DD3/033/316/MCA/14/RD-88396/14

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2012 r. Nr ITPB1/415-347/12/AK, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Pana... (Wnioskodawca) przedstawione we wniosku z dnia 27 marca 2012 r. (data wpływu 29 marca 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, jest nieprawidłowe.

W dniu 29 marca 2012 r. Wnioskodawca złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca przedstawił następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem działki o pow. 3 300 m², wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego o pow. 11 422 m². Na działce usytuowana jest stacja transformatorowa wsparta na czterech słupach oraz linia średniego napięcia SN 15 kV wsparta na czterech słupach energetycznych okalająca działkę z trzech stron, których właścicielem i użytkownikiem jest... S.A. w... (Spółka). W drodze porozumienia - ugody poprzedzonej rozprawą sądową przed sądem dnia 17 lipca 2007 r., Wnioskodawca w grudniu 2011 r. otrzymał wynagrodzenie w wys. 9 000 zł za ustanowienie służebności przesyłu, ustalone w formie aktu notarialnego z wpisem do działu III Księgi Wieczystej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie: Czy Wnioskodawca ma możliwość niezapłacenia podatku od otrzymanego wynagrodzenia.

Zdaniem Wnioskodawcy, dla Spółki jest to służebność przesyłu ponieważ dotyczy urządzeń i przesyłu prądu przez przedmiotowe urządzenia. Natomiast dla Wnioskodawcy jest to służebność gruntowa ponieważ urządzenia zajmują i wyłączają (np. z budowy) 1 300 m² gruntu Wnioskodawcy, za który płaci on podatek, a nie może go użytkować w przewidziany przez siebie sposób. Poza tym obecność słupów i wpisanie służebności do księgi wieczystej spowodowało ewentualną utratę wartości działki. Tak więc, zdaniem Wnioskodawcy kwota którą Wnioskodawca otrzymał jest dla niego odszkodowaniem - rekompensatą za poniesione straty, a nie dochodem. Wnioskodawca na potwierdzenie własnego stanowiska powołuje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt II FSK 654/10 i FSK 88/10.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, iż stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia opisanego w stanie faktycznym, Minister Finansów stwierdza, co następuje.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych regulują przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą PIT".

Dla celów opodatkowania, przepisy ustawy PIT rozróżniają pojęcie przychodów, dochodów oraz dochodów podlegających opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy PIT - z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych w tym przepisie, niemających zastosowania w przedmiotowej sprawie - przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Osiągnięta w roku podatkowym nadwyżka sumy przychodów z danego źródła nad kosztami ich uzyskania stanowi dochód (art. 9 ust. 2 ustawy PIT).

W świetle powyższego, wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu stanowi dochód osoby, która je otrzymała. Przy czym fakt uzyskania dochodu nie jest równoznaczny z obowiązkiem zapłacenia od niego podatku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlegają bowiem dochody wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochody, od których na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) zaniechano poboru podatku.

Uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu wprowadzono z dniem 3 sierpnia 2008 r. w art. 305¹ i art. 305² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

W myśl art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Natomiast art. 305² Kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (§ 1). Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (§ 2).

Zgodnie z art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

* wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.).

W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, w myśl którego po dniu 2 sierpnia 2008 r. przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu (wyrok NSA: z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2131/11, z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10).

Na uwagę zwraca w szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, w którym NSA stwierdził, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już, zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. sygn. akt III CZP 79/02, praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie zatem takiej służebności służebnością przesyłu, oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej. Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności. Jednocześnie, w ocenie NSA, trudno przyjąć, aby wprowadzeniu nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar ustawodawcy dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu w niezmienionym brzmieniu, zdaniem NSA, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, a poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadzi do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków. Zatem przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej, NSA uznał, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.

Mając na uwadze fakt, iż powyższe stanowisko NSA odzwierciedla jednolitą i utrwaloną linię orzecznictwa w kwestii stosowania art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, w dniu 21 maja 2014 r. Minister Finansów - dążąc do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej - wydał interpretację ogólną Nr DD3/033/126/CRS/14/RD-46264/14, w której uznał, iż odszkodowanie za ustanowienie służebności gruntowej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Odnosząc powyższe wyjaśnienia do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej - zgodnie z którym Wnioskodawca jest właścicielem działki wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego (a), na działce usytuowana jest stacja transformatorowa oraz linia średniego napięcia (b), właścicielem i użytkownikiem stacji oraz linii jest Spółka (c), w formie aktu notarialnego Wnioskodawca na rzecz Spółki ustanowił służebność przesyłu (d), za ustanowienie służebności przesyłu Wnioskodawca otrzymał wynagrodzenie w wysokości 9 000 zł - uznać należy, iż ww. kwota jest dochodem w rozumieniu przepisów ustawy, jednakże Wnioskodawca nie jest zobligowany do zapłaty podatku, gdyż wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT.

W świetle powyższego - mimo, iż na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłacenia podatku dochodowego od otrzymanego wynagrodzenia w wysokości 9 000 zł - za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego. Błędnym jest bowiem twierdzenie, że otrzymane wynagrodzenie nie jest dochodem Wnioskodawcy oraz że dotyczy służebności gruntowej a nie służebności przesyłu. Tym samym należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 czerwca 2012 r. Nr ITPB1/415-347/12/AK, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia opisanego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.