DI/100000/43/1438/2015 - Uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego osobom dotychczas świadczącym usługi na podstawie kontraktu menedżerskiego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 10 grudnia 2015 r., doręczonym w dniu 16 grudnia 2015 r., uzupełnionym dnia 5 stycznia 2016 r. przedsiębiorcy (...) w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego osobom dotychczas świadczącym usługi na podstawie kontraktu menedżerskiego.

Dnia 16 grudnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez firmę (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. W ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 30 grudnia 2015 r. doręczonym dnia 5 stycznia 2016 r.

Wnioskodawca wskazał, iż Dyrektor ds. IT spółki pełnił w okresie (...) r. - (...) r, funkcje na podstawie umowy zlecenia usługi zarządzania, tzw. Kontraktu menedżerskiego. Przedmiotem umowy była min. Koordynacja pracy Biura IT i podejmowanie decyzji organizacyjnych w nadzorowanym obszarze spółki. Z tytułu zawartej umowy zlecenia z osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej i na podstawie złożonego oświadczenia, zleceniobiorca-menedżer został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, dobrowolnej chorobowej oraz obowiązkowo do ubezpieczenia zdrowotnego. Zapisy kontraktu przewidują (...) zakaz działalności konkurencyjnej po rozwiązaniu umowy.

Z dniem (...) r. kontrakt menedżerski został rozwiązany. Po zakończeniu umowy tj. (...) od dnia (...) r. Menedżera obowiązuje sześciomiesięczny zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. Tytułem odszkodowania za podporządkowanie się Menedżera zakazowi konkurencji, Spółka wypłaca menedżerowi (...) za każdy miesiąc obowiązywania tego zakazu - odszkodowanie w wysokości (...) podstawowego miesięcznego wynagrodzenia.

Również z dniem (...) ubezpieczony został wyrejestrowany ze wszystkich ubezpieczeń. Ponieważ zakaz konkurencji po okresie zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej nie został wymieniony wśród wyłączeń spod podstawy wymiaru składek w art. 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - od wypłacanego świadczenia potrącane są składki na ubezpieczenia społeczne, dobrowolna chorobowa oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Menedżer otrzymujący świadczenie w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych do ZUS wykazywany jest z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 00. Kwota świadczenia jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie.

Prezes Zarządu spółki pełnił funkcję w okresie (...) na podstawie usługi zlecenia usługi zarządzania, tzw. Kontraktu menedżerskiego zawartego w ramach działalności gospodarczej obejmującej świadczenie usług zarządzania. Na podstawie złożonego oświadczenia, zleceniobiorca-menedżer został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, dobrowolnej chorobowej oraz obowiązkowo do ubezpieczenia zdrowotnego. Zapisy kontraktu przewidują dwunastomiesięczny zakaz działalności konkurencyjnej po rozwiązaniu umowy.

Z dniem (...) r. kontrakt menedżerski został rozwiązany. Po zakończeniu umowy tj. od (...) dnia (...) r., Menedżera obowiązuje dwunastomiesięczny zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. Tytułem odszkodowania za podporządkowanie się Menedżera zakazowi konkurencji, Spółka wypłaca menedżerowi - za każdy miesiąc obowiązywania tego zakazu - odszkodowanie w wysokości podstawowego miesięcznego wynagrodzenia.

Również z dniem ubezpieczony został wyrejestrowany ze wszystkich ubezpieczeń.

Ponieważ zakaz konkurencji po okresie zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej nie został wymieniony wśród wyłączeń spod podstawy wymiaru składek w art. 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - od wypłacanego świadczenia potrącane są składki na ubezpieczenia społeczne, dobrowolna chorobowa oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Menedżer otrzymujący świadczenie w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych do ZUS wykazywany jest z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 00. Kwota świadczenia jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie.

W piśmie z dnia 30 grudnia 2015 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku przedsiębiorca wskazał, iż przychód z tytułu odszkodowania, wypłacony byłemu Prezesowi w związku z zakazem konkurencji należy zaliczyć do źródeł z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy w przedstawionym stanie faktycznym osoby otrzymujące odszkodowanie za podporządkowanie się zakazowi konkurencji podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie za podporządkowanie się zakazowi konkurencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Jak argumentuje wnioskodawca wypłacone odszkodowanie stanowi przychód wg art. 4 ust. 2 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jak również nie został wymieniony wśród wyłączeń spod podstawy wymiaru składek w art. 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i

Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę, we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art, 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad oblizania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego.

Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnej interpretacji uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej przepisów podatkowych określonego świadczenia jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Dlatego też, Zakład poprzestaje na oświadczeniu przedsiębiorcy odnośnie tego, iż świadczenia, o których stanowi wniosek stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, traktując takie oświadczenie jako element stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia (w tym w oparciu o umowy o zarządzenie) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania,

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 12, poz. 860). Według nowego brzmienia § 5 ust. 2 pkt 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (umów o zarządzanie spółką/kontraktów menedżerskich), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia.

Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy wyżej wskazanego rozporządzenia należy interpretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w z w. z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101² -1012) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających rządom Kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednak, iż w przypadku zawarcia o zarządzanie spółką brak jest podstaw do uregulowania problematyki zakazu konkurencji - zleceniobiorca może bowiem w takim przypadku zobowiązać się względem zleceniodawcy do niepodejmowania działań konkurencyjnych w czasie jej trwania, jak również po jej zakończeniu, niemniej jednak zauważyć najeży iż podstawy prawnej zawarcia takiej umowy nie można doszukiwać się w treści art. 101² Kodeksu pracy, lecz jedynie w treści art. 353' Kodeksu cywilnego. Zawarcie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101; Kodeksu pracy oraz w § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej możliwe Jest jedynie w odniesieniu do osób pozostających w stosunku pracy.

W związku z faktem, iż normodawca w § 2 ust. 1 pkt 4 przywołanego wyżej rozporządzenia wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartość jedynie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zawarte zostały na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy brak jest podstaw do zastosowania tego wyłączenia do umów o zarządzanie spółką.

W konsekwencji wiec, od wypłaconego zleceniobiorcy (wykonującemu umowę o zarządzanie spółką) odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji ustanowionego w ramach zasady swobody umów odprowadzić należy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W sytuacji więc, gdy przedsiębiorca oświadcza, iż wypłacane byłemu zleceniobiorcom (dotychczas świadczącym usługi na podstawie kontraktu menadżerskiego) odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji stanowi przychód uzyskiwany przez te osoby z tytułu działalności wykonywanej osobiście, to przyjąć należy, iż kwota tego odszkodowania stanowić będzie

podstawo wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.