BI/005-0799/03 - W jaki sposób podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, którą rozszerzył o sprzedaż telefonów komórkowych powinien udokumentować sprzedaż towarów i usług?

Podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, rozszerzył w tę działalność w 2003 roku o sprzedaż używanych telefonów komórkowych.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Artykuł 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku - stanowi, iż źródłem przychodów jest m.in. pozarolnicza działalność gospodarcza.

U podatników prowadzących działalność gospodarczą za przychód z tej działalności zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 tej ustawy uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 1c) ustawy z 26 lipca 1991 r. za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1d-1f, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym nastąpiło:

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Jednocześnie zgodnie z art. 24a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o. a

Zasady dokonywania zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152 poz. 1475).

Zgodnie z § 12 ust 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2000 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 116, poz. 1222 z późn. zm.) zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.

Na podstawie ust. 3 pkt 1 i 2 powołanego wyżej § 12 podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Podatnik w 2003 roku rozszerzył zakres prowadzonej działalności gospodarczej o skup i sprzedaż używanych telefonów komórkowych.

W takiej sytuacji używany telefon nabyty przez Podatnika celem dalszej odprzedaży stanowi towar handlowy, którego zakup ewidencjonowany jest jako koszt uzyskania przychodów w kolumnie 10 księgi podatkowej - zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu. Na sposób dokumentowania zakupu tego towaru handlowego ma wpływ, czy zakup następuje od osoby prowadzącej działalność gospodarczą czy też nie. Jeżeli bowiem zakup taki dokonywany jest od podatnika prowadzącego działalność gospodarczą to zakup taki powinny być udokumentowany fakturą VAT (jeżeli jest podatnikiem VAT) lub rachunkiem (jeżeli nie jest podatnikiem VAT). W przypadku natomiast, gdy zakup następuje od osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, dowodem zakupu powinna być umowa kupna-sprzedaży sporządzona pomiędzy osobą sprzedającą a podatnikiem. Osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej dokonaną sprzedaż dokumentują bowiem wyłącznie takimi umowami. Jeżeli umowa ta spełnia wymogi określone w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r., stanowi ona dla nabywcy rzeczy dowód księgowy, w oparciu o który dokonuje zapisu wydatku w księdze podatkowej. Zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych musi być wpisany do księgi z zastrzeżeniem § 30 niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży (§ 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów 29 września 2003 r.)

Natomiast sprzedaż używanego telefonu komórkowego powoduje u podatnika powstanie przychodu z działalności gospodarczej i podlega zaewidencjonowaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 7. W przypadku takiej sprzedaży dla podatników podatku VAT przychód ze sprzedaży dokumentowany jest fakturą VAT, a jeżeli sprzedaż jest dokonywana na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, faktura jest wystawiona na żądanie tych osób.

Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nie udokumentowanej fakturami - na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, o ile nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub ewidencja przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia.) Co do zasady - zapisów dotyczących przychodów, dokonuje się jeden raz dziennie po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym (z wyjątkiem podatników ewidencjonujących obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz w razie prowadzenia księgi przez biuro rachunkowe).

Natomiast zasady ustalania dochodu z działalności gospodarczej ustawodawca określił w art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zgodnie, z którym u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa. Dochodem lub stratą z odpłatnego zbycia składników majątku trwałego wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, jest przychód z odpłatnego zbycia składników majątku trwałego związanego z prowadzoną działalnością jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych prowadzonej dla celów stosowania odpisów amortyzacyjnych, powiększona Obowiązek wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych.,

Jednocześnie zgodnie z regulacją prawną zawartą w art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym obowiązek wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Jednocześnie zgodnie z dalszą regulacją prawną zawartą w ust. 6 tego artykułu, w terminach płatności zaliczek za miesiące od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym deklaracje, według ustalonego wzoru o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku (PIT-5).