DI/100000/43/1238/2016 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartości pakietów medycznych współfinansowanych przez pracodawcę pracownikom.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) z dnia 9 listopada 2016 r., złożonym w dniu 10 listopada 2016 r. w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartości pakietów medycznych współfinansowanych przez pracodawcę pracownikom.

Dnia 10 listopada 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 9 listopada 2016 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że jest w trakcie wdrażania programów opieki medycznej uprawniającej pracowników do skorzystania ze świadczeń medycznych wykonywanych przez podmiot zewnętrzny lub jego podwykonawców (tzw. pakiety medyczne) pod warunkiem, że będą częściowo finansować koszt korzystania z tego pakietu.

Przedsiębiorca zaznacza, że współfinansowanie świadczenia przez pracodawcę następować będzie na podstawie następujących zapisów Regulaminu Wynagradzania w części "Dodatkowe świadczenia w ramach benefitów":

"Pracodawca zapewni Pracownikom możliwość zakupu dostępu do usług medycznych, niedotyczących medycyny pracy, w formie pakietu medycznego. Pracownik może skorzystać z programu opieki medycznej, obejmującego prawo do korzystania z usług medycznych (w wybranym przez siebie wariancie) świadczonych przez podmiot zewnętrzny, na zasadach określonych w umowie zawartej pomiędzy Pracodawcą a tym podmiotem. Warunkiem korzystania z ww. uprawnienia jest ponoszenie przez pracowników części kosztów korzystania z programu opieki medycznej w wysokości nie mniejszej niż (...) zł (...).

Wysokość odpłatności pracowników objętych pakietem medycznym będzie Zależeć od wariantu wybranego przez Pracownika.

Pracownik ma prawo do wyboru jednego, dowolnego rodzaju pakietu. Każdy pakiet zostanie dofinansowany przez Pracodawcę kwotą (...) zł lub (...) zł. W zależności od tego, jaki wariant wybierze Pracownik, dopłaci on różnicę pomiędzy ceną detaliczną pakietu, a dofinansowaniem Pracodawcy, jednak nie mniej niż (...) zł wg poniższego zestawienia:

Wnioskodawca podkreśla, że ww. korzyść materialna, polegająca na uprawnieniu do zakupu usług medycznych po cenach niższych niż detaliczne, w części finansowanej przez pracodawcę, stanowić będzie przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Powyższa kwestia nie budzi wątpliwości po stronie wnioskodawcy i może zostać uznana za element opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

W związku z powyższym przedsiębiorca kieruje pytanie, czy wartość świadczeń oferowanych pracownikom w ramach benefitów, z tytułu których otrzymują oni korzyści materialne, ze względu na ceny znacznie niższe niż detaliczne powinna stanowić podstawę wymiaru składek a ubezpieczenia społeczne, jeśli pracownicy ponoszą z tego tytułu częściową odpłatność, a prawo do tych świadczeń zostanie uregulowane w regulaminie wynagradzania.

Zdaniem wnioskodawcy dodatkowe świadczenia oferowane pracownikom w ramach benefitów, które są w części finansowane przez pracowników i zostaną uregulowane w regulaminie wynagradzania firmy, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie bowiem z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), przychodem, który nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru składek (na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), jest taki, który jest korzyścią materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub innych przepisów o wynagradzaniu, polegającą na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług (art. 2 ust. 1 pkt 26).

Dalej wnioskodawca dodaje, że umowy zawarte przez pracodawcę z dostarczycielami usług oferowanych w ramach benefitów powodują, iż pracownik pokrywając częściowo składki za te usługi uzyskuje korzyść materialną polegającą na uprawnieniu do zakupu usług medycznych po cenach niższych niż detaliczne. Korzyść ta będzie stanowić dla pracownika przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników w ramach stosunku pracy.

W ocenie wnioskodawcy może on zastosować wyłączenie, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Zgodnie z § 1 i 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia, aby móc zastosować wskazane wyłączenie, dana korzyść musi stanowić przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz dodatkowo prawo do uzyskania korzyści musi wynikać z przepisów wynagradzania przewidujących partycypację pracownika (choćby symboliczną) w poniesieniu kosztów nabycia tych świadczeń. Zatem uzyskanie przez pracownika prawa do tych świadczeń po cenach niższych niż detaliczne umożliwi wyłączenie wartości tych korzyści z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz analogicznie (na zasadzie przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Ponadto na podstawie:

- art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581) przychód ten nie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne,

- art. 104 ust. 1 i 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2015 r. poz. 149) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272) przychód ten nie stanowi podstawy wymiaru składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W związku z powyższym przedsiębiorca wnosi o udzielenie interpretacji, czy stanowisko wskazujące, że świadczenia obejmujące opiekę medyczną, których zasady finansowania wynikają z regulaminu wynagradzania obowiązującego u wnioskodawcy, nie wchodzą do podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne, jest prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył, co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w przedmiocie dotyczącym nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartości pakietów medycznych współfinansowanych przez pracodawcę pracownikom uznać należy za prawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż we wskazanym powyżej trybie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje interpretacji przepisów wewnętrznych obowiązujących u przedsiębiorcy (nie wynika z nich bowiem obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne), jak również nie ocenia przyjętych rozwiązań oraz zachowań płatnika składek pod kątem ich poprawności. Wynika to z braku możliwości prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład nie kształtuje prawa, nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i jest związany okolicznościami przedstawionymi przez wnioskodawcę we wniosku.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 z późn. zm.), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Z treści § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia wynika natomiast, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W myśl zaś § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe korzystają jedynie te przychody, które:

- wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,

- przybierają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych, niż detaliczne lub formę usługi).

W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością. Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr.

W praktyce oznacza to, że wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie podlegała wartość różnicy pomiędzy ceną nabycia usługi, a ponoszoną przez pracownika odpłatnością. Jest to równoznaczne z brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od ww. wartości.

Ponadto przyjęty w art. 20 ust. 1 u.s.u.s. sposób ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe oznacza, że przychody, które na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są wolne od składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wyłączone są również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe.

Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne, do składek na Fundusz Pracy oraz składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zgodnie zaś z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 645 z późn. zm.) oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1256) analogicznie ustala się składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Konkludując, w przypadku więc, gdy wartość pakietów medycznych w części współfinansowanej przez pracodawcę, stanowić będzie przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, zaś prawo do uzyskania tej korzyści wynikać będzie z postanowień regulaminu wynagradzania przewidujących partycypację pracownika (choćby symboliczną) w poniesieniu kosztów nabycia tego świadczenia, to kwota ta nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu, prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.