BI/005-1160/04 - Wydatki związane z dochodzeniem wierzytelności przedawnionych, a koszty uzyskania przychodów

Pytanie podatnika

Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu kwotę nieodzyskanych przedawnionych należności, koszty procesowe oraz opłatę egzekucyjną?

Stan faktyczny:

Podatnik na przełomie roku 1995-1996 wykonał prace budowlane, bez zawarcia pisemnej umowy. Odbiór prac nastąpił w 1996 r. bez sporządzenia protokołu odbioru i dokumentacji powykonawczej. Za wykonane prace podatnik wystawił fakturę w dniu 4 czerwca 1999 r. lecz kontrahent nie zapłacił wskazanych należności. Dochodzenie roszczeń podatnik skierował na drogę sądową, jednakże Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 18 listopada 2002 r. stwierdził, że ewentualnie istniejące roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane prace uległo przedawnieniu - najpóźniej w okresie letnim 1999 r., tj. na rok przed wniesieniem pozwu w sprawie. W związku z powyższym od podatnika zasądzono koszty procesowe oraz w wyniku wszczętego postępowania egzekucyjnego podatnik został obciążony opłatą egzekucyjną.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Kwestie przedawnienia zostały uregulowane w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), gdzie w art. 118 ustawodawca postanowił, że roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się z upływem 3 lat.

Zatem w myśl powołanych wyżej przepisów, w przedstawionym stanie faktycznym ewentualne roszczenie należności za wykonane prace w 1996 r. uległo przedawnieniu 1999 r. i w konsekwencji "jako wierzytelność przedawniona" z mocy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega zaliczeniu w ciężar kosztów prowadzonej działalności.

Zgodnie z powołaną zasadą wyrażoną w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodu są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Aby wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów należy zatem ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Przy czym obowiązek jednoznacznego wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a przychodem uzyskanym z działalności - każdorazowo spoczywa na podatniku.

W przedstawionym stanie faktycznym wobec faktu, że wydatki związane z kosztami procesowymi dotyczyły dochodzenia roszczenia, którego faktyczne wystąpienie w prowadzonej działalności nie zostało udowodnione, jak również że ewentualne roszczenie uległo przedawnieniu jeszcze przed wniesieniem pozwu - wydatków tych nie można zaliczyć w ciężar kosztów prowadzonej działalności.

Reasumując w przedstawionym stanie faktycznym i prawnym, roszczenia przedmiotowych należności uległy przedawnieniu i w konsekwencji jako wierzytelności przedawnione nie podlegają zaliczeniu w ciężar kosztów prowadzonej działalności stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.