DI/100000/43/14/2014 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zaprezentowane we wniosku z dnia 2 stycznia 2014 r., złożonym w dniu 7 stycznia 2014 r. przez przedsiębiorcę z siedzibą w (...), a dotyczącym wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wypłacanego pracownikowi jednorazowego świadczenia w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

W dniu 7 stycznia 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy z siedzibą o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że zawarł z pracownikiem porozumienie stron w sprawie rozwiązania umowy o pracę, na mocy którego pracodawca zobowiązał się do wpłaty pracownikowi jednorazowego świadczenia stanowiącego kilkukrotność ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Strony ustaliły, że świadczenie będzie przez pracodawcę wypłacone w ciągu dwóch dni roboczych od dnia rozwiązania umowy o pracę. Podstawą prawną pracownika do otrzymania ww. świadczenia jest wyłącznie uzgodnienie stron stosunku pracy, wynikające z zawartego porozumienia stron w sprawie rozwiązania umowy o pracę. Świadczenie powyższe nie stanowi odprawy przysługującej z tytułu rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników (rozwiązanie umowy o pracę nie następuje na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników), jak również odprawy przysługującej na podstawie przepisów wewnętrznych pracodawcy określających uprawnienia pracownicze (w obowiązuje porozumienie w sprawie zasad stosowanych przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w 2013 r., na podstawie którego niektórzy pracownicy zwalniani z przyczyn niedotyczących pracowników są uprawnieni do dodatkowych odpraw poza wynikającymi z ww. ustawy). Wyplata tego rodzaju świadczenia nie jest także wymagana na podstawie jakichkolwiek innych przepisów wewnętrznych pracodawcy.

Zdaniem wnioskodawcy, zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek no ubezpieczenia emerytalne i rentowe z dnia 18 grudnia 1998 r., podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie stanowią w szczególności odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku procy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (...). Zatem w rozumieniu przedsiębiorcy świadczenie wypłacane na mocy indywidualnego porozumienia zawartego z pracownikiem w sprawie rozwiązania umowy o pracę nie stanowi rekompensaty z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Rekompensata taka mogłaby bowiem wynikać jedynie z rozwiązania umowy o pracę z przyczyn nie dotyczących pracownika lub z faktu rozwiązania umowy o pracę z naruszeniem przepisów prawa (np. wypłata w ramach zawartej ugody sądowej). Ponieważ ww. świadczenie nie wynika z przepisów powszechnie obowiązujących, ani z uregulowań wewnętrznych. w tym dotyczących zwolnień pracowników z przyczyn ich nie dotyczących, to wnioskodawca wyraża stanowisko, iż nie ma podstaw do zastosowania do niego wyłączenia wynikającego z rozporządzenia.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 6 lutego 2014 r. (wpływ do Oddziału ZUS w Gdańsku dnia 10 lutego 2014 r.) wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczenia wypłacanego na podstawie porozumienia w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, zaś wartość wypłaconego pracownikowi dodatkowego świadczenia na podstawie zawartego porozumienia w związku z rozwiązaniem stosunku pracy stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Artykuł 10 ust. 1 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Przez pojęcie "indywidualnej sprawy" należy rozumieć wykładnię przepisów dokonywaną w oparciu wyłącznie o zawarty we wniosku przedsiębiorcy opis istniejącego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Przez pojęcie "indywidualnej sprawy" należy rozumieć wykładnię przepisów dokonywaną w oparciu wyłącznie o zawarty we wniosku przedsiębiorcy opis istniejącego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r._; poz. 361, późn. zm.). Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, późn. zm.), gdzie w § 2 ust. 1, pkt 3 zawarte jest wyłączenie określonych należności, jako nie wchodzących do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tj. "odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy". Należy przy tym podkreślić, iż wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu odszkodowań i rekompensat znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do tych odpraw mających swe źródło w ustawach szczególnych, w tym w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.), jak również tych wynikających z dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych przez umowę o pracę lub w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem) jak również porozumień zawartych pomiędzy pracodawcą, a reprezentującą pracowników związku zawodowego.

Jednakże przywołany przepis ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata odszkodowań i rekompensat pozostaje n bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Z powyższego wywieść należy, iż decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca przypisał istnieniu nierozerwalnej więzi pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a powstaniem roszczenia o wypłatę pracownikowi świadczenia (bez względu na jego nazwę). O braku takiej więzi można mówić, gdy w konkretnej sytuacji możliwe jest uzyskanie przez pracownika takiego samego świadczenia (odprawy, zadośćuczynienia, odszkodowania, rekompensaty) także w przypadku trwania jego stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiej odprawy winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia, o których stanowi wniosek, aby mogły nie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie mogą być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach, niż pozostających w ścisłym związku z ustaniem stosunku pracy. W przypadku więc gdy przyczynę wypłaty pracownikowi jednorazowego świadczenia w na podstawie zawartego z tym pracownikiem porozumienia stanowi rozwiązanie stosunku pracy, to wartość tych świadczeń nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego - Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.