DI/100000/43/189/2015 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe z tytułu stypendium ufundowanego pełnoletnim uczniom, którzy odbywają praktyczną naukę zawodu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 11 lutego 2015 r., doręczonym dnia 13 lutego 2015 r. uzupełnionym dnia 9 marca 2015 r. w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe z tytułu stypendium ufundowanego pełnoletnim uczniom, którzy odbywają praktyczną naukę zawodu.

Dnia 13 lutego 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 3 marca 2015 r. doręczonym dnia 9 marca 2015 r.

Wnioskodawca wskazał, iż Spółka (dalej: Spółka) (...) zawarła z (...) (dalej: (...)) umowę o współpracy, na podstawie której Spółka dobrowolnie zobowiązała się m.in. do: praktycznej nauki zawodu uczniów Szkoły w siedzibie Spółki oraz fundowania stypendium dla co najmniej dwóch najzdolniejszych uczniów przez okres co najmniej (...) semestru szkolnego. Uczniowie Ci nie są zatrudnieni w Spółce, ani nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Uczniowie, którym przyznawane są stypendia są pełnoletni.

W tym stanie faktycznym, Spółka powzięła wątpliwości, czy uczniowie pobierający ww. stypendium podlegają z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji - czy na Spółce ciąży obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wypłacanego Stypendium.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazał, iż uczniowie pobierający ww. stypendium nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z uwagi na to, że takiego obowiązku nie przewiduje art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121), w którym to w sposób enumeratywny wymieniono tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. W myśl ww. przepisu posiadanie statusu ucznia szkoły ponadgimnazjalnej nie stanowi takiego tytułu. Z ostrożności wnioskodawca wskazał, że Spółka nie jest podmiotem kierującym na przygotowanie zawodowe dorosłych w rozumieniu tejże ustawy.

W związku z powyższym, zdaniem wnioskodawcy spółka nie jest zobowiązana do finansowania składek na ubezpieczenia społeczne uczniów pobierających ww. stypendium. W myśl art. 4 pkt 2 Spółka nie może być uznawana za płatnika składek w stosunku do tych osób.

Wnioskodawca podkreśla, iż mając na względzie, iż obowiązek obliczenia, rozliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne ma charakter pochodny wobec samego tytułu do obowiązkowego podlegania temu ubezpieczeniu należy stwierdzić, że stypendium, które jest wypłacane najzdolniejszym uczniom na mocy umowy o współpracy zawartej pomiędzy Spółką a Szkołą nie rodzi obowiązku opłacania składek na ww. ubezpieczenia.

W piśmie z dnia 3 marca 2015 r. stanowiącym uzupełnieni do wniosku wnioskodawca wskazał, iż podmiotem kierującym na przygotowanie zawodowe jest (...).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretację w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego (art. 6 ust. 1 pkt 9a oraz art. 13 pkt 9a tej ustawy). Osoby te podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Należy przy tym mieć na uwadze, iż opisany wyżej schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym znajduje zastosowanie w przypadku, gdy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, nie posiadają innych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 9 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podkreślenia wymaga, iż przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został dodany ustawą o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez inny podmiot niż powiatowy urząd pracy i winien być odczytywany w zestawieniu z normą art. 6 ust. 1 pkt 9, przewidującą podleganie ubezpieczeniom emerytalno-rentowym przez osobę bezrobotną pobierającą zasiłek.

Zgodnie natomiast z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym jest osoba pełnoletnia, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie i nieucząca się w szkole.

Z przywołanych wyżej regulacji wynika, iż obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, które są osobami pełnoletnimi.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 4 pkt 2 lit. a wskazuje, że "inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące" to:

* jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,

* Ochotnicze Hufce Pracy,

* agencje zatrudnienia, o instytucje szkoleniowe, o instytucje dialogu społecznego,

* instytucje partnerstwa lokalnego,

* o organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu, o jednostki naukowe,

* organizacje pracodawców,

* związki zawodowe,

* ośrodki doradztwa rolniczego,

* ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego

- korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206, z późn. zm.) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z późn. zm.).

Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne osób pobierających stypendium jest podmiot kierujący (odpowiednio art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Płatnik składek finansuje w całości składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe - art. 16 ust. 3 i 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Jak wynika z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji oraz z pisma z dnia 3 marca 2015 r. stanowiącego uzupełnienie do wniosku podmiotem kierującym na mocy umowy o współpracy na praktyczną naukę zawodu u wnioskodawcy jest szkoła, a wnioskodawca wypłaca stypendia jedynie najzdolniejszym uczniom.

Powyższego nie można zatem utożsamiać z sytuacją określoną w art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdzie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne (wyżej cytowane) podmioty niż powiatowy urząd pracy.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy wskazujące, iż spółka nie jest zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za uczniów pobierających stypendia, o których mowa we wniosku uznać należy za prawidłowe. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy uczniowie ci posiadają lub nie status ucznia szkoły ponadgimnazjalnej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.