nie są zidentyfikowane dla poszczególnych pracowników, tylko są spożywane wspólnie przez członków ekipy zdjęciowej. W tym przypadku w ogóle nie istnieje możliwość wyodrębnienia posiłku w zakresie konkretnej osoby fizycznej. Dla tego Wnioskodawca nie może uwzględnić tych kosztów jako wydatków na rzecz poszczególnych pracowników (lub partnerów) firmy. One są ogólnymi wydatkami w ramach projektów bez możliwości konkretyzacji odnośnie do osób fizycznych. Wnioskodawca ma brak możliwości konkretyzacji, jaki pracownik zjadł to czy inne danie, żeby zdefiniować jego wartość jako przychód pracownika.

Wnioskodawca dodaje, że wg przepisów podobne potrącenie (nadanie kosztów/) pracodawcy na rzecz koordynatora produkcji może być uwzględnione jako jego przychód (nieodpłatne świadczenie), jaki musi być opodatkowany i oskładkowany.

W związku z powyższym Wnioskodawca kieruje pytanie czy w opisanym przypadku musi uwzględnić koszty, udzielone koordynatorowi produkcji na zaopatrzenie członków/ ekipy zdjęciowej jako nieodpłatne świadczenie, czyli przychód koordynatora produkcji w celu ustalenia odpowiedniego przysporzenia majątkowego, podlegającego oskładkowaniu.

We własnym stanowisku w/ sprawie Wnioskodawca wskazał, że wątpliwości interpretacyjne co do uznania danego świadczenia za nieodpłatne rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13. W ocenie Trybunatu warunkiem uznania świadczenia za nieodpłatne jest spełnienie przez nie łącznie następujących warunków/:

- zostało spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

- zostało spełnione w interesie pracownika (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosło mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, - korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

W opisanym przypadku są spełnione wszystkie wymogi odnośnie do kosztów, udzielonych koordynatorowi produkcji. W tej sytuacji musimy uwzględnić kwotę kosztów, udzielonych koordynatorowi produkcji jako jego przychód (nieodpłatne świadczenie), podlegający oskładkowaniu.

Reasumując, należy stwierdzić, że istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od kwoty kosztów, udostępnionych koordynatorowi produkcji w zaistniałej sytuacji, gdy zostało uznane, że świadczenie to będzie stanowiło przychód z tytułu zatrudnienia.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 15 maja 2023 r. Wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy osób prowadzających działalność gospodarczą zaś przychód koordynatora produkcji powstaje z tytułu umowy zlecenia.

Z kolei uzupełniając wniosek pismem z dnia 12 czerwca 2023 r. wskazał, że:

Wnioskodawca w piśmie z dnia 7 lipca 2023 r. stanowiącym uzupełnienie opisu stanu faktycznego wniosku wskazał, że umowa o pracę, o której mowa we wniosku została zawarta z podmiotem trzecim, zaś Wnioskodawca nie jest jedynym podmiotem, na rzecz którego ww. osoba wykonuje działalność gospodarczą (ww. osoba wykonuje działalność gospodarczą również na rzecz innych podmiotów).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe.

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują, przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2, art. 46 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 oraz art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, naliczania i opłacania należnych składek na te ubezpieczenia za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających z przepisów ustawy, spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ustawodawca określił w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, z treści art. 11 i art. 12 tejże ustawy ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu mogą podlegać wyłącznie osoby wskazane w art. 6 ust. 1 ww. ustawy.

W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu wyczerpującego, zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.

Z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zgodnie natomiast z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Z kolei osoby prowadzące pozarolniczą działalność, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Treść art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ww. ubezpieczeniom od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z 6 marca 2013 r. Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Jednakże, w celu ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych dla osoby równocześnie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą i wykonującej umowę o świadczenie usług (umowę zlecenia) istotne jest sprecyzowanie i ustalenie źródła powstania uzyskiwanych przychodów. Aby umowa zlecenia mogła być traktowana jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, warunkiem jest, aby przychód z niej uzyskiwany był opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej. W takiej sytuacji, umowa zlecenia nie jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, ale jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

W rezultacie osoba wykonująca umowę zlecenia w ramach posiadanego wpisu do CEIDG, która osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów podatkowych (tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności.

W konsekwencji, w sytuacji opisanej we wniosku na Wnioskodawcy nie będzie spoczywał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy.

Istotnym jest również, że na brak obowiązku podlegania osoby o której mowa we wniosku z tytułu umowy zlecenia nie ma okoliczność uzyskiwania przez tą osobę wynagrodzenia z tytuły umowy o pracę zawartej z podmiotem trzecim w wysokości wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 z późn. zm.).

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia, wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego 'wniosek została 'wydana, stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. Z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast Jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.