DD3/033/83/KDJ/12/PK-1003 - Określenie skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną.

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 11 lutego 2008 r. Nr ITPB1/415-517/07/MK wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku złożonym w dniu 12 listopada 2007 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną, jest nieprawidłowe.

Dnia 11 lutego 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając - na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) - w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja wydana została na ww. wniosek złożony w dniu 12 listopada 2007 r., w którym przedstawiono zaistniały stan faktyczny.

Wnioskodawczyni rozliczenia podatku dochodowego za 2005 r. i 2006 r. dokonała łącznie z mężem, zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wyrokiem sądu z dnia 19 czerwca 2007 r. nastąpiło rozwiązanie małżeństwa, natomiast wyrokiem z dnia 13 września 2007 r. orzeczono rozdzielność majątkową z datą od 1 stycznia 2005 r.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni zadała następujące pytanie:

Czy w związku z wyrokiem ustanawiającym od dnia 1 stycznia 2005 r. rozdzielność majątkową Wnioskodawczyni jest zobowiązana do korekty podatku dochodowego za 2005 r. i 2006 r.

W ocenie Wnioskodawczyni, nie jest ona zobowiązana do sporządzenia korekty podatku dochodowego za 2005 r. i 2006 r. Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przytoczyła przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.). W ocenie Wnioskodawczyni zastosowanie będzie miał art. 21 § 1 pkt 1 cytowanej ustawy, w myśl którego zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Skoro ustawa podatkowa nie reguluje sytuacji zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej, od którego uzależniono by powstanie zobowiązania podatkowego, tym samym nie występuje obowiązek złożenia korekty zeznania rocznego. Nadto, w opinii Wnioskodawczyni, wykazane w zeznaniu rocznym zobowiązanie podatkowe było zgodne z danymi zawartymi w deklaracji i ze stanem faktycznym (art. 21 § 5 ww. ustawy). Co więcej nie występuje zaległość podatkowa, gdyż podatek został zapłacony w terminie płatności, a nadpłata wykazana w deklaracji była należna i zgodna z przepisami podatkowymi (art. 51 § 1, 52 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej). Ostatecznie - zdaniem Wnioskodawczyni - zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek jego zapłaty z uwagi na fakt, że rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu i zapłaceniu podatku dochodowego. Zatem ww. zobowiązanie nie występuje, w związku z czym Wnioskodawczyni nie powinna dokonywać korekty podatku rozliczonego za 2005 r. i 2006 r.

W związku z powyższym, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał stanowisko Wnioskodawczyni za prawidłowe. Powyższe stanowisko Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy podjął w oparciu o przytoczone brzmienie art. 6 ust. 1, 2 i 3, art. 45 ust. 1 oraz w oparciu o następujące wyroki NSA: z dnia 24 czerwca 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 620/96 oraz z dnia 16 grudnia 1998 r., sygn. akt III SA 978/97.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Niezgodne z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w latach 2005 i 2006, zwanej dalej "ustawą", jest stanowisko, że zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej wyrokiem sądu z dnia 13 września 2007 r., z mocą od dnia 1 stycznia 2005 r., nie powoduje po stronie Wnioskodawczyni oraz jej męża konieczności złożenia korekt zeznań podatkowych za 2005 r. oraz 2006 r.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawczyni wraz z mężem skorzystała z preferencji podatkowej w postaci wspólnego opodatkowania dochodów w zeznaniach podatkowych złożonych za 2005 i 2006 rok.

Stosownie do postanowień art. 6 ust. 2 ustawy, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Jednym z warunków korzystania przez małżonków z możliwości wspólnego opodatkowania dochodów jest istnienie między nimi wspólności majątkowej. A zatem zniesienie jej przez sąd skutkuje utratą prawa do preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów i jest równoznaczne z koniecznością złożenia przez małżonków odrębnych zeznań podatkowych. Skoro sąd orzekł o zniesieniu wspólności majątkowej małżonków z datą wsteczną od 1 stycznia 2005 r., to po uprawomocnieniu się wyroku, małżonkowie są obowiązani do skorygowania swoich zeznań podatkowych złożonych za lata 2005 i 2006, gdyż w tym stanie nie mieli uprawnień do korzystania z tzw. wspólnego rozliczenia małżonków.

Nie sposób zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że ze względu na fakt, iż rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu podatku dochodowego, zobowiązanie podatkowe nie występuje, w związku z tym nie powinna dokonać korekty podatku rozliczonego za 2005 i 2006 rok.

Zauważyć należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 czerwca 2006 r., sygn. akt II FSK 867/05 stwierdził: "w konsekwencji wydania przez sąd orzeczenia o ustanowieniu między małżonkami rozdzielności majątkowej ( art. 52 § 1 Krio) ustrój ten obowiązuje między małżonkami od dnia, który został oznaczony w wyroku ( art. 52 § 2 Krio w zw. z art. 54 Krio) - tak SN w uchwale z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70 - OSN 1973, nr 2 poz. 20, zob. także J. Pietrzykowski, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2003, s. 499, powołujący wskazane orzeczenie oraz literaturę odnośnie do tego zagadnienia.".

Naczelny Sąd Administracyjny w powyższym wyroku nie miał więc wątpliwości, iż konsekwencją wydania orzeczenia ustanawiającego rozdzielność majątkową z datą wsteczną jest obowiązywanie tego ustroju od dnia wskazanego w wyroku.

Ponadto, odnosząc się do stanowiska Wnioskodawczyni dotyczącego kwestii zobowiązań podatkowych uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w dacie zaistnienia zdarzenia, należy zauważyć, iż na podstawie art. 26 tej ustawy podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Z kolei, art. 29 tej ustawy reguluje, jako wyjątek od zasady odpowiedzialności podatkowej podatnika przewidzianej w art. 26, zagadnienie z zakresu odpowiedzialności podatkowej osób pozostających w związku małżeńskim oraz m.in. skutków podatkowych zniesienia wspólności majątkowej dla ich odpowiedzialności podatkowej.

W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność podatkowa obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka (art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej). Skutki prawne zniesienia wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej).

Użyte w art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej stwierdzenie: "przed dniem zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu" należy rozumieć jako dzień wskazany w prawomocnym orzeczeniu sądu znoszącym wspólność majątkową, a nie - dzień uprawomocnienia się wyroku. Należy zaznaczyć, że taka wykładnia obowiązującego przepisu jest spójna z tezą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 sierpnia 2005 r. sygn. akt FSK 2103/04, w którym Sąd stwierdził:

"Jeżeli (...) w orzeczeniu znoszącym wspólność majątkową wskazana zostanie data tego zniesienia, to zgodnie ze znowelizowanym art. 29 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej, ta właśnie data będzie miała znaczenie, o ile wyrok ten stanie się wyrokiem prawomocnym".

W świetle powyższego stanu faktycznego i stanu prawnego należało, z urzędu, zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w dniu 11 lutego 2008 r. Nr ITPB1/415-517/07/MK, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy opisanego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, zwanej dalej "ustawą"). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.