DI/100000/43/1035/2017 - Brak obowiązku podlegania przez osobę fizyczną (będącą wspólnikiem spółki z o.o.) ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartymi ze spółką umowami o dzieło.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku (...) z dnia 23 sierpnia 2017 r. doręczonym dnia 30 sierpnia 2017 r. w przedmiocie braku obowiązku podlegania przez osobę fizyczną (będącą wspólnikiem spółki z o.o.) ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartymi ze spółką umowami o dzieło.

W dniu 30 sierpnia 2017 r., do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści złożonego wniosku wskazał, iż jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, w której wspólnikiem są małżonkowie, tj. żona posiadająca udziałów w spółce oraz mąż posiadający udziałów w Spółce. Prezesem Spółki jest mąż, zaś przedmiotem działalności spółki jest produkcja mebli biurowych i sklepowych, działalność w zakresie specjalistycznego projektowania, sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana oraz sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub internet. Wnioskodawca jako Zamawiający zamierza nawiązać współpracę z osobą fizyczną, tj. żoną (wspólnikiem spółki) jako Wykonawcą, polegającą za zawieraniu wielu krótkoterminowych umów o dzieło, trwających od 1 dnia do-kilku tygodni, w zależności od potrzeb Zamawiającego i jego klientów. Umowy zawierane będą regularnie przez kolejnych kilka lat.

Wykonanie każdej z umów polegać będzie na zrealizowaniu przez Wykonawcę projektu polegającego na aranżacji wnętrza klienta Zamawiającego wraz z wizualizacją komputerową, który to klient powierzy Zamawiającemu zaprojektowanie sklepu lub biura wraz z wyposażeniem odpowiednio w meble sklepowe lub biurowe. Zamawiający w razie uzyskania dalszego zlecenia od Klienta, wyprodukuje przedmiotowe meble, zgodnie z przedmiotem prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej lub też zakupi je w podmiocie zewnętrznym, jednakże wycinek polegający na zaprojektowaniu wnętrza i jego aranżacji, zgodnie z prowadzonym przez siebie przedmiotem działalności gospodarczej w ramach umowy o dzieło zleci Wykonawcy. Projekty aranżacji wnętrz wykonane przez Wykonawcę jako rezultat umów o dzieło będą następnie wykorzystywane przez Zamawiającego do zrealizowania zamówienia na rzecz klienta, według sporządzonego projektu i wizualizacji. Wykonawca przy zawieraniu umowy będzie wiedział do jakiego pomieszczenia ma wykonać aranżację wnętrz, a także będzie wiedział, iż projekt ma zrealizować przy jednoczesnym wykorzystaniu w nim mebli biurowych i sklepowych produkowanych przez Zamawiającego lub też mebli, które Zamawiający zakupi w podmiocie zewnętrznym. Umowa o dzieło zobowiązywać będzie Wykonawcę do zrealizowania określonego rezultatu - projektu aranżacji wnętrza wraz z wizualizacją komputerową, a nie tylko do dochowania należytej staranności przy wykonywanych w ramach umowy czynnościach.

Całość dzieła stanowić będzie projekt aranżacji wnętrza wraz z wizualizacją komputerową sporządzony przez Wykonawcę, zarówno na nośniku papierowym jak i/lub elektronicznym, każdorazowo zindywidualizowany jako określony wytwór/efekt. Przedmiotowy projekt jako rezultat umowy o dzieło będzie zarazem utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, utworem niepowtarzalnym, chronionym prawem autorskim i wymagającym od jego, autora posiadania specjalnych umiejętności, tj. umiejętności w zakresie projektowania. Umowa przewidywać będzie, że po zakończeniu prac, dzieło zostanie odebrane na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, a ponadto Wykonawca oświadczy, że jego prawa autorskie do wykonanego dzieła są nieograniczone i wraz z wydaniem dzieła przeniesie na Zamawiającego prawa autorskie do tego dzieła na wskazanych w umowie polach eksploatacji. Z uwagi na wytworzenie dzieła jako zindywidualizowanego tworu i przeniesienie przez Wykonawcę na Zamawiającego praw autorskich do tego dzieła zastosowana zostanie stawka koszów uzyskania przychodu przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 i 4 w zw. z art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości będzie możliwe, bowiem Wykonawca uzyska przychód za wykonanie czynności będącej przedmiotem prawa autorskiego oraz Wykonawca jako twórca dzieła będącego utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, dokona rozporządzenia prawami autorskimi do swego utworu - dzieła będącego projektem, na skutek czego przejdą one na Wnioskodawcę jako Zamawiającego.

Zawierane przez Wykonawcę i Wnioskodawcę jako Zamawiającego, opisane w niniejszym wniosku, umowy o dzieło będą jedynymi zawieranymi umowami między wskazanymi podmiotami - nie towarzyszyłoby im zawieranie jakichkolwiek innych umów, a w szczególności umów o pracę, czy umów zlecenia. Jednocześnie Wykonawca nie pozostawałby w stosunku pracy, ani z Wnioskodawcą, ani też z żadnym innym podmiotem, jednocześnie Wykonawca nie byłby Zleceniobiorcą nie tylko Wnioskodawcy, ale również żadnego innego podmiotu.

Wnioskodawca zadał pytanie czy współpraca Wnioskodawcy i Wykonawcy oparta na wielokrotnie zawieranych umowach o dzieło jako umowach rezultatu dotyczących stworzenia przez Wykonawcę projektu aranżacji wnętrza wraz z przeniesieniem przez Wykonawcę na Zamawiającego praw autorskich do ww. projektu, wraz z wizualizacją komputerową, w związku z faktem iż pomiędzy Wykonawcą a Wnioskodawcą nie będą zawierane umowy o pracę, ani inne umowy, skutkowała będzie tym, że Wykonawca będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawarcia szeregu umów o dzieło z Wnioskodawcą.

Wnioskodawca wskazał, że niniejszy wniosek dotyczy interpretacji art. 6, art. 6a, art. 6b, art. 9 ust. 1, art. 11 i art. 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo podlegają osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczenia wskazany przez pracodawcę. Wnioskodawca wskazał, że przepisy art. 6 oraz art. 6a i 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zawierają zamknięty katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Wśród wymienionych w art. 6, 6a i 6b tej ustawy kategorii osób, które takim ubezpieczeniom podlegają, nie są wymienione osoby, które wielokrotnie zawierają umowy o dzieło z tym samym podmiotem. Tym samym przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazują umowy o dzieło jako samoistnego tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, bez względu na ilość zawieranych umów o dzieło o tym samym charakterze. Jednocześnie wobec brzmienia art, 11 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które uzależniają podleganie ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu od posiadania tytułu do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, osoby wykonujące umowę o dzieło, nie podlegają także ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.

Jak podkreśla Wnioskodawca ważny jest fakt, że z Wykonawcą, Wnioskodawcy oprócz umowy o dzieło nie łączy i nie będzie łączyć umowa o pracę ani zlecenia, w związku z czym nie znajdzie w tej sytuacji zastosowanie przepis art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przywołanego przepisu wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu umowy o dzieło, w sytuacji, gdy dana osoba jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę z podmiotem, z którym dodatkowo zawiera umowę o dzieło. Treść tego przepisu stanowi bowiem, iż pracownicy spełniający jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowani ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie.

Zdaniem Wnioskodawcy gdyby tak było, tj. gdyby wystąpił tzw. zbieg tytułów ubezpieczeń, to wystąpiłby obowiązek uiszczenia składki emerytalnej i rentowej także od umowy o dzieło.

W ocenie Wnioskodawcy w związku z faktem, iż umowy cywilnoprawne, które Wnioskodawca będzie zawierał z Wykonawcą będą umowami o dzieło, z przeniesieniem przez Wykonawcę na Zamawiającego praw autorskich, a także, w związku z faktem iż z Wykonawcą, z którym Wnioskodawca zamierza zawierając powtarzające się umowy o dzieło, nie będą zawierane umowy o pracę, ani inne umowy, Wykonawca nie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawarcia szeregu umów o dzieło z Wnioskodawcą.

Wnioskodawca podkreśla, że w zbliżonym stanie faktycznym i prawnym, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Gdańsku dnia 7 marca 2017 r. wydał interpretację (decyzja nr 62), gdzie potwierdził za słuszne stanowisko Wnioskodawcy, że w związku z faktem iż z Wykonawcą, z którym Wnioskodawca zamierza zawierając powtarzające się umowy o dzieło, nie będą zawierane umowy o pracę, ani inne umowy, Wykonawca nie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawarcia szeregu umów o dzieło z Wnioskodawcą.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanego przez przedsiębiorcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o opis zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, nie dokonuje więc sprawdzenia czy umowy, które zamierza zawierać wnioskodawca są umowami o dzieło. Zakład nie rozstrzyga również o dopuszczalności zawierania umów o dzieło ze wspólnikiem spółki z o.o., który jest jednocześnie małżonkiem drugiego wspólnika. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę we wniosku oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. wtoku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, w tym dotyczących charakteru zawartej umowy, obciąża jedynie przedsiębiorcę,

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez pracodawcę. Przepisy art. 6 oraz art, 6a i 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zawierają zamknięty katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Jak słusznie wskazał wnioskodawca, przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazują umowy o dzieło jako samoistnego tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bez względu na ilość zawieranych umów o tym charakterze. Jednocześnie wobec brzmienia art, 11 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które uzależniają podleganie ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu od posiadania tytułu do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, osoby wykonujące umowę o dzieło nie podlegają także ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.

Jednocześnie wobec wskazania, że z osobą, z którą wnioskodawca zamierza zawrzeć umowy o dzieło nie będzie zawierana umowa o pracę, należy wskazać że nie znajdzie również zastosowanie przepis art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy o dzieło w sytuacji gdy dana osoba jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę z podmiotem, z którym dodatkowo zawiera umowę o dzieło. Treść tego przepisu stanowi bowiem, iż pracownicy spełniający jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowani ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie.

W związku z jednoznacznym stwierdzeniem wnioskodawcy, iż umowy cywilnoprawne, które zamierza zawierać będą umowami o dzieło, a także iż z osobą, z którą zamierza niniejsze umowy zawrzeć, nie będą zawierane umowy o pracę, ani inne umowy, stanowisko zaprezentowane we wniosku przedsiębiorcy o wydanie pisemnej interpretacji należało uznać za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Pracy Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.;