DI/100000/43/1262/2014 - Niepodleganie ubezpieczeniom społecznym przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych uczestniczących w stażach organizowanych w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) złożonym w dniu 29 października 2014 r., dotyczącym niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych uczestniczących w stażach organizowanych w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Dnia 29 października 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż podpisał z (...) umowy na realizacje dwóch projektów (...) oraz (...), "współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Priorytetu IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działania 9.2. Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego i realizuje projekty, w ramach których organizowane są staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Realizacja projektów rozpoczęła się w maju br. Stypendia stażowe zostały wypłacone zarówno pełnoletnim, jak i niepełnoletnim uczniom szkół ponadgimnazjalnych. Celem prowadzonych staży było podwyższenie poziomu kompetencji zawodowych uczniów. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, będący uczestnikami staży zawodowych organizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki nie są pracownikami młodocianymi i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z zapisami w Dokumentacji Konkursowej POKL, w projekcie zapisano, że uczestnicy stażu za jego odbycie otrzymają stypendium stażowe. W budżetach projektów założono kwotę (...) zł przysługującą każdemu uczniowi za odbycie stażu, stanowiącą koszt kwalifikowalny. Kwota (...) zł jest to całkowita kwota, którą dysponuje przedsiębiorca w ramach realizacji projektu, a zatem kwota obejmuje wszystkie pochodne zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem.

Przed rozpoczęciem staży podpisane zostały umowy, w sprawie realizacji stażu zawodowego w ramach ww. projektów:

Po odbyciu stażu uczniowie otrzymali stypendium stażowe.

Wątpliwość przedsiębiorcy budzi to, czy wynagrodzenie uczniów - uczestników staży (stypendium stażowe) objęte jest obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym.

We własnym stanowisku w sprawie przedsiębiorca wskazuje, iż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoby pobierające stypendium w okresie odbywania stażu lub praktyki zawodowej, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenia, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym. Zgodnie z art. 9 ust. 6a ww. ustawy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym, jeżeli nie mają innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Jednakże zgodnie z wyrokiem Sądu "Najwyższego z dnia 28 stycznia 2011 r. osobą pobierającą stypendium w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy systemowej może być tylko osoba o statusie osoby bezrobotnej, tj. niezatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej - albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną - zdolna i gotowa do podjęcie zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieucząca się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub szkoły wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415 z późn. zm.).

Wnioskodawca powołuje się przy tym na stanowisko Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, z którego wynika, iż brak jest przesłanek do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w stosunku do uczniów szkół i placówek zawodowych, z wyjątkiem szkół dla dorosłych i szkół policealnych.

Biorąc pod uwagę, iż projekty dotyczą tylko uczniów szkół ponadgimnazjalnych (niepełnoletnich i pełnoletnich) otrzymujących stypendia w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, spółka uważa, że nie istnieje obowiązek ubezpieczeń społecznych.

W związku z tak określonym opisem stanu faktycznego, Zakład wezwał pismem z dnia 13 listopada 2014 r., doręczonym dnia 19 grudnia 2014 r. do uzupełnienia wniosku poprzez jednoznaczne wskazanie czy intencją wnioskodawcy jest jedynie uzyskanie rozstrzygnięcia w przedmiocie potwierdzenia, iż uczniowie szkół ponadgimnazjalnych uczestniczący w stażach organizowanych w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i otrzymujący stypendia stażowe nie podlegają z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym; czy też, wolą wnioskodawcy jest uzyskanie potwierdzenia ze strony Zakładu, iż działanie spółki polegające na nieodprowadzeniu w przeszłości składek na ubezpieczenia społeczne od stypendiów wypłaconych uczniom szkół ponadgimnazjalnych uczestniczących w stażach organizowanych w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki było prawidłowe. Pismem z dnia 25 listopada 2014 r., doręczonym dnia 1 grudnia 2014 r. przedsiębiorca poinformował, że jego intencją jest uzyskanie potwierdzenia, że uczniowie szkół ponadgimnazjalnych uczestniczący w stażach organizowanych w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i otrzymujący stypendia stażowe nie podlegają z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacalna składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego (art. 6 ust. 1 pkt 9a tej ustawy). Osoby te podlegają w tym okresie także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Należy przy tym mieć na uwadze, iż opisany wyżej schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym znajduje zastosowanie w przypadku, gdy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, nie posiadają innych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podkreślenia wymaga, iż przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został dodany ustawą o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez inny podmiot niż powiatowy urząd pracy i winien być odczytywany w zestawieniu z normą art. 6 ust. 1 pkt 9, przewidującą podleganie ubezpieczeniom emerytalno-rentowym przez osobę bezrobotną pobierającą zasiłek.

Zgodnie natomiast z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym jest osoba pełnoletnia, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie i nieucząca się w szkole.

Należy mieć jednak na względzie, iż na gruncie regulacji dotyczących Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki dochodzi do zrównania sytuacji pełnoletnich uczniów szkól ponadgimnazjalnych z sytuacją uczniów niepełnoletnich. Grupę docelową ww. Działania stanowią nie tylko osoby niepełnoletnie, ale także te, które wprawdzie ukończyły 18. rok życia, jednakże kontynuują edukację w ramach szkolnictwa ponadgimnazjalnego (z wyjątkiem szkól dla dorosłych oraz policealnych).

W odniesieniu więc do stypendystów będących uczniami szkół ponadgimnazjalnymi (zarówno pełnoletnimi oraz niepełnoletnimi) brak jest przesłanek do obejmowania ich ubezpieczeniami społecznymi z tytułu pobierania stypendium w okresie odbywania stażu w ramach Działania 9.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z, dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.