DD6/033/423/MNX/12/RD-110746/14

Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm. dalej: Ordynacja podatkowa) Minister Finansów zmienia z urzędu, jako nieprawidłową, interpretację indywidualną wydaną w dniu 12 lipca 2010 r. znak: IPPB5/423-230/10-4/DG przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w ten sposób, iż stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2010 r., o wydanie interpretacji indywidualnej z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych, dotyczące możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na organizację spotkań z kontrahentami w siedzibie Spółki oraz w restauracji - jest prawidłowe.

W dniu 19 kwietnia 2010 r. Spółka złożyła ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na organizację spotkań z kontrahentami w siedzibie Spółki oraz poza siedzibą Spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka organizuje spotkania z kontrahentami w celu omówienia różnego typu spraw biznesowych. Na takich spotkaniach omawiane są na przykład warunki sprzedaży usług, negocjowane ceny produktów, czy warunki umów zawieranych z kontrahentami. Spotkania takie odbywają się w siedzibie/oddziale firmy lub poza nią.

Jeśli spotkanie takie odbywa się w siedzibie lub oddziale firmy, to Spółka zapewnia wtedy kontrahentowi kawę, herbatę, śmietankę/mleko do kawy, wodę, sok, czasami drobny poczęstunek typu słodycze, kanapki (przy dłuższych spotkaniach).

Jeśli spotkanie odbywa się poza siedzibą firmy, w restauracji, czy kawiarni, to Spółka ponosi koszty napojów i posiłków (np. kawy, herbaty, lunchu, obiadu, czy kolacji). Spotkania takie, nie mają charakteru wystawności i okazałości czy specjalnie zorganizowanej imprezy. Celem takich spotkań nie jest chęć okazania przepychu, tylko omówienie bieżących spraw biznesowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wydatki na napoje, posiłki ponoszone w związku z organizacją spotkań z kontrahentami w siedzibie i oddziale firmy lub poza nią stanowią koszty uzyskania przychodów dla Spółki.

Zdaniem Spółki, wydatki związane z organizacją spotkań z kontrahentami stanowią koszty uzyskania przychodów, zarówno te organizowane w siedzibie firmy, jak i te poza nią.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy do katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów zaliczają się koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje terminu "reprezentacja". Zgodnie z wykładnią językową (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, PWN) przez reprezentację należy rozumieć okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną. Zatem przez reprezentację należy rozumieć wydatki ponoszone w celu wykreowania pozytywnego wizerunku firmy poprzez podkreślenie wystawności i okazałości takiego działania skierowanego do obecnych i potencjalnych kontrahentów. Spotkania, jakie organizuje nasza firma nie mają charakteru wytworności i okazałości. Celem takich spotkań nie jest chęć okazania przepychu, a jedynie omówienie bieżących spraw biznesowych. Zaproszenie kontrahenta na kawę, czy lunch do siedziby firmy, czy też do restauracji i zamawianie posiłków z menu nie jest działaniem o charakterze nadzwyczajnym, tylko powszechnie spotykaną praktyką. Powodem organizacji spotkania w restauracji jest omówienie np. dalszej współpracy, negocjacja cen, czy przedstawienie oferty na neutralnym gruncie, w przyjaznej atmosferze. Często to kontrahent prosi o takie spotkanie poza biurem, bo tak mu wygodniej dojechać, a przyjętą zasadą dobrego wychowania jest, że to osoba zapraszająca do restauracji (tekst jedn.: nasza firma) ponosi koszty z tym związane.

Reasumując zaproszenie kontrahenta do restauracji, czy zaoferowanie mu drobnej przekąski w siedzibie firmy może zostać uznane za koszt uzyskania przychodu, jeśli takie spotkanie ma na celu przede wszystkim przeprowadzenie rozmów biznesowych, a nie okazanie prestiżu firmy. Takie stanowisko firmy podzielił m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydanej interpretacji Indywidualnej z dnia 27 sierpnia 2009 r. (nr ref. IPPB5/4240-24/09-2/AM).

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając z upoważnienia Ministra Finansów (na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego; (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), wydał w dniu 12 lipca 2010 r. interpretację indywidualną (Nr IPPB5/423-230/10-4/DG), w której stanowisko Spółki w części dotyczącej wydatków poniesionych na organizację spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie firmy uznał za prawidłowe. Natomiast za nieprawidłowe uznał stanowisko Spółki w części dotyczącej ponoszonych wydatków na spotkania z kontrahentami poza siedzibą firmy.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Minister Finansów zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może, z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie.

W ocenie Ministra Finansów stanowiska wyrażonego w interpretacji indywidualnej z dnia 12 lipca 2010 r. Nr IPPB5/423-230/10-4/DG wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nie można uznać za prawidłowe, w części dotyczącej braku możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na organizację spotkań biznesowych poza siedzibą Spółki.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm. - "dalej: u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem za koszty uzyskania przychodu, uważa się takie wydatki, których poniesienie przez podatnika jest spowodowane racjonalnym dążeniem i obiektywną możliwością osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia tego źródła i które nie są wymienione w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem, a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu lub na jego zachowanie oraz zabezpieczenie. Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Analiza orzecznictwa wskazuje na występowanie poważnych wątpliwości, co do wykładni normy wynikającej z wyżej wymienionych przepisów u.p.d.o.p. Sądy administracyjne w swoich orzeczeniach wyrażały pogląd, że skoro ustawodawca nie zdefiniował w sposób jednoznaczny pojęcia reprezentacji, należy posiłkować się definicją słownikową, iż reprezentacja to "okazałość", "wystawność", "wytworność" (por. wyroki z dnia 25 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2200/10 i z dnia 27 września 2012 r., sygn. akt II FSK392/11).

W innych orzeczeniach sądy administracyjne uznawały, że termin "reprezentacja" oznacza "przedstawicielstwo", a nie "wystawność", "okazałość", "wytworność" (por. wyrok z dnia 25 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1445/10 i z dnia 29 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2571/10 i II FSK 2572/10). Powołane rozbieżności w orzeczeniach sądów administracyjnych w zakresie kosztów reprezentacji wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów znalazły swoje podsumowanie w wydanym, w składzie siedmiu sędziów wyroku NSA z dnia 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11.

W wyroku tym Sąd podkreślił potrzebę indywidualnej oceny stanu faktycznego konkretnej sprawy dotyczącej kwalifikowania kosztów (wydatków) jako kosztów reprezentacji, wskazując, że wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności, napojów, w tym alkoholowych nie przesądza ich o wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających ich poniesienie.

Dla kwalifikacji danych wydatków jako wydatków na reprezentację wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, świadczenia usług gastronomicznych tzn. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są także istotne takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie ma bowiem możliwości skonstruowania miernika dla określenia poziomu wystawności, wytworności itp. jednakowego dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

Sąd wskazał ponadto, że za wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. należy uznać te, których wyłącznym lub dominującym celem jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami takich spotkań.

Także w wyroku z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt II FSK 2442/13 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie takiego obrazu podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny". Jednocześnie w wyroku tym Sąd orzekł, iż kosztami uzyskania przychodu będą wydatki na usługi gastronomiczne w restauracjach nabywane podczas spotkań biznesowych, których celem jest tylko i wyłącznie omówienie z kontrahentami spraw handlowych.

Ponadto Sąd zaznaczył, że na podatniku spoczywać będzie ciężar wykazania, że określone wydatki poniesione zostały w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów oraz, że nie były one ukierunkowane na kształtowanie wizerunku firmy, lecz stanowiły element aktywności gospodarczej.

Podobne stanowisko w zakresie wydatków ponoszonych na poczęstunki podawane podczas spotkań z kontrahentami wynika z interpretacji ogólnej z dnia 25 listopada 2013 r. znak: DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521, wydanej przez Ministra Finansów na podstawie art. 14a § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Biorąc powyższe pod uwagę - w świetle przedstawionego stanu faktycznego, z którego wynika, że Spółka celem omówienia różnego typu spraw biznesowych (warunków sprzedaży usług, negocjacji cen produktów, warunków umów), ponosi wydatki na spotkania biznesowe z kontrahentami w siedzibie/oddziale Spółki lub poza nią, podczas których zapewniane są napoje bezalkoholowe (kawa, herbata, woda, soki), drobny poczęstunek (słodycze, kanapki), oraz posiłki (lunch, obiad, kolacja) stwierdzić należy, że wydatki takie nie powinny być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów i zaliczane do kosztów reprezentacji. W konsekwencji, stanowisko Spółki w tym zakresie przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2010 r., należy uznać za prawidłowe.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą zmianę interpretacji przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał zmianę interpretacji indywidualnej w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy).