DI/100000/43/1370/2018 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia wypłaconego prezesowi zarządu spółki powołanego do pełnienia tej funkcji mocą uchwały zgromadzenia wspólników.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j.: Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) z dnia 10 grudnia 2018 r., doręczonym dnia 18 grudnia 2018 r. uznaje za prawidłowe w przedmiocie dotyczącym niepodlegania i braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia wypłaconego prezesowi zarządu spółki powołanego do pełnienia tej funkcji mocą uchwały zgromadzenia wspólników.

Dnia 18 grudnia 2018 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazuje, że jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: spółka), która zatrudnia pracowników i jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne. Udziałowcem spółki jest jeden wspólnik. W spółce działa zarząd reprezentujący i prowadzący sprawy spółki na podstawie powołania uchwałą zgromadzenia wspólników w rozumieniu art. 201 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Zarząd składa się z dwóch członków - prezesa zarządu i wiceprezesa zarządu. Prezes zarządu posiada 100% udziałów spółki. Prezes zarządu w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego rozwiązał umowę o pracę. W momencie składania niniejszego wniosku posiada przyznane prawo do emerytury. Prezes Zarządu aktualnie z tytułu pełnienia funkcji i wykonywania obowiązków w zarządzie spółki pobiera wynagrodzenie ustalone w uchwale zgromadzenia wspólników. Prezes zarządu w obecnym stanie faktycznym podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu otrzymywanej emerytury oraz obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu powołania na członka rady nadzorczej w spółce akcyjnej.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy od wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu wypłacanego przez spółką na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników spółka jako płatnik składek powinna odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne I ubezpieczenia zdrowotne.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie wnioskodawca wskazuje, że w myśl przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa), katalog osób za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia-społeczne jest określony w art. 6 ustawy. Ola rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów określonych tym przepisem. We wskazanym w ustawie art, 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia określono w tym przepisie została objęta tym ubezpieczeniem i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, że wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Wśród tytułów rodzących obowiązek podlegania tym ubezpieczeniom ustawodawca wymienia między innymi osoby fizyczne, które na terenie Polski są pracownikami - art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy. Nadto, osoba taka obowiązkowo podlega również ubezpieczeniu chorobowemu i ubezpieczeniu wypadkowemu - art, 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 tejże. Zgodnie natomiast z art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu, w tym rozumieniu także prezes zarządu (vide: art. 208 § 8 k.s.h.), jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W sytuacji wnioskodawcy umowa spółki nie stanowi inaczej.

Wnioskodawca nadmienia, iż powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem tego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego w formie np. umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków prezesa/członka zarządu czy też przybierze inną formę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r., sygn. akt I PK 51/04).

Treść przepisu art. 6 oraz art. 11 i art. 12 ustawy pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - prezesa zarządu na podstawie art. 201 k.s.h., nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Prezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez samo powołanie w rozumieniu k.s.h. nie staje się więc pracownikiem lub zleceniobiorcą.

Konkludując, zdaniem wnioskodawcy powołanie zgodnie z k.s.h. na mocy uchwały zgromadzenia wspólników spółki na prezesa zarządu nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy. Prezes zarządu może pełnić swą funkcję na podstawie wyłącznie stosunku organizacyjnego jakim jest powołanie na podstawie k.s.h. bez obowiązku zawierania umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Wobec tego, gdy prezes zarządu pełni swoją funkcję wyłącznie na podstawie powołania w rozumieniu art. 201 § 4 k.s.h., a tak jest w opisanym stanie faktycznym w naszej spółce, to po stronie spółki jako płatniku składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne nie powstaje obowiązek naliczania, potrącania i odprowadzania składek na te ubezpieczenia od wynagrodzenia prezesa zarządu ustalonego uchwałą zgromadzenia wspólników i wypłacanego przez spółkę na tej podstawie.

Wnioskodawca nadmienia, iż jego stanowisko opiera się na analizie przepisów prawa, a także treści wydanych interpretacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku miedzy innymi w decyzjach z dnia: 14 lutego 2018 r. (sygn. DI/100000/43/109/2018), 28 września 2016 r. (sygn. DI/100000/43/858/2016), 23 lipca 2014 r. (sygn. DI/100000/43/832/2014,19 maja 2014 r., sygn. DI/100000/43/572/2014.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. W postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład zobligowany jest wydać interpretację treści przepisów prawa co do zakresu i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku, nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać w oparciu o inne źródła, czy też wiedzę znaną organowi z urzędu. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 34 ust. 2 ustawy).

Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Dyspozycja treści art. 6 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Dodatkowo należy wskazać, iż w myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby będące pracownikami, członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, oraz osoby odbywające służbę zastępczą. Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu sp. z o.o. powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników. Chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadząca do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązania stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np. umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej o powyższym decydują strony umowy, poprzez złożenie oświadczeń woli o stosownej treści.

Pogląd, iż powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r., sygn. akt: I PK 51/04). Częstokroć dochodzi do nawiązania stosunku wewnętrznego o charakterze organizacyjnym. Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Zatem, członek zarządu spółki powołany do pełnienia tej funkcji wyłącznie na podstawie uchwały właściwego organu spółki nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i w konsekwencji brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia otrzymywanego przez członka zarządu za pełnioną funkcję. Taki bowiem tytuł nie został wymieniony w treści dyspozycji wyżej cytowanego art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz powiązanym art. 11 i 12 tej ustawy. Tym samym, wynagrodzenie wypłacone członkowi Zarządu, z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne), gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje treść ww. art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie w zakresie ustalenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu

Zdrowia. Takie podania złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.