DI/100000/43/232/2014 - Składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zbiegu z pracą świadczoną na terenie USA na podstawie umowy o prace.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 24 lutego 2014 r. złożonym przez przedsiębiorcę (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w przedmiocie obowiązku opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zbiegu z pracą świadczoną na terenie USA na podstawie umowy o prace.

Dnia 25 lutego 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w (...) wpłynął wniosek z dnia 10 kwietnia 2013 r., złożony przez przedsiębiorcę (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w Polsce. Jednocześnie zamierza nie likwidując działalności w Polsce - podjąć zatrudnienie na umowę o pracę na terenie USA, przy czym składki na ubezpieczenie oraz podatki będą odprowadzane przez pracodawcę amerykańskiego. Wnioskodawca przewiduje, że na terenie USA będzie pracował przynajmniej rok i zamierza tam przenieść swój ośrodek interesów życiowych. Na tle powyższego zdarzenia przyszłego przedsiębiorca powziął wątpliwość, czy w związku z zatrudnieniem w USA, przy jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce, będzie musiał odprowadzać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy z tytułu działalności gospodarczej w Polsce. Jednocześnie wnioskodawca wyraża stanowisko, że z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce będzie zobowiązany do płacenia składki tylko na ubezpieczenie zdrowotne. Swojego stanowiska przedsiębiorca upatruje w treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dotyczący zbiegu tytułów do ubezpieczeń oraz art. 8 ust. 1 tejże ustawy, który za pracownika uważa osobę pozostającą w stosunku pracy bez sprecyzowania miejsca pozostawiania w stosunku pracy. Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji w zakresie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W myśl art. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczenia społeczne obejmują: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która w art. 6 ust. 1 wskazuje wszystkie osoby, których cechy jako podmiotu ubezpieczenia społecznego zostały określone w tym przepisie, zostaje objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Wyliczenie to jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 5 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i ubezpieczeniu rentowemu podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami i osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowe dla tych osób jest również ubezpieczenie wypadkowe (art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Wskazać również należy, że osoby będące na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej osobami prowadzącymi działalność gospodarczą podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom chorobowemu (art. 11 ust. 2 ww. ustawy). Z powyższego wynika zasada powiązania stosunku ubezpieczeń społecznych z zatrudnieniem lub prowadzeniem działalności gospodarczej na terytorium RP, istotne jest dla kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym miejsce aktywności zawodowej danej osoby.

Z kolei art. 9 ust. 1 i ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami spełniającymi jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów np. na tytułu prowadzenia na obszarze RP działalności gospodarczej są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, w sytuacji, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest równa lub wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Należy mieć na uwadze, iż przepis ten nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy dana osoba na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, ale nie jest pracownikiem na terytorium RP. Istotny jest bowiem z punktu widzenia braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne łącznik miejsca aktywności zawodowej na terytorium RP zarówno w odniesieniu do umowy o pracę jak i prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W sytuacji braku tego łącznika, w kwestii ustalenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne znajdzie zastosowanie norma ogólna określona w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która w powiązaniu z art. 12 tej ustawy nakłada obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez osoby fizyczne, które na obszarze RP są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267) nie jest właściwy rzeczowo do rozstrzygania w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu - w tym zakresie wnioskodawca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. Zgodnie bowiem z art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu rozpatruje indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego, zaś do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego zalicza się między innymi sprawy dotyczące podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku świadczenia przez przedsiębiorcę składek na Fundusz Pracy, co wynika z treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z dyspozycją treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w sprawach zasad obliczania składek na Fundusz Pracy oraz podstawy wymiaru składki. Natomiast w zakresie obowiązku świadczenia przez przedsiębiorcę składek na Fundusz Pracy przedsiębiorca winien zwrócić się do Ministra Pracy i Polityki Społecznej, co wynika a contrario z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

Zgodnie z kolei z treścią art. 66 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w art. 66 § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

W tym miejscu koniecznym jest podkreślenie, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych związany jest dokonaną interpretacją wyłącznie w przypadku, gdy rzeczywisty stan faktyczny odpowiada w pełni stanowi faktycznemu lub zdarzeniu przyszłemu opisanemu we wniosku. W trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji organ nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści wniosku, co nie wyklucza takiego postępowania w toku procedowania na zasadach ogólnych, nawet w przypadku, gdy interpretacja została już wydana. Oznacza to, iż to wnioskodawca ponosi odpowiedzialność, jeżeli stan rzeczywisty różni się od stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.