DI/100000/43/324/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy z dnia 18 marca 2019 r., doręczonym dnia 22 marca 2019 r. uznaje za:

- prawidłowe w części dotyczącej braku możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne świadczenia w postaci ubezpieczenia na życie w okresie pobierania przez pracownika wynagrodzenia chorobowego oraz wypłacania zasiłku chorobowego.

- nieprawidłowe w części dotyczącej obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od korzyści w postaci ubezpieczenia na życie oferowanych pracownikom pobierającym zasiłek macierzyński, zasiłek rodzicielski i przebywających na urlopie wychowawczym.

Dnia 22 marca 2019 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24 kwietnia 2019 r. doręczonym dnia 30 kwietnia 2019 r., a następnie pismem z dnia 6 czerwca 2019 r., doręczonym dnia 12 czerwca 2019 r. W dniu 25 kwietnia 2019 r. wnioskodawca uiścił również dwie dodatkowe opłaty do wniosku w wysokości 80 zł.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazuje, że opłaca pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę dodatkowe świadczenie w postaci składek na ubezpieczenie na życie Świadczenie to doliczane jest do opodatkowanego przychodu pracownika, od którego naliczane są składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracownika. Świadczenie to opłacane jest również za pracowników w okresie, kiedy nie świadczą oni pracy na rzecz Spółki, tj. w sytuacji:

W okresie nieobecności pracownika z ww. tytułów powyższe świadczenie nie podlega w żaden sposób pomniejszeniu i jest opłacane za pracownika w pełnej wysokości.

Spółka powzięła wątpliwość, czy w okresie powyższych nieobecności od opłaconego ww. świadczenia powinna pobierać i odprowadzać do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne (a tym samym na ubezpieczenie zdrowotne).

Spółka stoi na stanowisku, że w okresie nieobecności pracownika i pobierania przez niego:

pracownik ten nadal pozostaje osobą zatrudnioną w Spółce na podstawie stosunku pracy.

Gdyby bowiem nie pozostawał w tym okresie pracownikiem Spółki, należałoby stwierdzić, że nie przysługują mu jakiekolwiek świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Zatem wszelkie należne i otrzymywane przez niego świadczenia wynikające z ww. stosunku pracy powinny zostać uznane za przychód opodatkowany ze stosunku pracy, od którego należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 24 kwietnia 2019 r. doręczonym dnia 30 kwietnia 2019 r. wnioskodawca wskazał, że:

1. Świadczenia, o których mowa we wniosku (składki ubezpieczenia (...), są składnikiem wynagrodzenia i stanowią przychód pracownika u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a zatem stanowią przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. poz. 1509)2018 z późn. zm.).

2. Zgodnie z zasadami obowiązującymi w Spółce do powyższych świadczeń pracownik zachowuje również prawo w okresie pobierania zasiłków, zarówno chorobowego jak i macierzyńskiego, zatem świadczenia te opłacane są w okresie pobierania ww. zasiłków. Jednocześnie wnioskodawca nadmienia, że ze względu na stan zatrudnienia w Spółce, tj. poniżej 20 osób, ww. zasiłki - chorobowe i macierzyńskie - wypłacane są pracownikowi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Uzupełniając ponownie wniosek pismem z dnia 6 czerwca 2019 r. doręczonym dnia 12 czerwca 2019 r. wnioskodawca wskazał, że:

Spółka zatrudnia poniżej 20 osób. Wobec powyższego, w świetle art. 77² Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, nie ma ona obowiązku ustalania regulaminu wynagradzania pracowników. W Spółce również nie występuje zakładowa organizacja związkowa ani układy zbiorowe pracy, zatem tego typu postanowienia Spółki nie obowiązują i nie wynika z nich obowiązek opłacania za pracowników świadczenia pracowniczego w postaci składek ubezpieczenia (czy też żadnych innych). Obowiązek opłacania takiego świadczenia za pracowników nie wynika również z żadnych przepisów Prawa pracy.

Wobec braku powyższych uregulowań wewnętrznych wnioskodawca informuje, że ww. świadczenie jest opłacane pracownikom także za okres pobierania wszelkich zasiłków m.in. chorobowego i macierzyńskiego oraz okres urlopu wychowawczego, wyłącznie na podstawie jednostronnej i dobrowolnej decyzji Zarządu Spółki.

Spółka stoi na stanowisku, że w opisanej sytuacji prawnej w okresie pobierania przez pracownika: wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego (wypłacanego pracownikowi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych), zasiłku macierzyńskiego (wypłacanego pracownikowi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych), zasiłku rodzicielskiego (wypłacanego pracownikowi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych) oraz w okresie przebywania na urlopie wychowawczym, świadczenia w postaci ubezpieczenia na życie Aviva stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Zdaniem Spółki przemawiają za tym następujące przepisy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych:

1. W zakresie świadczeń wypłacanych przez Spółkę w okresie pobierania przez pracownika: wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, wobec braku w Spółce postanowień układów zbiorowych pracy oraz regulaminu wynagradzania, nie obowiązuje wyłączenie ww. przychodów z podstawy wymiaru składek, które wynika z § 2 ust. 1 pkt 24 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,

2. W zakresie świadczeń wypłacanych przez Spółkę w okresie urlopu wychowawczego należy zwrócić uwagę na brak (w świetle wiedzy i informacji posiadanych przez Spółkę) przepisu, który wyłączałby z podstawy wymiaru składek przychody uzyskiwane przez pracownika w tym okresie, a wynikające z nawiązanego z pracownikiem stosunku pracy.

Ponadto przy analizie problemu Spółka wzięła pod uwagę następujące przepisy:

Reasumując, ponieważ Spółka nie znajduje w przepisach stosownego wyłączenia w zakresie podlegania ww. świadczenia pod ubezpieczenia społeczne {a tym samym i zdrowotne), a opłacane jest ono wyłącznie za osoby pozostające ze Spółką w stosunku pracy, świadczenie to zdaniem Spółki należy włączyć do podstawy wymiaru składek ZUS.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie {interpretacja indywidualna). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy Prawe przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe w części dotyczącej braku możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne świadczenia w postaci ubezpieczenia na życie w okresie pobierania przez pracownika wynagrodzenia chorobowego oraz wypłacania zasiłku chorobowego.

Zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia ministra Pracy i Polityki Socjalnej ? dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie zaś z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego opiekuńczego świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.

Przepis z § 2 ust. 1 pkt 24 ww. rozporządzenia ma zastosowanie do wszystkich składników przychodu, do których zachowują prawo pracownicy w okresie pobierania wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków.

Z treści wniosku, jak i dokonanego uzupełnienia nie wynika, że wnioskodawca uregulował kwestię prawa pracownika do ww. korzyści w okresie pobierania przez pracownika wynagrodzenia chorobowego oraz wypłacania zasiłku chorobowego w układzie zbiorowym pracy czy przepisach o wynagradzaniu. Wnioskodawca powołuje się jedynie na jednostronną i dobrowolną decyzję Zarządu Spółki, co nie jest wystarczające dla stwierdzenia, że wnioskodawca wypełnił warunki zawarte § 2 ust. 1 pkt 24 ww. rozporządzenia.

Wobec powyższego nie istnieją podstawy dc uznania, iż wymienione świadczenia powinny zostać wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca nie przedstawił również żadnych innych okoliczności, które mogłyby wskazywać, iż wymienione świadczenia winny być wsączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych |tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Oznacza to, że wspomniane świadczenia będą stanowić również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe w części dotyczącej obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od korzyści w postaci ubezpieczenia na życie oferowanych pracownikom pobierającym zasiłek macierzyński, zasiłek rodzicielski i przebywających na urlopie wychowawczym.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Podkreślenia wymaga, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego i zasiłku rodzicielskiego stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Z treści art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w przypadku ubezpieczonych pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku. Zgodnie natomiast z art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: z 2019 r., poz. 645) zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Zatem, wartość korzyści w postaci ubezpieczenia na życie w okresie i za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, ojcowskim lub rodzicielskim i pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji pobierania zasiłku.

Przebywanie na urlopie wychowawczym również stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Okres urlopu wychowawczego jest bowiem okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tak wynika dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby przebywające na urlopach wychowawczych ustalane są wyłącznie od podstaw wynikających z art. 18 ust. 5b i ust. 14 ww. ustawy, za wyjątkiem przychodów ze stosunku pracy należnych za wcześniejszy okres świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody roczne) wypłacanych w okresie urlopu wychowawczego. W takim przypadku wymienione przychody stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy, gdyż są one należne za okres wykonywania pracy. Inne świadczenia opłacane przez pracodawcę za okres urlopu wychowawczego (a więc okresu nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy.

Konkretyzując, z treści art. 18 ust. 5b i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, na dany rok kalendarzowy, z tym, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zatem, wartość korzyści w postaci ubezpieczenia na życie (...) w okresie przebywania przez pracowników na urlopie wychowawczym nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia prac/, tylko z racji przebywania na urlopie wychowawczym.

W odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zasiłek macierzyński nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, w związku z czym od wartości ww. świadczeń przysługujących pracownikom za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego nie opłaca się składki na ubezpieczenie zdrowotne, argument a contrario z art. 81 w zw. z art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1510 ze zm.).

Ponadto w sytuacji obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w oparciu o art. 66 ust. 1 pkt 32 ww. ustawy, który stanowi, że obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby korzystające z urlopu wychowawczego niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w myśl art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest dla tych osób kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Tym samym wartość świadczeń, o których mowa we wniosku finansowanych przez pracodawcę pracownikom przebywającym na urlopie wychowawczym nie stanowi również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcą i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art, 35 ust. 3 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art, 34 ust. 5 ustawy z dnia S marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem Jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.