BI/415-0771/07 - Spłata związana z działem spadku a podatek dochodowy.

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 30.06.2007 r. w związku z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1590), po zakończeniu postępowania wszczętego postanowieniem z dnia 18 marca 2008 r. Nr BI/415-0771/07 postanawia się z urzędu zmienić wydane na wniosek Pani,.. postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z dnia 26 czerwca 2007 r. Nr DF/415-31/07/DC zawierające pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2007 r. podatniczka zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że podatniczka w 2007 r. wraz z dwójką rodzeństwa nabyła spadek po matce w wysokości 1/3 udziału. Chcąc uregulować prawo własności w stosunku do elementów majątkowych oraz indywidualną odpowiedzialność za długi, spadkobiercy zamierzają przeprowadzić dział spadku w ten sposób, że brat podatniczki stanie się wyłącznym właścicielem spółdzielczego prawa do lokalu w zamian za spłatę podatniczki i jej siostry. Według podatniczki spłata spadkobierców w wyniku działu spadku nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów. Tym samym do uzyskanych przez nią dochodów z tytułu spłaty działu spadku nie będzie miała zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej zbycia nieruchomości lub udziałów w nieruchomości uzyskanych w drodze spadku i darowizn.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2007 r. Nr DF/415-31/07/DC Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, że stanowisko przedstawione w przedmiotowym wniosku w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego nie jest prawidłowe. W uzasadnieniu podkreślił natomiast, że spłata uzyskana w wyniku działu spadku wywiera taki skutek jak odpłatne zbycie nieruchomości lub praw majątkowych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku po dokonaniu weryfikacji przedmiotowego postanowienia stwierdza, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 pkt 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W postanowieniu o stwierdzeniu praw do nabycia spadku sąd nie określa bowiem składników masy spadkowej i nie dokonuje podziału tych składników pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, iż dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 oraz art. 1036 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

W kontekście wyżej zacytowanych przepisów nabycie w drodze spadku własności rzeczy, praw majątkowych lub środków pieniężnych podlegało przepisom ustawy o podatku o podatku od spadków i darowizn, zatem w tym przypadku nie miały zastosowania zasady przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy zauważyć, że spadkobiercy zamierzali następnie dokonać działu spadku w taki sposób, iż jednemu ze współwłaścicieli przyznanoby nieruchomość z obowiązkiem spłaty na rzecz podatniczki. Zakładając, iż spłata ta byłaby ekwiwalentna do posiadanego przez nią udziału w spadku (nie przekroczyłaby udziału spadkowego), podatniczka w związku z czynnością działu spadku w istocie nie uzyskałaby żadnego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie brak byłoby podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez podatniczkę w wyniku działu spadku. Gdyby jednak spłata otrzymana przez podatniczkę z tego tytułu przekroczyła jej udział w spadku, wówczas podatniczka powinna wykazać w zeznaniu podatkowym dochód z tego tytułu i opodatkować go zgodnie z zasadami przewidzianymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi na wystąpienie w rozpatrywanej sprawie przesłanek określonych w treści art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2007 r.- Dyrektor Izby Skarbowej zmienił z urzędu postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego.