DI/100000/43/1397/2014 - Nieuwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości świadczeń finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom w okresie pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 17 grudnia 2014 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych DI/100000/43/1397/2014 Nieuwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości świadczeń finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom w okresie pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 17 listopada 2014 r. złożonym w dniu 24 listopada 2014 r., dotyczącym:

* nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości świadczeń finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom w okresie pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego;

* nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości świadczeń finansowanych przez pracodawcę swoim pracownikom w okresie przebywania przez nich na urlopie wychowawczym.

UZASADNIENIE

Dnia 24 listopada 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 17 listopada 2014 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż zatrudnia pracowników na podstawie umów o pracę. Względem zatrudnionych pracowników występuje w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także sam jest zobowiązany do zapłaty części składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Niniejszy wniosek dotyczy ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Podstawowym zasobem, z którego Spółka czerpie korzyści przekładające się na przychody z działalności gospodarczej są zespoły ludzkie, które świadczą wysoko wyspecjalizowane usługi na rzecz innych spółek należących do tej samej grupy kapitałowej co Wnioskodawca. Spółka swoim pracownikom zapewnia m.in. następujące świadczenia: (i) ubezpieczenie medyczne; (ii) ubezpieczenie na życie; (iii) drobne prezenty z tytułu urodzenia dziecka, bądź zawarcia związku małżeńskiego; (iv) tzw. "ubruttowienia", które polegają na tym, że Spółka pokrywa pracownikom zobowiązania publiczno-prawne od wskazanych wyżej świadczeń, do których zapłaty (pośrednio lub bezpośrednio) zobowiązani są pracownicy, a następnie takie świadczenia ponownie są traktowane, jako przychód pracownika. Co do zasady, wszystkie powyższe świadczenia traktowane są przez Spółkę, jako wynagrodzenie ze stosunku pracy i uwzględniane są przez Spółkę zarówno przy obliczaniu należnych składek, jak również stanowią one przychód dla celów podatkowych. Część pracowników Spółki pobiera zasiłki macierzyńskie lub przebywa na urlopach wychowawczych. Tacy pracowni w dalszym ciągu są uprawnieni do ww. świadczeń. Niniejszy wniosek dotyczy wskazanych wcześniej świadczeń na rzecz pracowników.

Na tle powyższego stanu faktycznego wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wartość świadczeń finansowanych przez pracodawcę w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez pracowników oraz w okresie przebywania przez te osoby na urlopie wychowawczym, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W ocenie przedsiębiorcy wskazana w stanie faktycznym wartość świadczeń na rzecz pracowników pobierających zasiłki macierzyńskie lub przebywających na urlopach wychowawczych, nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Spółka wskazuje, iż w przypadku ustalania wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe, zdrowotne, Fundusz Pracy, a także Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, stosuje się przepisy dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wynika to z, odpowiednio: art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z zm.); art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 64, poz. 1027 z zm.), art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z zm.), art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z zm.). A zatem dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych decydujące znaczenie ma ustalenie, czy dana wartość winna być uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W związku z tym w dalszej części wniosku mowa będzie o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, co, na podstawie ww. przepisów będzie miało znaczenie dla podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym wskazane zostały w art. 6 w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.). Z powołanego przepisu wynika, iż pracownik w okresie przebywania na urlopie wychowawczym podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń (art. 6 ust. 1 pkt 19 w zw. z art. 9 ust. 6).

Przedsiębiorca podkreśla, że przebywanie na urlopie wychowawczym jest odrębnym tytułem do polegania ubezpieczeniom społecznym od umowy o pracę (który to tytuł został wskazany w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). A zatem z powyższych przepisów wynika, iż w okresie przebywania na urlopie wychowawczym, pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy, z którego nabył prawo do urlopu wychowawczego. Analogicznie przedstawia się sytuacja w przypadku pracowników pobierających zasiłek macierzyński (art. 6 ust. 1 pkt 19 tej ustawy) jest to również odrębny tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi od umowy o pracę. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób przebywających na urlopach wychowawczych stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy (art. 18 ust. 5b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a w przypadku osób pobierających zasiłek macierzyński - kwota tego zasiłku (art. 18 ust. 6 cytowanej ustawy). Składki na ubezpieczenie społeczne, za osoby przebywające na urlopach wychowawczych odprowadzane są od podstawy wskazanej w art. 18 ust. 5b, a za osoby pobierające zasiłek macierzyński - od kwoty tego zasiłku. W ocenie Spółki, opisane wyżej świadczenia na rzecz pracowników, opłacane przez pracodawcę w okresie przebywania pracowników na urlopach wychowawczych, bądź w okresie pobierania zasiłków macierzyńskich nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, tylko z tytułu urlopu wychowawczego, bądź tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, a więc odrębnych od stosunku pracy tytułów do ubezpieczeń.

Mając na uwadze powyższe, oraz wskazane wyżej przepisy wskazujące podstawy wymiaru składek z ww. tytułów do ubezpieczeń, brak jest podstaw prawnych do uwzględniania wartości ww. świadczeń w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca na potwierdzenie swojego stanowiska przywołuje decyzje interpretacyjne Zakładu z dnia 13 października 2014 r. (nr DI/100000/43/1009/2014); z dnia 4 listopada 2014 r. (nr WPI/200000/43/1260/2014), z listopada 2014 r. (nr DI/100000/43/1280/2014). Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, iż w przypadku pracowników przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłki macierzyńskie wartość świadczeń wskazanych w stanie faktycznym nie powinna być uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz (gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, w zakresie przedstawionego stanu faktycznego, uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Podkreślenia wymaga, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny od umowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Z treści art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w przypadku ubezpieczonych pobierających zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku. Zgodnie natomiast z art. 29 ust. 5a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.) zasiłek macierzyński przysługuje także ubezpieczonemu przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego.

Zatem, wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych uzyskanych przez pracowników w okresie i za okres przebywania na urlopie macierzyńskim i pobierania przez nich zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Także przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny od urnowy o pracę tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Okres urlopu wychowawczego jest bowiem okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tak wynika z dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby przebywające na urlopach wychowawczych ustalane są wyłącznie od podstaw wynikających z art. 18 ust. 5b i ust. 14 ww. ustawy, za wyjątkiem przychodów ze stosunku pracy należnych za wcześniejszy okres świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody roczne) wypłacanych w okresie urlopu wychowawczego. W takim przypadku wymienione przychody stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy, gdyż są one należne za okres wykonywania pracy. Inne świadczenia opłacane przez pracodawcę za okres urlopu wychowawczego (a więc okresu nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy.

Konkretyzując, z treści art. 18 ust. 5b i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, na dany rok kalendarzowy, z tym, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zatem, wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych uzyskanych przez pracowników w okresie przebywania przez nich na urlopie wychowawczym nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy, tylko z racji przebywania na urlopie wychowawczym.

Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe, gdyż osoby pobierające zasiłek macierzyński oraz przebywające na urlopie wychowawczym nie podlegają tym ubezpieczeniom (art. 11, 12 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W konsekwencji, wartość wypłaconych pracownikom pobierającym zasiłek macierzyński oraz przebywających na urlopach wychowawczych świadczeń, o których traktuje wniosek, nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na społeczne.

Nadto w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zgodnie z art. 81 ust. 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób korzystających z urlopu wychowawczego niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Jednocześnie wobec brzmienia ww. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż wydając pisemną interpretacje organ nie posiada kompetencji do wypowiadania się w kwestii obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, gdyż ustawodawca takiej możliwości nie przewidział. Równocześnie kwestia ta - wobec braku odrębnych regulacji w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ww. fundusze dla osób pobierających zasiłek macierzyński oraz przebywających na urlopie wychowawczym - wymaga rozstrzygnięcia celem jednoznacznego wyjaśnienia wątpliwości spółki w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż w kwestii obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Analogicznie w odniesieniu do problematyki obowiązku opłacania składek ubezpieczenie zdrowotne za osoby pobierające zasiłek macierzyński przedsiębiorcy służy prawo wystąpienia do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w (...).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl