DD9/033/13/BZL/10/971

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Minister Finansów zmienia, z urzędu, interpretację indywidualną z dnia 7 kwietnia 2008 r., Nr IPPB2/415-20/08-2/IŚ, wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w imieniu Ministra Finansów na wniosek Podatnika z dnia 3 stycznia 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania objęcia z agio udziałów i akcji w spółkach z o.o. i akcyjnej w zamian za wkład niepieniężny w postaci udziałów, gdyż stwierdza jej nieprawidłowość.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając na podstawie § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), wydał w dniu 7 kwietnia 2008 r., w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania objęcia z agio udziałów i akcji w spółkach z o.o. i akcyjnej w zamian za wkład niepieniężny w postaci udziałów. Interpretacja wydana została na wniosek Podatnika z dnia 3 stycznia 2008 r. (data wpływu 7 stycznia 2008 r.).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że "Wnioskodawca jest udziałowcem spółki S. sp. z o.o. oraz M. sp. z o.o., zajmujących się produkcją i dystrybucją sprzętu AGD. W rezultacie długoletniej działalności gospodarczej wartość nominalna udziałów S. sp. z o.o. jest znacząco niższa od ich bieżącej wartości rynkowej. Planując restrukturyzację, Wnioskodawca rozważa wniesienie części udziałów S. sp. z o.o. (ok. 75%) aportem do M. sp. z o.o., a pozostałe udziały (ok. 25%) aportem do spółki akcyjnej (tzw. spółki celowej), założonej przez inwestora. W ramach powyższych czynności restrukturyzacyjnych, M. sp. z o.o. oraz spółka celowa podwyższą swój kapitał zakładowy, a nowe udziały i akcje obejmie Wnioskodawca.

Efektem tych operacji będzie ponadto:

W tak przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca zadał pytanie "Czy w przypadku objęcia przez Wnioskodawcę nowych udziałów w M. sp. z o.o. oraz nowych akcji w spółce celowej z agio, tj. po wartości emisyjnej wyższej od ich wartości nominalnej, powstanie u Wnioskodawcy przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącznie w wysokości wartości nominalnej nowych udziałów i akcji.

Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku objęcia nowych udziałów w M. sp. z o.o. oraz nowych akcji w spółce celowej z agio, tj. po wartości emisyjnej wyższej od ich wartości nominalnej, Wnioskodawca uzyska przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącznie w wysokości wartości nominalnej nowych udziałów i akcji.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ("u.p.d.o.f.") - uzasadnia - za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną, objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Natomiast przepis art. 19 ust. 1 u.p.d.o.f. stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

W praktyce przy podwyższeniu kapitału zakładowego wartość nominalna nowych udziałów i akcji prawie nigdy nie odpowiada ich wartości emisyjnej, co jest związane z tym, że spółka pragnie albo otrzymać premię emisyjną w zamian za dopuszczenie nowego wspólnika do swojego biznesu albo dlatego, że z uwagi na różnice w wartości nominalnej i wartości rynkowej dotychczasowych udziałów (akcji) wydanie nowych - w relacji wartość nominalna równa wartości emisyjnej - doprowadziłoby do sytuacji, w której nowy wspólnik uzyskałby nieproporcjonalnie wysokie do wniesionego wkładu prawa w spółce (np. więcej praw głosu albo wyższe prawo do dywidendy). Wnioskodawca wnioskuje więc, że z powyżej przytoczonych przepisów u.p.d.o.f. wynika, iż w przypadku objęcia nowych udziałów w M. sp. z o.o. oraz nowych akcji w spółce celowej, przychodem Wnioskodawcy będzie tylko wartość nominalna nowych udziałów i akcji. Natomiast art. 19 ust. 1 u.p.d.o.f. nie będzie miał zastosowania, ponieważ wartość emisyjna nowych udziałów w M. sp. z o.o. i nowych akcji w spółce celowej będzie równa ich wartości rynkowej.

Wartość rynkowa udziałów i akcji będzie miała wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania w podatku dochodowym dopiero w momencie odpłatnego zbycia tychże udziałów (akcji) (...).".

Wydając w imieniu Ministra Finansów, na wniosek Podatnika, interpretację indywidualną Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Organ upoważniony wskazał m.in., że " (...) objęcie udziałów w spółce mającej osobowość prawną w zamian za wkład niepieniężny (wkłady niepieniężne określa się mianem aportu) powoduje powstanie przychodów, za które ustawodawca co do zasady uważa nominalną wartość tych udziałów (akcji).

Jednakże na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy przy ustalaniu wartości tego przychodu stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 tej ustawy, wskazujące tryb ustalania przychodu, gdy cena określona w umowie bez uzasadnienia znacznie odbiega od wartości rynkowej.

W razie zaistnienia takich okoliczności, zgodnie z ust. 4 tego artykułu, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej jest uprawniony do określenia wartości przychodu z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych, przy czym tryb postępowania wskazany w art. 19 ust. 4 uwzględnia również prawo strony do uzasadnienia ukształtowania ceny określonej w umowie, dokonania zmiany tej wartości przez samego podatnika, a także określenia tej wartości przy udziale biegłego lub biegłych.

Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi podatnik.

Z opisu sprawy wynika, iż ma Pan wątpliwość, czy w sytuacji gdy wartość rynkowa aportu przewyższa wartość nominalną objętych w zamian udziałów w spółce z o.o. i akcji w spółce akcyjnej, natomiast nadwyżka jest wykazana jako agio i przelana na kapitał zapasowy tych spółek, zachodzą przesłanki określenia przychodu w trybie ww. przepisu art. 19, tj. w wysokości wartości rynkowej (...).

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę, że wartość rynkowa udziałów, czy akcji spółek prowadzących działalność gospodarczą zwykle jest różna od ich wartości nominalnej. Wynika to głównie z faktu, że spółki prowadząc działalność gospodarczą gromadzą kapitały zapasowe, zdobywają pozycję rynkową, są zdolne do generowania zysków. W takich sytuacjach wartość bilansowa udziałów (rozumiana jako suma kapitałów własnych spółki przypadających na jeden udział czy akcję), czy wartość zbywcza (rozumiana jako cena, jaką można osiągnąć za udział, czy akcję na rynku) jest wyższa od ich wartości nominalnej - jak w przypadku S. sp. z o.o., której jest Pan udziałowcem, i której udziały zamierza Pan wnieść aportem do M. sp. z o.o. i do tzw. "celowej" spółki akcyjnej. Nie są wykluczone również sytuacje odwrotne, jeżeli spółki ponoszą straty.

Z kolei przy wnoszeniu aportu, a ściśle przy podwyższaniu kapitału spółek (w rozpatrywanej sprawie są to M. sp. z o.o. i "celowa" spółka akcyjna), dla których wartość nominalna udziałów, czy akcji jest niższa od ich wartości bilansowej, czy zbawczej - najczęściej cena emisyjna (rozumiana jako wartość jaką należy wnieść na kapitał, aby uzyskać jeden udział, czy akcję) jest wyższa od ich wartości nominalnej.

Nadwyżka wartości emisyjnej ponad wartość nominalną stanowi źródło przyrostu kapitałów własnych innych niż kapitał zakładowy - przekazana na kapitał zapasowy oznacza agio.

W sytuacji przedstawionej przez Pana we wniosku okoliczność, że przy obejmowaniu udziałów występuje agio jednoznacznie wskazuje na to, iż aport ma wartość większą niż nominalna wartość wydanych w zamian udziałów i akcji. Przekazanie nadwyżki wartości aportu (ponad wartość nominalną udziałów i akcji) na kapitał zapasowy może wskazywać na niedoszacowanie aportu, tym bardziej, że z przepisów art. 154 § 3 oraz art. 175 Kodeksu spółek handlowych wynika, iż zasadą jest obejmowanie udziałów według wartości zbywczej wkładów z dnia wniesienia.

W sytuacji, gdy wartość rynkowa aportu przewyższa wartość nominalną objętych w zamian akcji, zachodzą przesłanki określenia przez organ podatkowy przychodu, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w trybie przewidzianym w art. 19 tej ustawy, gdyż zachodzi prawdopodobieństwo zaniżenia podstawy opodatkowania. Dopiero dogłębne poznanie przyczyn, dla których tego typu operacja jest dokonywana, pozwoliłoby stwierdzić, czy jest ona uzasadniona - a to wymaga zbadania i oceny materiału dowodowego (łącznie z dokumentami źródłowymi), dotyczącego sprawy.

W niniejszej sprawie należy zwrócić uwagę, że organ podatkowy ocenia rzetelność i prawidłowość działań podatnika (zdarzeń gospodarczych i operacji finansowych zgodnie ze stanem rzeczywistym i obowiązującymi przepisami), czyni to na podstawie materiałów dowodowych - w zakresie przychodów, kosztów, oraz dochodu. Jednakże czyni to w toku badania dokumentów źródłowych w ramach prowadzonego postępowania kontrolnego lub podatkowego, i często działania takie mają miejsce z perspektywy czasu, przy czym podkreślić należy, iż analiza takiego materiału dowodowego nie mieści się w ramach określonych art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, w myśl którego minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego (w jego indywidualnej sprawie) wydaje pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (...)".

Organ upoważniony stwierdził również, że " (...) dochodem do opodatkowania z tytułu objęcia akcji w spółce mającej osobowość prawną co do zasady jest różnica pomiędzy przychodem określonym w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w wartości nominalnej objętych udziałów i akcji w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1e tej ustawy.

Jednakże z powodu braku przekonywujących argumentów ze strony Wnioskodawcy co do przyczyn objęcia udziałów w M. sp. z o.o. i spółce akcyjnej "celowej" poniżej ich wartości rynkowej (z agio) organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej mają prawo, korzystając z uprawnień art. 19 ww. ustawy o podatku dochodowym (których to uprawnień jako nadanych przepisami rangi ustawowej nie można pozbawiać drogą interpretacji w indywidualnej sprawie) zakwestionować wielkość przychodu przyjętego w wartości nominalnej objętych udziałów i akcji."

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Minister Finansów zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c). Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa wyżej, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19.

Z powołanych przepisów wynika, że do ustalenia przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną w zamian za wkład niepieniężny przyjmuje się wartość nominalną tych udziałów lub akcji. Przez pojęcie "wartość nominalna" należy rozumieć wartość istniejącą tylko z nazwy, tytularną, formalną. Użycie przez ustawodawcę pojęcia "wartość nominalna" wyklucza jakąkolwiek możliwość ustalenia wartości udziału w oparciu o ceny rynkowe. Ustawodawca bowiem wyraźnie i jednoznacznie stwierdził, że w takim wypadku brana może być jedynie pod uwagę wartość ściśle już określona w umowie spółki.

Analizując z kolei kwestię "odpowiedniego" stosowania art. 19 ustawy, do którego odsyła ustawodawca w art. 17 ust. 2 ustawy, należy podkreślić, że przepis do którego się odwołano może zostać zastosowany jedynie w zakresie, w jakim da się pogodzić z charakterem instytucji prawnej regulowanej przepisem odsyłającym. Odpowiednie stosowanie może polegać bowiem na zastosowaniu przepisu (lub jego części) wprost, z modyfikacją lub nawet na odmowie zastosowania. W art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy przewidziano, że przychodem z kapitałów pieniężnych jest "nominalna wartość" nabytych udziałów, czyli jak wskazano powyżej, wartość określona w umowie przez strony. Wykluczone jest więc jakiekolwiek ustalanie wartości w oparciu o ceny rynkowe. Odpowiednie stosowanie art. 19 ustawy do którego odsyła art. 17 ust. 2 ustawy, pozwala na stosowanie regulacji wynikającej ze zdania pierwszego art. 19 ust. 1 ustawy, w myśl którego przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 7 grudnia 2009 r., sygn. akt I SA/Bd 699/09.

W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego i powołanego stanu prawnego, należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez organ upoważniony, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zmieniona interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu zmienionej interpretacji - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.).

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.