DI/100000/43/1092/2017 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń uzyskanych przez pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z-e zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) w (...) z dnia 4 września 2017 r., złożonym w dniu 13 września 2017 r. w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń uzyskanych przez pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych.

W dniu 13 września 2017 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni w treści złożonego wniosku wskazała, że jako osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą i jest wpisana jako przedsiębiorca indywidualny do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod nazwą (...), numer Regon (...) numer NIP (...). Przedmiotem działalności jest opieka dzienna nad dziećmi.

Ponadto wnioskodawczyni zaznacza, że jest również właścicielem Niepublicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (...), która jest wpisana do Rejestru ewidencji szkół i placówek niepublicznych nr(...) prowadzonego przez (...).

Poradnia posługuje się numerem NIP (...) oraz posiada Regon (...).

Poradnia specjalizuje się w prowadzeniu diagnozy oraz terapii psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej, terapii integracji sensorycznej, terapii poznawczo-behawioralnej, terapii behawioralnej z wykorzystaniem metod Stosowanej Analizy Zachowania.

Dodatkowo wnioskodawczym prowadzi działalność edukacyjną w Niepublicznym Punkcie Przedszkolnym (...). Forma prawna - jednostka oświaty wpisana do Rejestru szkól i placówek niepublicznych prowadzonych przez Przedszkole posługuje się numerem NIP (...) oraz posiada Regon (...).

Przedszkole jest specjalistyczną placówką, finansowaną z dotacji oświatowej, dzięki temu zapewnia dzieciom bezpłatną terapię jak również stwarza im przyjazną i bezpieczną atmosferę do nauki podstawowych umiejętności poznawczych, społecznych i komunikacyjnych, które pozwolą im uzyskać niezależność umożliwią efektywne funkcjonowanie w każdym środowisku, poprzez wykorzystanie efektywnych systemów motywacyjnych.

Wnioskodawczyni wskazuje, że prowadzi trzy różne działalności dla których przypisany jest ten sam numer NIP (z uwagi na osobę prowadzącą), natomiast każda z działalności posługuje się odrębnym numerem Regon i jest wpisana do innego Rejestru.

W trakcie prowadzenia działalności wnioskodawczyni powzięła wątpliwość co do prawidłowości rozliczeń składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zatrudnianych przez wnioskodawczynię pracowników i zleceniobiorców.

Wnioskodawczyni wskazuje, że w przedszkolu zatrudnia osoby na podstawie umowy o pracę. Jest to praca na pełny etat i kwoty brutto są wyższe albo równe kwocie minimalnego wynagrodzenia. Między innymi z tymi samymi osobami wnioskodawczyni ma podpisane umowy zlecenia w Niepublicznej Poradni. Wnioskodawczyni dodaje, że zakres tych obu umów jest różny bo i przedmiot działalności Przedszkola i Poradni są zasadniczo zupełnie inne. Z umów o pracę zgodnie z przepisami odprowadzane są wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne (łącznie z chorobowym) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W związku z powyższym wnioskodawczyni kieruje pytanie czy od umów zlecenia zawartych na świadczenie usług w Poradni z osobami, które posiadają umowę o pracę w Przedszkolu, ma obowiązek odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawczyni wskazała, że Poradnia oraz Przedszkole są to dwie rożne działalności posługujące się dwoma różnymi numerami regon, są to dwaj różni pracodawcy, a zatem dla osób zatrudnionych w Poradni na umowę zlecenie odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne nie jest obowiązkowe przy założeniu, że osoby te są zatrudnione w Przedszkolu na umowę o pracę z kwotą wyższą lub równą kwocie minimalnego krajowego wynagrodzenia.

Dalej wnioskodawczyni zaznacza, że gdyby interpretacja ZUS brzmiała odmiennie i nakazywała odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne również od umowy zlecenie, to czy wówczas zleceniobiorca może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego czy w takim przypadku przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego z tytułu zawarcia umowy zlecenia jest obowiązkowe.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że jeśli jedna osoba jest zatrudniona w przedszkolu na umowę o pracę, to z tytułu drugiego zatrudnienia na umowę zlecenia w Poradni nie ma obowiązku odprowadzania od tej umowy składek na ubezpieczenia społeczne, odprowadzana powinna być tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń uzyskanych przez pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, uznać należy za nieprawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytułu do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W art. 6 ust. 1 tej ustawy prawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami oraz osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Jednocześnie biorąc pod uwagą art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych regulujący sytuację równoczesnego świadczenia przez osobę fizyczną m.in. umowy o pracę i zlecenia należy mieć na względzie, że osoba taka jest obejmowana ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu stosunku pracy oraz umowy zlecenia, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.

Dodatkowo osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu (art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W myśl art. 8 ust. 1 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy oraz osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W świetle powyższego przepisu dla celów ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się nie tylko osobę pozostającą w stosunku pracy, ale także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli umowę taką wykonuje na rzecz pracodawcy z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą.

Podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a za pracownika jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym tak, jak pracownika. W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązek ten obciąża płatnika składek.

W stosunku do pracownika, w myśl art. 4 pkt 2 lit. a ww. ustawy płatnikiem składek jest pracodawca. Z kolei art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy.

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe za ubezpieczonych będących pracownikami obliczają, rozliczają i przekazują do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych płatnicy składek.

Jednocześnie, podkreślić należy, iż zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek w stosunku do pracowników jest pracodawca.

Zgodnie natomiast z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 z późn. zm.) pracodawcą jest jednostka organizacyjna choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

W tym miejscu należy podkreślić, iż według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2003 r., I PK 284/02 pracodawcą zgodnie z art. 3 ww. ustawy pracodawcą jest przedsiębiorca, który jako osoba fizyczna prowadzi działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, nie zaś prowadzone przez niego przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawczym w przedmiotowym wniosku wskazała, że jako osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą i jest wpisana jako przedsiębiorca-indywidualny do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wnioskodawczyni prowadzi trzy różne działalności: (...), Niepubliczną Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną (...), Niepubliczny Punkt Przedszkolny, dla których przypisany jest ten sam nr NIP (z uwagi na osobę prowadzącą), Wnioskodawczyni w przedszkolu zatrudnia osoby na podstawie umowy o pracę. Ponadto między innymi z tymi samymi osobami wnioskodawczyni ma podpisane umowy zlecenia w Niepublicznej Poradni. Wnioskodawczyni wskazała, że Poradnia oraz Przedszkole są to dwie różne działalności posługujące dwoma różnymi numerami regon, są to dwaj różni pracodawcy, a zatem dla osób zatrudnionych w Poradni na podstawie umowy zlecenie odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne nie jest obowiązkowe.

Mając na uwadze okoliczność iż pracodawca zawarł ze swoimi pracownikami dodatkowo umowy zlecenia osoby te z tego tytułu podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu, chorobowemu tak jak pracownik i tym samym istnieje obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia αd wynagrodzeń uzyskiwanych przez pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym, w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art, 10 ust, 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.