DD3/0602/53/IMD/09/BMI 9-12801 - Podatek dochodowy od nieodpłatnych świadczeń.

W związku z zapytaniem Pana Posła, przesłanym przy piśmie z dnia 30 września 2009 r. nr (...) w sprawie podatku dochodowego od nieodpłatnych świadczeń, uprzejmie informuję: Podstawową zasadą podatku dochodowego jest zasada powszechności opodatkowania. Jest ona wyrażona w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych od opodatkowania na podstawie ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W nawiązaniu do tej zasady ustawodawca stanowi dalej, iż przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ww. ustawy). Kolejne przepisy normują zasady przeliczania, dla celów ustalenia przychodu podlegającego opodatkowaniu, wartości otrzymanych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednakże trudno uznać, iż osoba korzystająca w danym momencie z usług innej osoby otrzymuje z tego tytułu dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mimo zasady powszechności opodatkowania nie można bowiem twierdzić, iż pomoc sąsiedzka czy też inna działalność danej osoby fizycznej polegająca na udzielaniu wsparcia czy wzajemnych nieodpłatnych usług podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tak szeroka interpretacja zasady powszechności opodatkowania mogłaby doprowadzić do wręcz absurdalnej sytuacji, w której otrzymana pomoc, czy to niewielka w postaci przypilnowania dziecka sąsiadów, czy też daleko szersza polegająca na przykład na usuwaniu skutków klęski żywiołowej, powoduje powstanie obowiązku podatkowego u osoby taką pomoc otrzymującej.

Należy jednakże podkreślić, iż w sytuacji gdy za daną usługę osoba fizyczna otrzymałaby jakiekolwiek wynagrodzenie, w tym o charakterze rzeczowym, to jego wartość stanowiłaby dla tej osoby przychód z tzw. innych źródeł i podlegałaby opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej określonej w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podsumowując, do omawianej kwestii należy podejść ze szczególną ostrożnością, tak aby z jednej strony nie popaść w skrajność uznając, że jakakolwiek pomoc sąsiedzka rodzi skutki podatkowe. Z drugiej jednak strony nie można wykluczyć, iż pomoc taka będzie powodowała powstanie obowiązku podatkowego (np. sąsiad świadczący usługi remontowe, prowadzący działalność gospodarczą, nieodpłatnie wyremontuje sąsiadowi dom). Dlatego też do każdego stanu faktycznego należy podchodzić indywidualnie.