DI/100000/43/151/2016 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów zlecenia przez emerytów zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przez podmiot trzeci.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 1 lutego 2016 r. doręczonym dnia 5 lutego 2016 r. przez (...) w zakresie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych przez zleceniobiorców - emerytów zatrudnionych na umowę o pracę przez podmiot trzeci.

Dnia 5 lutego 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż w (...) po dniu 1 stycznia 2016 r. zamierza zatrudnić osoby fizyczne na podstawie umowy zlecenia.

Osoby te jednocześnie są emerytami oraz są zatrudnione na podstawie umowy o pracę w innej firmie. Z umowy o pracę podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca kieruje pytanie czy ww. umowy zlecenia podlegać będą ubezpieczeniom społecznym (ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Zdaniem wnioskodawcy emeryt, który jest pracownikiem, a w innej firmie wykonuje umowę zlecenia, ze zlecenia podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu bez względu na wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę.

Osoba, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty i jednocześnie wykonuje umowę zlecenia, ze zlecenia obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym, a także ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Jeżeli jednak emeryt lub rencista pozostaje jednocześnie w stosunku pracy, to z umowy zlecenia (gdy nie jest to umowa zawarta z własnym pracodawcą oraz wykonywana na jego rzecz) podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze zlecenia są dla niej dobrowolne.

Jeżeli więc emeryt lub rencista pozostaje w stosunku pracy, to, zdaniem wnioskodawcy, bez względu na wysokość uzyskiwanego z umowy o pracę wynagrodzenia ze zlecenia wykonywanego w innej firmie podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ta zasada, w opinii przedsiębiorcy, wynika z art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca zauważa, iż przed 1 stycznia 2016 r. przepis miał brzmienie: "Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b".

Od 1 stycznia 2016 r. przepis ten ma natomiast następujące brzmienie: "Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b".

Ustawodawca wprowadził więc odesłanie do ogólnego przepisu regulującego od stycznia zasady opłacania składek za zleceniobiorcę, który jednocześnie wykonuje więcej niż jedną umowę-zlecenia.

To odesłanie będzie obowiązywało jednak wyłącznie wtedy, gdy nie będzie spełniony pierwszy warunek, jaki ustawodawca wskazuje w tym przepisie, czyli gdy emeryt (rencista) nie pozostaje w stosunku pracy. Jeżeli natomiast emeryt pozostaje w stosunku pracy, to tym samym ust. 2c nie ma do niego zastosowania.

Przyjęcie innej interpretacji, tj. że w przypadku emerytów rencistów, którzy są pracownikami i wykonują dodatkowo w innej firmie umowę-zlecenia stosujemy ogólne zasady określone w art. 9 ust. 1-1 a ustawy, oznaczałoby, zdaniem wnioskodawcy, że przepis art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powinien zostać usunięty.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Jednocześnie art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Tym samym, nie każda sprawa wymieniona w art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych może stanowić przedmiot interpretacji.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami oraz osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b.

Przepis art. 9 ust. 2c ustawy stanowi, iż zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a (tekst jedn.: kwoty minimalnego wynagrodzenia), spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia. Natomiast przepis art. 9 ust. 4b ww. ustawy wskazuje, iż zleceniobiorcy mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli umowa zlecenia została zawarta z pracodawcą, z którym pozostają równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

W opisie zdarzenia przyszłego zawartym we wniosku z dnia 1 lutego 2016 r. wnioskodawca wskazuje, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców wnioskodawcy z tytułu umowy o pracę zawartej z podmiotem trzecim jest w danym miesiącu niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, iż w opisanym zdarzeniu przyszłym emeryci zatrudnieni na umowę o pracę przez podmiot trzeci będą podlegali ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów zlecenia zawartych z wnioskodawcą, gdyż ich wynagrodzenie z umowy o pracę jest w danym miesiącu niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.