DI/100000/43/1383/2015 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prezesowi zarządu spółki pełniącego tę funkcję wyłącznie na podstawie aktu powołania.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 30 listopada 2015 r., złożonym w dniu 3 grudnia 2015 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego Prezesowi Zarządu spółki pełniącego tę funkcję wyłącznie na podstawie aktu powołania.

Dnia 3 grudnia 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 30 listopada 2015 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż planuje w drodze uchwały zgromadzenia wspólników określić wynagrodzenie dla Prezesa Zarządu z tytułu pełnienia funkcji, o których mowa w art. 201 i nast. ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030). Wynagrodzenie za czynności wynikające z pełnionej przez Prezesa Zarządu funkcji tj. za prowadzenie spraw spółki oraz jej reprezentację, miałoby wynikać bezpośrednio z uchwały zgromadzenia wspólników ustalającej zasady wynagradzania Prezesa Zarządu.

W związku z powyższym wnioskodawca kieruje pytanie, czy wynagrodzenie otrzymywane od spółki przez Prezesa Zarządu, wypłacane na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, powoduje obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a w konsekwencji obowiązek odprowadzania składek przez wnioskodawcę jako płatnika.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazuje, że otrzymane od spółki wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu, wypłacane na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, w świetle obowiązujących obecnie przepisów nie powoduje powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Z kolei w myśl art. 201 k.s.h. - Prezes Zarządu powołany i odwołany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie na stanowisko Prezesa Zarządu nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych. Prezes Zarządu może pełnić tę funkcję bez umowy, wyłącznie na mocy samego aktu powołania go w skład organu. Powołanie jest zatem ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Dopiero następstwem stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego, np. umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna. To od spółki zależy czy stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków Prezesa Zarządu.

Dalej przedsiębiorca podkreśla, że w kwietniu 2013 r. uchwałą zgromadzenia wspólników został powołany Prezes Zarządu spółki. Zarząd spółki jest jednoosobowy. Poza powołaniem na tę funkcję spółka zawarła z Prezesem Zarządu za pośrednictwem pełnomocnika umowę o pracę. Z tytułu tej umowy Prezes Zarządu otrzymuje wynagrodzenie. Wynagrodzenie to podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Z dniem 1 października Prezes Zarządu nabył prawo do emerytury. W związku z powyższym Prezes planuje rozwiązać umowę o pracę, nie rezygnując z tej funkcji. Po przejściu na emeryturę wykonywanie funkcji Prezesa Zarządu miałoby się odbywać również za odpowiednim wynagrodzeniem. Wysokość takiego wynagrodzenia ustalona będzie uchwalą zgromadzenia wspólników.

Dalej wnioskodawca dodaje, że katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy o sus. Katalog tytułów ma charakter zamknięty, co oznacza, że osoby niewymienione w tym katalogu nie podlegają ubezpieczeniom społecznym i nie muszą obowiązkowo opłacać składek.

Do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określony tym przepisami. Powołany przepis nie zalicza do ubezpieczonych osób pełniących funkcję Prezesa Zarządu (członka zarządu), pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego, w tym przepisie (np. umowa o pracę lub umowy zlecenia). W konsekwencji od wynagrodzenia tej osoby z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu wynikającego z odpowiedniej uchwały zgromadzenia wspólników spółki nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Podobne wnioski należy sformułować na gruncie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581). Katalog tytułów do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym zawarty został w art. 66 ustawy i także ma on charakter zamknięty, co oznacza, że osoby niewymienione w tym katalogu (np. osoby powołane na funkcję Prezesa Zarządu) nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu

1 nie muszą obowiązkowo opłacać składek na ubezpieczenie zdrowotne. W katalogu tym, wśród osób obowiązkowo podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu nie wymienia się Prezesa Zarządu (członków zarządu). Zatem brak wyraźnego wskazania członków innych organów spółek kapitałowych niż członków rad nadzorczych, jest jednoznaczną wskazówką przemawiającą za brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przez Prezesa Zarządu otrzymującego wynagrodzenie na podstawie uchwały.

Reasumując, wnioskodawca wskazuje, że od wynagrodzenia wypłaconego osobie pełniącej funkcję Prezesa Zarządu spółki na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników ustalającej wysokość wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu, nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Mając powyższe na uwadze, spółka wnosi o potwierdzenie stanowiska zaprezentowanego w przedmiotowym wniosku.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Natomiast w myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż we wskazanym powyżej trybie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje interpretacji przepisów wewnętrznych obowiązujących u przedsiębiorcy (nie wynika z nich bowiem obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne), jak również nie ocenia przyjętych rozwiązań oraz zachowań płatnika składek pod kątem ich poprawności. Wynika to z braku możliwości prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład nie kształtuje prawa, nie ustanawia żadnej normy indywidualnej (nie przyznaje prawa ani nie stwierdza żadnego obowiązku ubezpieczeniowego), lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i jest związany okolicznościami przedstawionymi przez wnioskodawcę we wniosku.

W myśl zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, katalog osób za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne jest określony w art. 6 powołanej ustawy. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. We wskazanym art. 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w tym przepisie została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, że wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy o sus jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Wśród tytułów rodzących obowiązek podlegania tym ubezpieczeniom prawodawca wymienia m.in. osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Należy dodać, że osoba taka obowiązkowo podlega również ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zgodnie natomiast z art. 201 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030) członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu.

Treść przepisu art. 6 oraz art. 1 1 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - Prezesa Zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Nie zwalania to jednak z podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o pracę czy umów cywilnoprawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeśli takowe byłyby zawarte niezależnie od łączącego strony stosunku organizacyjnego) i obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń wypłacanych w związku ze świadczeniem pracy na podstawie tychże umów (przy założeniu, że nie istnieją przesłanki wyłączające z obowiązku opłacania składek jak. np. zbieg tytułów do ubezpieczeń).

Zatem, od wynagrodzenia za pełnienie funkcji Prezesa Zarządu wyłącznie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników spółki, nie powstaje obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Taki bowiem tytuł nie został wymieniony w treści dyspozycji wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 oraz art. 11 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym wynagrodzenie wypłacane Prezesowi Zarządu z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (w tym ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe).

Jednocześnie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne). Zgodnie z dyspozycją treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w sprawach zasad obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. W zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, co wynika z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015, poz. 581 z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.