DI/100000/43/1039/2015 - Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne rekompensaty wypłaconej pracownikom z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej przy uwzględnieniu w tej podstawie rekompensaty wypłaconej pracownikom z tytułu likwidacji uprawnień do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej oraz brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od rekompensaty z tytułu zniesienia uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy (...) z siedzibą w reprezentowanego przez (...) z dnia 8 września 2015 r., złożonym w dniu 11 września 2015 r. w części dotyczącej:

- wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne rekompensaty wypłaconej pracownikom z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej uznaje za prawidłowe;

- wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne rekompensaty wypłaconej pracownikom z tytułu likwidacji uprawnień do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej uznaje za nieprawidłowe;

- braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od rekompensaty z tytułu zniesienia uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną, która zostanie wypłacona byłym pracownikom (tekst jedn.: emerytom i rencistom), osobom pobierającym zasiłki i świadczenia przedemerytalne, wdowom (wdowcom), sierotom, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach uznaje za prawidłowe.

Dnia 11 września 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku, wpłynął wniosek z dnia 8 września 2015 r. złożony przez przedsiębiorcę (...) z siedzibą w (...) reprezentowanego przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 29 września 2015 r. doręczonym dnia 2 października 2015 r., oraz pismem z dnia 15 października 2015 r. doręczonym 20 października 2015 r.

Wnioskodawca wskazuje, że (...) to największy w Polsce producent (...) wytwarzanych efektywną metodą (...). Wnioskodawca posiada kilka zakładów w (...).

Obecnie w trwają rokowania dotyczące Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. W szczególności ma zostać podpisane porozumienie wdrażające nowy zakładowy układ zbiorowy pracy dla (...) (dalej: (...).

Ze względu na planowane zmiany zasad wynagradzania, niektóre dotychczas funkcjonujące w (...) świadczenia zostaną zniesione lub ograniczone, a w zamian wypłacone zostaną rekompensaty.

(...), który w chwili obecnej jest przedmiotem negocjacji z funkcjonującymi w organizacjami związkowymi przewiduje wypłatę m.in.

Przedsiębiorca podkreśla, że rekompensaty, które mają zostać wypłacone za poszczególne świadczenia będą miały charakter pieniężny i ich wysokość będzie uzależniona od pewnych obiektywnych czynników takich jak przykładowo staż pracy czy aktualna wysokość wynagrodzenia. Szczegóły dotyczące sposobów wyliczenia rekompensat za każde ze wskazanych powyżej świadczeń są określone w (...) " Po zakończeniu negocjacji z organizacjami związkowymi, regulacje dotyczące zasad wypłaty rekompensat będą stanowiły integralną część układu zbiorowego pracy funkcjonującego w W związku z powyższym spółka zwraca się z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:

- czy rekompensata z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej wypłacona pracownikom, która to nagroda jubileuszowa przyznawana była pracownikom nie częściej niż co 5 lat, nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zgodnie z § 2 ust. 1 pki 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z" dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. 1998.161.1106, dalej: "Rozporządzenie");

- czy rekompensata dla pracowników za likwidację uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej, nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia;

- czy rekompensata dla byłych pracowników (tekst jedn.: emerytów i rencistów), a także osób pobierających zasiłki i świadczenia przedemerytalne oraz wdów (wdów) i sierot, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach za likwidację uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną, nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W treści własnego stanowiska w sprawie przedsiębiorca wskazuje, że zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w opisanym stanie faktycznym wypłata rekompensat z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej, która nastąpi w związku ze zmianą układu zbiorowego pracy likwidującego nagrodę przysługującą dotychczas pracownikom (do czasu likwidacji) nie częściej niż co 5 lat nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, nawet w przypadku, w którym okres między wypłatą ostatniej nagrody jubileuszowej, a datą wypłaty rekompensaty byłby krótszy niż 5 lat.

Zdaniem wnioskodawcy rekompensata dla pracowników za likwidację uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia.

W opinii wnioskodawcy również rekompensata dla byłych pracowników (tekst jedn.: emerytów i rencistów), a także osób pobierających zasiłki i świadczenia przedemerytalne oraz wdów (wdów) i sierot, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach za likwidację uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W uzasadnieniu do własnego stanowiska w przedmiotowej sprawie przedsiębiorca wskazuje, że zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Ponadto, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. 2015, poz. 581), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Powyższe oznacza, iż w przypadku stwierdzenia, że dany przychód w rozumieniu ustawy o PIT nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne, nie podlega on także składkom na ubezpieczenie zdrowotne (dalej łącznie: "składki ubezpieczeniowe"). Dalej przedsiębiorca wskazuje, że szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek zostały określone w rozporządzeniu.

Ad. 1) Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat.

W opinii wnioskodawcy, przepis ten znajduje również zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy instytucję nagrody jubileuszowej, przewiduje - tak jak ma to miejsce w (...) i (...) co, po zakończeniu negocjacji ze związkami zawodowymi, znajdzie odzwierciedlenie w układzie zbiorowym pracy - możliwość wypłaty świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z przyznawania nagrody jubileuszowej. Skoro bowiem składkom ubezpieczeniowym nie podlega sama wypłata nagród jubileuszowych, to wolne od składek powinny być także rekompensaty wypłacane w związku z likwidacją tego świadczenia.

Należy przy tym podkreślić, iż decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Bez znaczenia, zdaniem wnioskodawcy, pozostaje natomiast fakt daty wypłacenia tych świadczeń pracownikowi (wypłata tych świadczeń może nastąpić więc w okresie krótszym niż 5 lat od dnia uzyskania przez pracownika poprzedniej nagrody jubileuszowej).

Podsumowując, wnioskodawca wskazuje iż w jego ocenie planowana wypłata rekompensat w związku z likwidacją nagrody jubileuszowej nie będzie podlegała składkom ubezpieczeniowym. Powyższe stanowisko potwierdzają wydane w zbliżonym stanie faktycznym decyzje ZUS:

- decyzja z dnia 3 grudnia 2013 r., nr 468, sygn. Dl/100000/451/1472/2013,

"(...) Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe gdzie w § 2 ust. 1 pkt 1 z podstawy wymiaru składek wyłączone są te przychody uzyskane tytułem nagrody jubileuszowej, jeżeli według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Przepis ten znajdzie również zastosowanie w sytuacji gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania instytucję nagród jubileuszowych, przewiduje wypłatę świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z przyznawania nagród jubileuszowych. (...) W sytuacji zatem, gdy świadczenie pieniężne wypłacane w związku z likwidacją nagród jubileuszowych nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie stanowi także podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne";

- decyzja z dnia 23 kwietnia 2013 r., nr 167, sygn. Dl/100000/451/412/2013;

- decyzja z dnia 23 marca 2015, nr 121, sygn. Dl/100000/43/208/2015.

Ad. 2) Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Powyższe oznacza, że w przypadku w którym na podstawie przepisów o wynagradzaniu, regulaminów wynagradzania czy układów zbiorowych pracy osiągane są korzyści materialne polegające na możliwości zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych usług, to nie podlegają one składkom ubezpieczeniowym. Odnosząc analizowany przepis do sytuacji opisanej we wniosku, należy stwierdzić, że wartość korzyści materialnej polegającej na możliwości zakupu przez pracowników energii elektrycznej po cenie stanowiącej wartości cen i stawek opłat za energię elektryczną i składnika zmiennego opłaty przesyłowej normalnej ogólnie obowiązującej taryfy dla gospodarstw domowych, jako że uprawnienie to w chwili obecnej wynika z układu zbiorowego pracy, nie stanowi podstawy naliczania składek ubezpieczeniowych.

Zdaniem wnioskodawcy przepis ten znajduje również zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy uprawnienie do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej, przewiduje - jak ma to miejsce w (...) - możliwość wypłaty świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej. Skoro bowiem same korzyści materialne wynikające z możliwości zakupu po cenach niższych niż detaliczne pewnych usług nie podlegają składkom ubezpieczeniowym, to tak samo powinno być z rekompensatami należnymi za likwidację takiego uprawnienia.

Ad.3) W opinii wnioskodawcy, rekompensaty wypłacane emerytom i rencistom, a także osobom pobierającym zasiłki i świadczenia przedemerytalne oraz wdowom (wdowcom) i sierotom, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach w związku z likwidacją uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną nie będą podlegały składkom ubezpieczeniowym. Wynika to z treści art. 6 ust. 1 ustawy o systemie, zgodnie z którym obowiązkowo składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlegają określone grupy osób (w szczególności: pracownicy, osoby wykonujące pracę nakładczą, zleceniobiorcy, osoby prowadzące działalność gospodarczą, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych). Powołany przepis nie wymienia wśród tych osób ani emerytów i rencistów, ani osób pobierających zasiłki i świadczenia przedemerytalne, wdów (wdowców) i sierot, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach, co oznacza, iż tak długo jak nie otrzymują one wynagrodzenia m.in. na podstawie stosunku pracy czy umowy zlecenia, nie podlegają one składkom ubezpieczeniowym. Jako więc, iż w omawianym przypadku emeryci i renciści, a także osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, wdowy (wdowcy) i sieroty, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach nie są i w momencie wypłaty rekompensat nie będą związani z żadnym z powołanych w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tytułów rodzących obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłacane im w związku z likwidacją uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną rekompensaty, w ocenie wnioskodawcy, także nie będą podlegały składkom ubezpieczeniowym.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 29 września 2015 r. wnioskodawca jednoznacznie wskazał, że zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jednocześnie, art. 12 ust. 1 wskazuje, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Analiza powyższych zapisów wskazuje, że definicja przychodów ze stosunku pracy jest bardzo szeroka i zasadniczo w tej kategorii mieści się praktycznie każde świadczenie otrzymane przez pracownika od jego pracodawcy.

W konsekwencji, w ocenie wnioskodawcy, zarówno wartość rekompensat dla pracowników za zniesienie uprawnienia do nagrody jubileuszowej, jak i wartość rekompensat dla pracowników za likwidację uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej według taryfy pracowniczej, powinna zostać zakwalifikowana jako przychody ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 15 października 2015 r., wnioskodawca jednoznacznie wskazał, że zarówno wartość rekompensat dla pracowników za zniesienie uprawnienia do nagrody jubileuszowej jak i wartość rekompensat dla pracowników za likwidację uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej według taryfy pracowniczej stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie, zaś w ust. 2, że wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne pracowników jednorazowej rekompensaty z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej uznać należy za prawidłowe

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361, późn. zm.). Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń łub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, późn. zm.), gdzie w § 2 ust. 1 pkt 1 z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są te przychody uzyskane tytułem nagrody jubileuszowej (gratyfikacji) jeżeli według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Przepis ten znajduje również zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca likwidując w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania swych pracowników instytucję nagród jubileuszowych, przewiduje możliwość wypłaty świadczeń pieniężnych mających charakter rekompensaty za rezygnację z przyznawania nagród jubileuszowych.

Z powyższego wywieść należy, iż decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tego typu świadczeń pieniężnych z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Bez znaczenia prawnego pozostaje, natomiast fakt daty wypłacenia tych świadczeń pracownikowi (wypłata tych świadczeń może nastąpić więc w okresie krótszym niż 5 lat od dnia uzyskania przez pracownika poprzedniej nagrody jubileuszowej).

Tym samym, rozstrzygając możliwość wyłączenia rekompensaty spod obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, należy wziąć pod uwagę łącznie dwie przesłanki - wypłata rekompensaty następuje w związku z likwidacją nagród jubileuszowych, a dotychczas obowiązujące zasady przyznawania i wypłaty tych nagród jubileuszowych przewidywały, że nie przysługiwały one częściej niż co 5 lat.

Stosownie natomiast do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym wartość rekompensaty z tytułu likwidacji nagrody jubileuszowej nie stanowi również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Stanowisko w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne pracowników rekompensaty z tytułu likwidacji uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej uznać należy za nieprawidłowe

Jak wskazano wyżej zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

W myśl zaś § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe korzystają jedynie te przychody, które:

* wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,

* przybierają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych, niż detaliczne lub formę usługi).

W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością.

Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr.

Należy mieć jednak na uwadze, iż wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, określonych kategorii przychodów zawarte w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód, dlatego też przepisy te muszą być interpretowane ściśle.

Istotnym jest również to, że ustawodawca w wyżej cytowanym rozporządzeniu szczegółowo różnicuje przychody, które podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli więc racjonalny ustawodawca określił szczegółowo katalog zróżnicowanych świadczeń, które podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, to dlatego, że świadczenia te mają odmienny od siebie charakter i przyznawane są w odmiennych okolicznościach. Ze zwolnienia w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne nie można zatem skorzystać w sytuacji, gdy przyznano pracownikowi świadczenie zamienne, jakim w rzeczowym przypadku jest rekompensata z tytułu likwidacji uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej gdyż ww. rozporządzenie takiego świadczenia nie przewiduje, a w szczególności przepis § 2 ust. 1 pkt 26.

Należy zatem uznać, że w oparciu o § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia ze zwolnienia w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne nie można skorzystać w sytuacji, gdy przyznano pracownikowi świadczenie zamienne, jakim w rzeczonym przypadku jest rekompensata z tytułu likwidacji uprawnienia do korzystania z energii elektrycznej wg taryfy pracowniczej.

Powyższe zgodnie ze wskazanym już art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych znajdzie zastosowanie do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Stanowisko przedsiębiorcy w części dotyczącej braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od rekompensaty z tytułu zniesienia uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną, która zostanie wypłacona byłym pracownikom (tekst jedn.: emerytom i rencistom), osobom pobierającym zasiłki i świadczenia przedemerytalne, wdowom (wdowcom), sierotom, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach uznaje za prawidłowe.

W myśl zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, katalog osób za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne jest określony w art. 6 powołanej ustawy. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. We wskazanym art. 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w tym przepisie została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, ze wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy o sus jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadza się po ustaleniu takiego obowiązku, w sytuacji istnienia tytułu podlegania tym ubezpieczeniom od podstawy wymiaru składek.

W związku z faktem, że osoby, tj. byli pracownicy (emeryci i renciści), osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, wdowy (wdowcy), sieroty, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach, którym zostanie wypłacona Rekompensata z tytułu likwidacji uprawnienia do ekwiwalentu za energię elektryczną nie posiadają tytułu do ubezpieczeń przewidzianego w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wypłaconej rekompensaty. W odniesieniu do obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne) co wynika z treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, co wynika z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Na marginesie należy podkreślić, iż w postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład zobligowany jest wydać interpretację jedynie treści przepisów prawa co do zakresu i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sytuacji wskazanej we wniosku, nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać w oparciu o inne źródła, czy też wiedzę znaną organowi z urzędu.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.