Deklaracje podatkowe.

Ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959) nałożony został na podatników tego podatku obowiązek składania deklaracji podatkowych od czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 tej ustawy. Podatek od czynności cywilnoprawnych jest podatkiem powstającym z mocy samego prawa, w związku z tym został poddany identycznym regułom służącym poborowi, jakie dotyczą innych podatków, w których zobowiązanie powstaje w ten sam sposób, np. podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług. Obowiązujący przed 1 stycznia 2001 r. uproszczony wymiar opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnych jako niemający podstaw ustawowych i niezgodny z rozwiązaniami Ordynacji podatkowej nie mógł zostać utrzymany na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad poboru podatku od czynności cywilnoprawnych określił wzór deklaracji, która została dostosowana do programu komputerowego POLTAX, co umożliwia bieżącą kontrolę wpływów z podatku od czynności cywilnoprawnych z rozbiciem na poszczególne czynności. Informacje wynikające z deklaracji na podatek od czynności cywilnoprawnych mogą być wykorzystywane w ocenie wysokości obciążeń podatkowych w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie przepisy rozporządzenia wprowadziły zasadę, że z tytułu dokonania jednej czynności cywilnoprawnej strony tej czynności składają jedną deklarację. Rozwiązanie to jest konsekwencją solidarnej odpowiedzialności stron czynności cywilnoprawnych za zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych. Wymóg ten pozwala na wzajemne uzgodnienie przez strony wartości rynkowej przedmiotu transakcji (cena nie zawsze stanowi jej odpowiednik) i danie temu uzgodnieniu wyrazu poprzez podpisanie deklaracji przez składających. W przypadku zaniżenia podstawy opodatkowania obie strony są solidarnie zobowiązane do zapłaty podatku.

Obowiązek składania deklaracji powstaje tylko w tych przypadkach, gdy podatek z tytułu dokonania czynności nie jest pobierany przez płatników (notariuszy i nabywców rzeczy przeznaczonych do przerobu lub dalszej sprzedaży).

Ponadto obowiązek składania deklaracji występuje tylko wtedy, gdy z tytułu zawarcia umowy podlegającej podatkowi od czynności cywilnoprawnych powstaje zobowiązanie do zapłaty podatku bez względu na jego wysokość. Jeżeli zatem dana czynność podlega opodatkowaniu, ale jest z niego zwolniona, nie ma obowiązku składania deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych. Jako przykład takich czynności należy wymienić umowy sprzedaży rzeczy ruchomych, których wartość rynkowa nie przekracza 1.000 zł, oraz umowy pożyczki, których kwota w ciągu roku nie przekracza 1.000 zł.

Przytoczone argumenty wskazują na celowość wprowadzenia obowiązku składania deklaracji przez podatników podatku od czynności cywilnoprawnych. (...)