DD3/033/238/MCA/14/RD-68821/14

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 16 kwietnia 2012 r. Nr IBPB II/1/415-34/12/BD, wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Pani (Wnioskodawczyni) przedstawione we wniosku złożonym w dniu 16 stycznia 2012 r., uzupełnionym w dniu 29 marca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu-jest prawidłowe.

W dniu 16 stycznia 2012 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jej indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełnionym w dniu 29 marca 2012 r., Wnioskodawczyni przedstawiła następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni mieszka na wsi i posiada gospodarstwo rolne. Zaznacza również, iż jest samotną matką. Przedstawiciel Spółki " A" sp. z o.o. (Spółka) przedstawił jej projekt budowy przesyłu tlenowego, który będzie przechodził przez jej działkę, na co Wnioskodawczyni nie chciała się zgodzić. Wspomniana budowa niestety musiała zostać wykonana i dnia 8 grudnia 2010 r. aktem notarialnym została zawarta umowa pomiędzy Wnioskodawczynią a Spółką; budującą przesył tlenowy.

Przedmiotem zawartej umowy było ustanowienie służebności przesyłu na okres 15 lat polegającej na:

* przeprowadzeniu przez nieruchomość urządzenia do przesyłania tlenu, w tym w szczególności do prowadzenia prac budowlanych, wprowadzania ciężkiego sprzętu, wycięcia istniejących drzew,

* umożliwieniu każdorazowego wejścia na nieruchomość celem kontroli prawidłowego działania rurociągu,

* zaniechaniu wykonywania jakichkolwiek prac ziemnych, sadzenia drzew, jak również zaniechaniu wznoszenia budynków i innych budowli.

Z tego tytułu zostało wypłacone wynagrodzenie jednorazowe w kwocie 8 645,17 zł za ustanowienie służebności przesyłu. Wynagrodzenie jest dla Wnioskodawczyni rekompensatą za zawartą umowę.

Spółka z tytułu wypłacenia ww. kwoty wystawiła PIT-8C wpisując w rodzaju przychodu - wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu.

Wnioskodawczyni zaznacza, że nie może korzystać z przedmiotowej działki, gdyż w zawartym akcie notarialnym wyraźnie zapisano, że Wnioskodawczyni wyraża zgodę na czasowe zajęcie ziemi o szerokości 20 metrów. Dlatego też obecnie na tej działce Wnioskodawczyni nie może wykonywać żadnych prac rolnych czy też budowlanych.

Wnioskodawczyni czuje się skrzywdzona, ponieważ będąc rolnikiem musiała oddać swoją działkę, na której nic nie może przez najbliższe 15 lat robić, tym samym otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie, jej zdaniem, winno mieć formę odszkodowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z otrzymaniem jednorazowej rekompensaty w formie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, wycięcie istniejących drzew, uniemożliwienie wykonywania jakichkolwiek prac ziemnych, sadzenia drzew, wznoszenia budynków i budowli na gruncie wchodzącym w skład gospodarstwa rolnego Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek dochodowy.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przedmiotowe wynagrodzenie zwolnione jest z podatku dochodowego.

Wnioskodawczyni zajmując stanowisko powołała treść art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz stwierdziła, iż pomimo ustanowionej w umowie służebności przesyłu, a nie służebności gruntowej, zgodnie z art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu zastosowanie mają odpowiednio przepisy dotyczące służebności gruntowej.

Od dnia 3 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji przemysłowych, lecz tylko służebności przesyłu stanowiącej odmianę służebności gruntowej, co podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/10, stwierdzając, że "ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności gruntowej. Nie powinno też mieć wpływu na zwolnienie z podatku dochodowego wypłacenie rekompensaty za ustanowienie służebności przesyłu w formie wynagrodzenia a nie odszkodowania, które też jest formą zadośćuczynienia za ograniczenie użyteczności gruntu".

Zwolnienie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu potwierdza też wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 88/10, jak również WSA w Szczecinie, który w wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r. zajął analogiczne uzasadnienie jak NSA.

W ocenie Wnioskodawczyni wypłacone wynagrodzenie jest zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, iż stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, stwierdzam, co następuje.

Uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu wprowadzono z dniem 3 sierpnia 2008 r. w art. 305¹ i art. 305² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

W myśl art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Natomiast art. 305² Kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (§ 1). Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (§ 2).

Zgodnie z art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą PIT", wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, w myśl którego po dniu 2 sierpnia 2008 r. przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu (wyrok NSA: z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2131/11, z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10).

Na uwagę zwraca w szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, w którym NSA stwierdził, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już, zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. sygn. akt III CZP 79/02, praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie zatem takiej służebności służebnością przesyłu, oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej. Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności. Jednocześnie, w ocenie NSA, trudno przyjąć, aby wprowadzeniu nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar ustawodawcy dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu w niezmienionym brzmieniu, zdaniem NSA, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, a poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadzi do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków. Zatem przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej, NSA uznał, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.

Mając na uwadze fakt, iż powyższe stanowisko NSA odzwierciedla jednolitą i utrwaloną linię orzecznictwa w kwestii stosowania art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT, w dniu 21 maja 2014 r. Minister Finansów - dążąc do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej - wydał interpretację ogólną Nr DD3/033/126/CRS/14/RD-46264/14, w której uznał, iż odszkodowanie za ustanowienie służebności gruntowej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Odnosząc powyższe wyjaśnienia do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej - zgodnie z którym Wnioskodawczyni posiada gospodarstwo rolne (a), na gruncie wchodzącym w skład tego gospodarstwa ustanowiona została służebność przesyłu (b), za ustanowienie służebności przesyłu Wnioskodawczyni otrzymała jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 8 645,17 zł (c) - uznać należy, iż ww. kwota korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy PIT.

W świetle powyższego za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, a co za tym idzie należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2012 r. Nr IBPB II/1/415-34/12/BD, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.