DD6/033/394/MNX/12/RD-109519

Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm. dalej: Ordynacja podatkowa) Minister Finansów zmienia z urzędu, jako nieprawidłową, interpretację indywidualną wydaną w dniu 1 lutego 2011 r. znak: ILPB3/423-879/10-2/JG przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w ten sposób, iż stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2010 r., o wydanie interpretacji indywidualnej z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych, dotyczące możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na organizację spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie Spółki oraz w restauracji lub w lokalach gastronomicznych - jest prawidłowe.

W dniu 2 listopada 2010 r. Spółka (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) złożyła ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na organizację spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie Spółki oraz w restauracji lub w lokalach gastronomicznych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wchodzi w skład Grupy Kapitałowej "A." S.A., świadczącej usługi finansowe dla podmiotów działających na rynku medycznym. Reprezentanci Spółki, z uwagi na szeroki wachlarz działalności oraz silne zaangażowanie na rynku, często odbywali i odbywają spotkania biznesowe, podczas których prezentowana jest oferta oraz negocjowane były i są warunki handlowe, zarówno w siedzibie Spółki, jak i poza nią, jak również spotkania związane z pozyskiwaniem finansowania dla Spółki.

Często, kontrahenci sami wychodzą z propozycją spotkań w restauracji z uwagi na chęć odbycia spotkania na "neutralnym gruncie", czy łatwiejszy dojazd. Na spotkaniach Spółka omawiała i omawia aktualną ofertę handlową, uzgadnia szczegóły transakcji, negocjuje warunki umowy, w tym płatności, czy też zabezpieczenia ewentualnych roszczeń.

Spotkania z kontrahentami w restauracjach lub innych lokalach gastronomicznych odbywały i odbywają się również poza miastem siedziby Spółki, w związku z czym zgodnie z zasadami kultury biznesowej były i są prowadzone w takich lokalach. Idąc dalej, wskazać należy, że podczas tego rodzaju spotkań, Spółka ponosiła i ponosi ich koszty, w trakcie których jeżeli były i są organizowane w siedzibie Spółki, zapewniała i zapewnia uczestnikom drobne poczęstunki (np. napoje, kanapki), a czasami - jeśli wymagała tego długość spotkania - także lunch. Kiedy spotkanie odbywa się w lokalu gastronomicznym, Spółka oferuje swoim gościom zwykłe dania restauracyjne wraz z napojami. Drobny poczęstunek dla kontrahentów w siedzibie Firmy jest standardem w obecnych czasach i traktowany jest jako zachowanie ogólnie przyjęte w środowisku biznesowym.

Ponoszone wydatki na poczęstunek nie wiążą się z okazałością, a raczej świadczą o zachowaniu dobrych standardów. Wydatki ponoszone na zakup produktów spożywczych w celu poczęstowania klientów oraz potencjalnych klientów, stanowią powszechnie obowiązujący kanon kultury. Posiłek spożywczy proponowany kontrahentom Spółki w restauracji, bądź w jej siedzibie, nie jest "okazały" ani "wykwintny", bo powodem organizacji spotkania nie jest chęć zaimponowania kontrahentowi okazałością czy wystawnością, lecz prezentacja przedmiotu spotkania, zgodnie z normami przyjętymi dla tego typu relacji. Powyższe spotkania nie mają charakteru wytwornej i okazałej kolacji (obiadu czy lunchu), czy też specjalnie zorganizowanej imprezy. Celem spotkań jest zwykle omówienie bieżących spraw biznesowych. Wszystkie wydatki dotyczące spotkań z kontrahentami są udokumentowane rachunkami lub fakturami VAT wystawionymi na Spółkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wydatki, które Spółka poniesie w przyszłości na posiłki podczas spotkań z kontrahentami w lokalu gastronomicznym oraz wydatki na zakup artykułów spożywczych w celu spożycia podczas spotkań w siedzibie firmy, stanowią koszty uzyskania przychodów dla Spółki na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, zgodnie z ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zdaniem Wnioskodawcy, poprzez wydatki na spotkania rozumie on zaproszenie kontrahenta na kawę, "zwykły" lunch, czy obiad do restauracji, co nie jest działaniem o charakterze nadzwyczajnym. Tak samo wydatek na zakup kawy, ciastek, herbaty czy obiadu, gdy kontrahent przebywa w siedzibie Spółki. Jest to powszechnie stosowana praktyka.

Wnioskodawca podkreśla, że spotkanie w restauracji nie ma charakteru wytwornej i okazałej kolacji (obiadu lub lunchu), czy specjalnie zorganizowanej imprezy. Wydatki na usługę gastronomiczną, które są związane ze spotkaniem z kontrahentem w lokalu gastronomicznym w celach biznesowych nie mają charakteru reprezentacyjnego. W obecnych czasach takie spotkania są czymś normalnym, standardowym. Jeżeli służą one omawianiu spraw dotyczących wzajemnej współpracy, np. negocjowaniu umowy, warunków płatności, zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, to wydatki te są kosztami związanymi ze zwykłym prowadzeniem działalności gospodarczej. Ich celem nie jest wskazanie kontrahentowi swojej wytworności czy przepychu, nie świadczy też o okazałości danego przedsiębiorcy.

Według Wnioskodawcy powyższe wydatki nie stanowią wydatków reprezentacyjnych w rozumieniu art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Formułując przedmiotowy wniosek, Spółka zwróciła uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy (sygn. I SA/Bd 382/10), który w dniu 1 czerwca 2010 r. orzekł, że tzw. wydatki gastronomiczne, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów bez względu na to, czy spotkanie miało miejsce w siedzibie podatnika, czy w restauracji lub innym lokalu gastronomicznym. Zdaniem Sądu, z art. 16 ust. 1 pkt 28 powyższej ustawy wynika, że tylko wydatki na spotkania o charakterze reprezentacyjnym, a więc nie każde, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Takiego charakteru, zdaniem Sądu, nie mają wydatki poniesione na zwyczajowe posiłki spożyte podczas spotkania z kontrahentami w lokalu gastronomicznym oraz siedzibie Wnioskodawcy, poświęconego omówieniu wzajemnych kontaktów handlowych.

Zwracając się z prośbą o udzielenie przedmiotowej interpretacji, Wnioskodawca wskazuje z pełną stanowczością, iż wydatki związane ze wszystkimi spotkaniami biznesowymi Spółki - niezależnie od miejsca, w którym się odbywają - powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ nie noszą cech wytworności, okazałości, przepychu, itp. Znaczną część wydatków, szczególnie na produkty spożywcze, traktuje się obecnie jako standard biznesowy, który przedsiębiorcy muszą utrzymywać, a tym samym - mogą wydatki na jego stosowanie zaliczać do kosztów podatkowych.

Analogiczne do stanowiska Spółki zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 27 sierpnia 2009 r. nr IPPB5/4240-24/09-2/AM. W powołanej sprawie wskazano, że zaproszenie kontrahenta na kawę, lunch, czy obiad do restauracji, które ma na celu omówienie spraw biznesowych, nie jest działaniem o charakterze nadzwyczajnym, w związku z czym wydatek na powyższe można ująć w kosztach podatkowych.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, brak jest podstaw aby uznać, iż ponoszone przez Spółkę wydatki związane z organizacją spotkań z kontrahentami czy to w siedzibie Spółki, czy poza nią spełniały przesłanki wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 28, wyłączające je z kosztów uzyskania przychodów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów (na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego; (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), wydał w dniu 1 lutego 2011 r. interpretację indywidualną (Nr ILPB3/423-879/10-2/JG), w której stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej wydatków związanych z organizacją spotkań biznesowych z kontrahentami w siedzibie Spółki uznał za prawidłowe. Natomiast za nieprawidłowe uznał stanowisko Spółki w części dotyczącej ponoszonych wydatków na spotkania z kontrahentami w restauracji i w lokalach gastronomicznych.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Minister Finansów zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może, z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie.

W ocenie Ministra Finansów stanowiska wyrażonego w interpretacji indywidualnej z dnia 1 lutego 2011 r. znak: ILPB3/423-879/10-2/JG wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, nie można uznać za prawidłowe, w części dotyczącej braku możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na organizację spotkań biznesowych w restauracji lub w lokalach gastronomicznych.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm. - "dalej: u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem za koszty uzyskania przychodu, uważa się takie wydatki, których poniesienie przez podatnika jest spowodowane racjonalnym dążeniem i obiektywną możliwością osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia tego źródła i które nie są wymienione w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem, a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu lub na jego zachowanie oraz zabezpieczenie. Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Analiza orzecznictwa wskazuje na występowanie poważnych wątpliwości, co do wykładni normy wynikającej z wyżej wymienionych przepisów u.p.d.o.p. Sądy administracyjne w swoich orzeczeniach wyrażały pogląd, że skoro ustawodawca nie zdefiniował w sposób jednoznaczny pojęcia reprezentacji, należy posiłkować się definicją słownikową, iż reprezentacja to "okazałość", "wystawność", "wytworność" (por. wyroki z dnia 25 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2200/10 i z dnia 27 września 2012 r., sygn. akt II FSK392/11).

W innych orzeczeniach sądy administracyjne uznawały, że termin "reprezentacja" oznacza "przedstawicielstwo", a nie "wystawność", "okazałość", "wytworność" (por. wyrok z dnia 25 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1445/10 i z dnia 29 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2571/10 i II FSK 2572/10). Powołane rozbieżności w orzeczeniach sądów administracyjnych w zakresie kosztów reprezentacji wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów znalazły swoje podsumowanie w wydanym, w składzie siedmiu sędziów wyroku NSA z dnia 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11.

W wyroku tym Sąd podkreślił potrzebę indywidualnej oceny stanu faktycznego konkretnej sprawy dotyczącej kwalifikowania kosztów (wydatków) jako kosztów reprezentacji, wskazując, że wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności, napojów, w tym alkoholowych nie przesądza ich o wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających ich poniesienie.

Dla kwalifikacji danych wydatków jako wydatków na reprezentację wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, świadczenia usług gastronomicznych tzn. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są także istotne takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie ma bowiem możliwości skonstruowania miernika dla określenia poziomu wystawności, wytworności itp. jednakowego dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

Sąd wskazał ponadto, że za wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. należy uznać te, których wyłącznym lub dominującym celem jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami takich spotkań.

Także w wyroku z dnia 16 października 2013 r. sygn. akt II FSK 2442/13 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie takiego obrazu podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny". Jednocześnie w wyroku tym Sąd orzekł, iż kosztami uzyskania przychodu będą wydatki na usługi gastronomiczne w restauracjach nabywane podczas spotkań biznesowych, których celem jest tylko i wyłącznie omówienie z kontrahentami spraw handlowych.

Ponadto Sąd zaznaczył, że na podatniku spoczywać będzie ciężar wykazania, że określone wydatki poniesione zostały w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów oraz, że nie były one ukierunkowane na kształtowanie wizerunku firmy, lecz stanowiły element aktywności gospodarczej.

Podobne stanowisko w zakresie wydatków ponoszonych na poczęstunki podawane podczas spotkań z kontrahentami wynika z interpretacji ogólnej z dnia 25 listopada 2013 r. znak: DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521, wydanej przez Ministra Finansów na podstawie art. 14a § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Biorąc powyższe pod uwagę - w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego, z którego wynika, że Spółka celem omówienia spraw biznesowych (dotyczące oferty handlowej, uzgadniania szczegółów transakcji, negocjacji warunków umowy), ponosi wydatki na spotkania biznesowe z kontrahentami w siedzibie Spółki, podczas których podawane są napoje bezalkoholowe, kanapki oraz w restauracji lub w lokalach gastronomicznych, gdzie serwowane są napoje bezalkoholowe i posiłki nie mające charakteru wytworności i okazałości stwierdzić należy, że wydatki takie nie powinny być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów i zaliczane do kosztów reprezentacji. W konsekwencji, stanowisko Spółki w tym zakresie przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2010 r., należy uznać za prawidłowe.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą zmianę interpretacji przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał zmianę interpretacji indywidualnej w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy).