DI/100000/43/299/2014 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 5 marca 2014 r. z przez przedsiębiorcę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...), w przedmiocie ustalenia, czy przyznane świadczenie pieniężne zwane "barbórką" stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Dnia 7 marca 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 5 marca 2014 r. przedsiębiorcy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż jest spółką dystrybucyjną, którą tworzy sześć dotychczas istniejących oddzielnie spółek dystrybucyjnych. Połączenie ww. spółek nastąpiło w trybie art. 492 k.s.h. z dniem poprzez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych (...) z siedzibą w (...)., z siedzibą we (...), z siedzibą w (...) z siedzibą w (...) z siedzibą w oraz (...) i (...) z siedzibą w(...) na spółkę przejmującą (...)- z siedzibą w (...), która obecnie po zmianie firmy nazywa się (...)

W § (...) Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w (...) z siedzibą w (...) zapisano:

Wnioskodawca wskazuje, że przyznane świadczenie nie ma charakteru deputatu, nie stanowi również nagrody w rozumieniu przepisów prawa pracy, gdyż przyznanie świadczenia nie zależy od swobodnego uznania pracodawcy, a pracownik uzyskuje roszczenie o jego zapłatę po spełnieniu określonych przesłanek określonych w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. Przedsiębiorca (...) podkreśla, że do niektórych jego pracowników mają zastosowanie postanowienia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w (...) w trybie art. 241⁸ ustawy - Kodeks Pracy, a wypłacane niektórym pracownikom świadczenie, o którym traktuje wniosek, stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego przedsiębiorca powziął wątpliwości, które wyraził pytaniem, czy jednorazowe świadczenie pieniężne z okazji "Święta Branżowego" zwane "barbórką" (przewidziane w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy obowiązującym w (...) , a mającym zastosowanie do niektórych pracowników wnioskodawcy na podstawie art. 241⁸ ustawy - Kodeks Pracy), a stanowiące przychód pracownika ze stosunku pracy, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe?

Jednocześnie wnioskodawca wyraża stanowisko, iż na podstawie § 2 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jednorazowe świadczenie pieniężne zwane "barbórką"., stanowiące przychód pracownika ze stosunku pracy, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia wypłaconego za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie zalicza się jednak przychodów określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z jego § 2 ust. 1 pkt 27, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika nie stanowią m.in. dodatkowe świadczenia niemające charakteru deputatu, przyznawane na podstawie przepisów szczególnych - kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, tj. ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczenia na pomoce naukowe dla dzieci, świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne "barbórkowe", z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni.

Zdaniem wnioskodawcy, świadczenie pieniężne zwane "barbórką", przewidziane w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy obowiązującym w (...), a mającym zastosowanie do niektórych pracowników spółki na podstawie art. 241⁸ ustawy - Kodeks Pracy, jest świadczeniem, które nie spełnia wymagań nagrody w rozumieniu przepisów prawa pracy, jak również nie ma charakteru deputatu.

W ocenie Wnioskodawcy, spełnione są wszystkie warunki wskazane w § 2 ust. 1 pkt 27 wskazanego rozporządzenia, uprawniające do nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jednorazowego świadczenia pieniężnego zwanego "barbórką", gdyż:

W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że powyższe jednorazowe świadczenie pieniężne zwane "barbórką", stanowiące przychód pracownika ze stosunku pracy, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Powyższe stanowisko zostało również potwierdzone w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w (...), Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia (...) (sygn. akt...) w którym to wyroku Sąd Okręgowy w (...) zmienił zaskarżoną przez decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznającą za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w indywidualnej sprawie w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w ten sposób, że uznał za prawidłowe stanowisko odwołującego się w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kwoty przychodu z tytułu jednorazowego świadczenia pieniężnego zwanego "barbórką", a określone w Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w z siedzibą w (...).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedsiębiorcy co do możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wypłaconego świadczenia zwanego "barbórką" należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, późn. zm.).

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106, późn. zm.), gdzie w § 2 ust. 1 pkt 27 zawarte jest wyłączenie określonych należności, jako nie wchodzących do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. 1 tak dodatkowe świadczenia niemające charakteru deputatu, przyznawane na podstawie przepisów szczególnych - kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, tj. ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczenia na pomoce naukowe dla dzieci, świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne "barbórkowe", z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni nie stanowią podstawy wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia. Z powyższego przepisu wynika, że z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są wyłączone tylko takie świadczenia, które pracodawca przyznaje w związku z zaistnieniem określonej okoliczności obiektywnej, bez oceny zasług danego pracownika, a także bez oceny sposobu wykonywania przez niego pracy. Należy nadmienić też, że uregulowania powyższego rozporządzenia zawarte w § 2 stanowią w istocie wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowią przychody w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego wyłączenia te muszą być interpretowane ściśle i zawężająco, gdyż w przeciwnym wypadku mogłoby prowadzić do obchodzenia przepisów o podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia. Zatem ze zwolnienia z obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o powyższy przepis, korzystają jedynie te świadczenia przyznane przez pracodawcę pracownikom z tytułu uroczystych dni, co do których łącznie spełnione są przesłanki: nie mają charakteru deputatu, wypłacane są na podstawie kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, wypłata świadczenia musi mieć charakter tradycyjny dla danej branży, wypłata nie ma charakteru nagrody pieniężnej, przyznanie świadczenia musi mieć charakter roszczeniowy. W sytuacji gdy dane świadczenie nie spełnia którejkolwiek z przesłanek wymienionych powyżej, to jego wartość należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podkreślenia wymaga okoliczność, że ustawodawca dopuścił nieuwzględniane w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych świadczeń, których wypłata ma charakter tradycyjny dla danej branży, a więc wypłaty o charakterze utrwalonej w czasie, towarzyszącej obchodzeniu uroczystych dni.

Użycie przez ustawodawcę w określeniu świadczenia z okazji uroczystych dni odniesienia do świadczenia barbórkowego, rodzi konieczność ustalenia treści (istoty) świadczenia barbórkowego poprzez odwołanie się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1981 r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa - Karta górnika (Dz. U. z 1982 r. Nr 2, poz. 13), które w § 3 stanowi, że pracownikom górnictwa przysługuje ponadto tradycyjne "barbórkowe" w naturze lub ekwiwalencie pieniężnym stanowiącym równowartość w naturze. Jednocześnie w ust. 4 omawiany przepis postanawia, że właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych określą rodzaj, ilość i wartość artykułów objętych świadczeniem w naturze. Takie uregulowanie skutkuje tym, że tzw. "barbórkowe" jest świadczeniem w naturze, a to powoduje, że taki charakter posiadają także świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, o jakich mowa w § 2 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. Świadczenie pieniężne podlega zatem wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko w sytuacji, gdy stanowi ekwiwalent świadczenia w naturze. Świadczenie opisane we wniosku o interpretację, nie spełnia wymogu dla możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a określonych w § 2 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W rezultacie, świadczenie przyznane w okolicznościach przedstawionych we wniosku nie jest wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a tym samym stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku wydanie pisemnej interpretacji jest nieprawidłowe.

Ponadto Zakład informuje, że w trybie pisemnych interpretacji wobec jednoznacznego brzmienia art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest władny do rozstrzygania, czy dane świadczenie stanowi nagrodę w rozumieniu przepisów prawa pracy, czy też nie ma charakteru deputatu. Zakład wydając interpretację przyjął informacje w tym zakresie przedstawione przez wnioskodawcę jako element stanu faktycznego przedstawionego we wniosku.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.