BM/436-5/07/MKE - Czy podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki dokonana przez podmiot powiązany - spółkę polską na rzecz spółki matki mającej siedzibę w Czechach, jeżeli umowa ta podpisana została za granicą a przedmiot tej umowy znajduje się w Polsce?

Strona zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z pytaniem, czy podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki dokonana przez podmiot powiązany - spółkę polską na rzecz spółki-matki mającej siedzibę w Czechach, jeżeli umowa ta podpisana została za granicą i tam też znajduje się przedmiot tej umowy? Zdaniem Strony "umowa krótkoterminowego wsparcia finansowego" podlega pod ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych i jednocześnie podlega zwolnieniu z art. 9 pkt 10 lit. g).

Działając na podstawie art. 14a Ordynacji podatkowej Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu udzielając interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w indywidualnej sprawie, uznał stanowisko przedstawione przez Stronę we wniosku za nieprawidłowe. W uzasadnieniu postanowienia stwierdził, iż ze względu na zawarcie umowy pożyczki na terytorium Republiki Czech, prawo to zostanie wykonane za granicą. A stosownie do art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:

Organ podatkowy pierwszej instancji uznał zatem, iż przedmiotowa umowa nie podlega temu podatkowi i w związku z tym nie ma zastosowania zwolnienie z art. 9 pkt 10 lit. g).

Na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu strona nie złożyła zażalenia, zatem przedmiotowe postanowienie stało się ostateczne.

Organ drugiej instancji, po zapoznaniu się ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku oraz z postanowieniem interpretacyjnym, stwierdza co następuje:

W myśl art. 720 kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.), podatkowi podlegają umowy pożyczki.

O powstaniu obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych - od umowy pożyczki - decyduje moment dokonania czynności (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje: "z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej..."

W związku z tym, że umowa pożyczki ma charakter konsensualny, a więc dochodzi do skutku z chwilą zgodnego oświadczenia stron, zatem chwilą powstania obowiązku zapłaty podatku od tej umowy jest data jej zawarcia. Nie ma znaczenia tutaj chwila wydania przedmiotu pożyczki np. pieniędzy.

Ponadto stwierdza się, że umowa pożyczki jest dwustronnie obowiązująca, ale niewywołująca skutków rozporządzających. Jest to więc umowa konsensualna, do której nie jest potrzebne wydanie rzeczy. Zatem w przypadku gdy przedmiotem umowy pożyczki są pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku znajdujące się w chwili zawarcia umowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (np. na koncie bankowym pożyczkodawcy), jak to Strona przedstawiła w swoim wniosku, wówczas umowa taka podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Bowiem zgodnie z powyższym przepisem czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej".

Tak więc jeżeli przedmiotem umowy pożyczki są pieniądze lub rzeczy, które w chwili zawarcia umowy znajdują się na terytorium RP, umowa będzie podlegała podatkowi, nawet wówczas, gdy będzie ona zawarta za granicą.

Odnośnie zwolnienia określonego w art. 9 pkt 10 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., zgodnie z którym zwolnione od podatku są pożyczki udzielane na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej, pod warunkiem udokumentowania, że pieniądze będące przedmiotem pożyczki zostaną przeznaczone na pokrycie wydatków poniesionych na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej w ciągu 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy albo wykorzystania w tym okresie rzeczy oznaczonych co do gatunku, stanowiących przedmiot pożyczki, stwierdzić należy, iż w tym przypadku konieczne jest udokumentowanie kierunku wydatkowania lub wykorzystania środków pochodzących z udzielonej pożyczki. Dowodami takimi mogą być wszelkiego rodzaju dokumenty potwierdzające rzeczywiste wydatkowanie wspomnianych środków, w szczególności zaś faktury i rachunki. Nie stanowi okoliczności uzasadniającej zastosowanie omawianego zwolnienia samo zawarcie umowy, lecz dopiero wykonanie takiej umowy przez dokonanie zapłaty.

Sama ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji działalności gospodarczej, odnieść się zatem należy do definicji zawartej w art. 3 pkt 9 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którą przez działalność gospodarczą rozumie się każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

W związku z tym należy uznać, iż przepis art. 9 pkt 10 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy jedynie sytuacji, gdy działalność gospodarcza jest wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z faktem, iż przedmiotowa spółka powołana w ramach grupy kapitałowej będzie wykonywała swoją działalność w Republice Czeskiej, to w świetle ww. przepisów pożyczki jej udzielone nie będą korzystać ze zwolnienia o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.