DI/100000/43/345/2015 - Składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia otrzymywanego przez prokurenta spółki (mającego jednocześnie ustalone prawo do emerytury) powołanego do pełnienia tej funkcji na podstawie samego powołania.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku firmy (...) z dnia 18 marca 2015 r. doręczonym dnia 20 marca 2015 r. w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia otrzymywanego przez prokurenta spółki (mającego jednocześnie ustalone prawo do emerytury) powołanego do pełnienia tej funkcji na podstawie samego powołania.

Dnia 20 marca 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez firmę (... )o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż jest osobą prawną. Prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: (...) "Spółka", "Wnioskodawca").

W niedalekiej przyszłości, zarząd Spółki zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa cywilnego zamierza na mocy uchwały ustanowić prokurenta (bez zawierania odrębnej umowy ze Spółką). Do zadań prokurenta będzie należał szereg czynności z zakresu obsługi bieżącej działalności Spółki. Uchwała zarządu określi również wysokość odpłatności za wykonywanie czynności prokurenta (wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji).

Wnioskodawca podkreśla, iż nie zostanie zawarta żadna umowa dodatkowa związana z wykonywaniem czynności związanych z prokurą. Oznacza to, iż zakres obowiązków prokurenta nie będzie wynikał ze stosunku pracy, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Prokurent zostanie ustanowiony wyłącznie na podstawie uchwały zarządu Spółki.

Wnioskodawca wskazał, iż prokurentem ustanowionym na podstawie uchwały zarządu zostanie osoba mająca ustalone prawo do emerytury (emeryt).

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy wynagrodzenie otrzymywane z tytułu bycia prokurentem (osoby, która jest emerytem) ustanowionego na podstawie uchwały zarządu Spółki, będzie stanowiło tytuł do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie otrzymywane z tytułu bycia prokurentem (osoby, która jest emerytem) ustanowionego na podstawie uchwały zarządu Spółki nie będzie stanowiło tytułu do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca wskazał na art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 - dalej "Ustawa") zgodnie, z którym "Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

Z kolei, jak podkreśla wnioskodawca stosownie do art. 8 Ustawy "Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a".

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 2a Ustawy "Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy".

Wnioskodawca zaznacza, że art. 6 Ustawy określa krąg osób fizycznych, dla których ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają charakter obowiązkowy. Wyżej wymieniony przepis określa w sposób wyczerpujący wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, iż jest to katalog zamknięty.

W ocenie wnioskodawcy podkreślenia wymaga fakt, iż powołane przepisy nie zaliczają do kręgu ubezpieczonych prokurenta powołanego na to stanowisko uchwałą zarządu bez zawierania odrębnej umowy ze spółką. W rezultacie, prokurent powołany uchwałą zarządu nie będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniom społecznym, a jego przychód w tytułu wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z art. 109¹ § 1 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) "Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa".

W konsekwencji zdaniem wnioskodawcy prokura jako szczególna forma pełnomocnictwa, wynika z oświadczenia woli mocodawcy, natomiast nie musi wynikać z umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Wnioskodawca zaznaczył, iż samo powołanie prokurenta uchwałą zarządu nie oznacza, że powstaje w tym zakresie jakikolwiek stosunek prawny między spółką, a prokurentem (oprócz stosunku pełnomocnictwa). W ocenie wnioskodawcy wykonywania obowiązków prokurenta nie można utożsamiać z zawarciem umowy o pracę ani umowy cywilnoprawnej ze spółką.

W tym miejscu wnioskodawca przytacza wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 marca 2008 r. o sygn. III AUa 651/07, w którym sąd stwierdził, że: "Sama prokura (...) stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa, i nie skutkuje obowiązkami przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych".

Bez znaczenia w ocenie wnioskodawcy pozostaje fakt, iż prokurentem powołanym uchwalą zarządu w Spółce zostanie osoba, mająca ustalone prawo do emerytury (emeryt). W przypadku każdej osoby fizycznej pełniącej funkcję prokurenta powołanego uchwałą zarządu bez zawierania odrębnej umowy ze spółką, nie będzie powstawał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Dodatkowo wnioskodawca podkreśla, iż zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w wielu pisemnych interpretacjach wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych odnoszących się do podobnego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Pogląd taki został przedstawiony m.in. w:

* pisemnej interpretacji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku z dnia 26 września 2014 r. znak: DI/100000/43/1096/2014, w której stwierdzono, iż "W rzeczonej sprawie powołanie do pełnienia funkcji prokurenta spółki z o.o. nastąpi na podstawie uchwały zarządu. Ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść tego przepisu pozwala uznać, iż takie powołanie-bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Dlatego też, w sytuacji przedstawionej we wniosku nie zaistnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia, które będzie otrzymywał prokurent za pełnienie swej funkcji. Jak podniósł wnioskodawca, prokura sama w sobie stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie rodzi obowiązków przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych"

* pisemnej interpretacji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie z dnia 14 lutego 2014 r. znak: DI/200000/43/89/2014, w której stwierdzono, iż "Z treści wskazanych powyżej przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że pełnienie funkcji prokurenta spółki wyłącznie na podstawie powołania uchwałą zarządu a nie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, nie skutkuje powstaniem dla tej osoby obowiązku ubezpieczeń społecznych. Na powyższe nie będzie miała wpływu kwestia czy wskazana osoba jest zatrudniona u innego płatnika na podstawie umowy o pracę, nie posiada innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych czy też ma prawo do emerytury lub renty. W konsekwencji, fakt osiągania przez prokurenta wynagrodzenia nie będzie rodził obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli nie będzie ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w-wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej".

Reasumując, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wynagrodzenie otrzymywane z tytułu bycia prokurentem (również emeryta) ustanowionego na podstawie uchwały zarządu Spółki nie będzie stanowiło tytułu do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

Art. 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października ) 998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121).

Dyspozycja treści art. 6 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Prokurent spółki może wykonywać swoje obowiązki zarówno na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, jak i na podstawie innego stosunku prawnego (np. na podstawie samego wyboru przez właściwy organ spółki). O powyższym decydują strony umowy, poprzez złożenie oświadczeń woli o stosownej treści.

Zatem, w odniesieniu do prokurenta otrzymującego wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji wyłącznie na podstawie uchwały np. zarządu spółki, nie powstaje obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Taki bowiem tytuł nie został wymieniony w treści dyspozycji wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym wynagrodzenie wypłacone prokurentowi z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Bez znaczenia prawnego w kontekście braku obowiązku opłacania składek z tytułu pełnienia funkcji prokurenta na podstawie aktu powołania ma fakt, że osoba taka ma ustalone prawo do emerytury.

Na marginesie należy podkreślić, iż w postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład zobligowany jest wydać interpretację treści przepisów prawa co do zakresu i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku, nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać w oparciu o inne źródła, czy też wiedzę znaną organowi z urzędu.

W trybie wydawania pisemnych interpretacji brak jest możliwości dokonywania oceny konkretnych działań przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości lub nieprawidłowości danego postępowania, organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobligowany jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska - dokonanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.