DD3/033/96/KDJ/10/402

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Minister Finansów zmienia z urzędu interpretację indywidualną z dnia 12 lutego 2010 r., Nr ILPB1/415-1266/09-3/AMN, wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w imieniu Ministra Finansów, uznającą za nieprawidłowe stanowisko Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (Wnioskodawcy) przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2009 r. (data wpływu 20 listopada 2009 r.) o udzielenie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych wraz z odsetkami, gdyż stwierdza jej nieprawidłowość.

Dnia 12 lutego 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając - na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja wydana została na wniosek złożony w dniu 20 listopada 2009 r.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, zaliczek alimentacyjnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Świadczeniobiorcy, którzy pobrali nienależnie świadczenia rodzinne, zaliczki alimentacyjne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenia z pomocy społecznej są zobowiązani do ich zwrotu na podstawie stosownych przepisów. Dotyczy to również dłużników alimentacyjnych, którzy zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów są zobowiązani do zwrotu, organowi właściwemu wierzyciela, należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej.

Jednakże zdarzają się przypadki umorzenia ww. należności (czy też odstąpienia od żądania zwrotu) w razie stwierdzenia przesłanki występowania w sytuacji rodziny szczególnych okoliczności.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał pytania:

Dokonując oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca stwierdził, iż kwoty umorzonych osobom fizycznym nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, zaliczek alimentacyjnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz świadczeń z pomocy społecznej (w tym odsetki) nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia fakt, że świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, zaliczki alimentacyjne oraz świadczenia z funduszu alimentacyjnego są wolne od podatku oraz fakt, iż podjęcie decyzji w przedmiocie umorzenia (czy też odstąpienie) może nastąpić, o ile zachodzą szczególne okoliczności dotyczące sytuacji rodzinnej świadczeniobiorcy czy dłużnika alimentacyjnego.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie odpowiedzi na pytanie Nr 2 będące przedmiotem interpretacji, dotyczące skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej oraz umorzonych należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami, uznał za nieprawidłowe.

Rozstrzygnięcia w zakresie pozostałych pytań Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu dokonał w odrębnych interpretacjach.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do postanowień art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

Dokonując przedmiotowego umorzenia nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej oraz umorzenia należności dłużnika alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej (wraz z odsetkami) Wnioskodawca spowodował zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego istniejącego po stronie dłużnika. A zatem, gdyby nie umorzenie należności, podatnik byłby zobowiązany do poniesienia wydatków celem zaspokojenia wierzyciela. Tym samym czynność Wnioskodawcy ma dla podatnika konkretny wymiar finansowy, gdyż nie powoduje uszczuplenia w jego majątku, do którego musiałoby dojść gdyby nie umorzenie należności. Skoro zatem podatnik osiąga korzyść majątkową to należy u niego rozpoznać przychód. Ponieważ, w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, przychód ten nie mieści się w katalogu zwolnień wymienionych w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega on opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł. W konsekwencji, zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu na Wnioskodawcy spoczywa obowiązek sporządzenia PIT-8C, na podstawie art. 42a cyt. wyżej ustawy. Stosownie bowiem do postanowień tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, iż w związku z umorzeniem nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej oraz umorzeniem należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej (w tym odsetki) stanowią dla świadczeniobiorcy oraz dłużnika alimentacyjnego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Niezgodne z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", w brzmieniu obowiązującym w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym, jest stanowisko, że umorzone nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone osobie uprawnionej oraz umorzone należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej (w tym odsetki), generują przychód podlegający opodatkowaniu i w konsekwencji obligujący Wnioskodawcę do sporządzenia informacji PIT-8C, dla osób, wobec których zastosowano umorzenie.

Zgodnie z dyspozycją art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami (...), są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Z kolei, stosownie do postanowień art. 21 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów.

Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 8 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) osobie, która pobrała nienależnie świadczenia organ właściwy wierzyciela oraz marszałek województwa mogą umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, (...) jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny. Organ właściwy wierzyciela może również na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub części, jeśli zachodzą przesłanki związane z jego sytuacją dochodową lub rodzinną (art. 30 ust. 2 tej ww. ustawy).

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, Wnioskodawca działając na podstawie przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, umorzył kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej do alimentów, jak również umorzył należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej, wraz z odsetkami.

Uregulowanie w przepisach o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kwestii dotyczących umorzenia ww. kwot łącznie z odsetkami w całości lub w części świadczy o tym, iż umorzenie takie jest rodzajem świadczenia pieniężnego otrzymanego w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku, w myśl cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy.

W związku z umorzeniami przedmiotowych świadczeń (wraz z odsetkami), osoby te uzyskują przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy, jednakże zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy. Tym samym, na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C.

W świetle powyższego stanu faktycznego i prawnego należało, z urzędu, zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość w zakresie w jakim zaliczała do dochodu podlegającego opodatkowaniu umorzone na podstawie odrębnych przepisów (należność główną wraz z odsetkami) kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej do alimentów, jak również umorzone należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej.

Zmiana interpretacji indywidualnej dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.