BI/005-0379/04 - Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne osoby współpracującej.
Pismo z dnia 20 października 2004 r. Izba Skarbowa w Gdańsku BI/005-0379/04 Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne osoby współpracującej.
STAN FAKTYCZNY
Podatnik zamierza rozpocząć prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, w której wykorzystywać będzie pracę swojego ojca (bez wypłacania wynagrodzenia za tę pracę). Podatnik jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne ojca jako osoby współpracującej.
PYTANIA PODATNIKA
1.Czy u podatnika powstanie przychód w związku z wykorzystywaniem pracy ojca bez wypłacania wynagrodzenia?
2.Czy przepis art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stosować zarówno do składek podatnika, jak i osoby współpracującej?
3.Czy podatnik może na podstawie art. 27b i art. 44 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odliczyć od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne zarówno swoje, jak i opłacone za ojca jako osobę współpracującą?
4.Czy w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia zdrowotne, o której mowa w treści art. 27b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy ująć sumę składek podatnika oraz ojca - osoby współpracującej?
OCENA PRAWNA STANU FAKTYCZNEGO
Ad1.
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) przychodem z działalności gospodarczej jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Jak wynika zaś z treści art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89, z późn. zm.), do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Biorąc pod uwagę, że ojciec podatnika zaliczany jest do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy z 28 lipca 1983 r., u podatnika nie powstanie przychód z działalności gospodarczej w związku z nieodpłatnym świadczeniem pracy przez ojca podatnika.
Ad2.
Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy z 26 lipca 1991 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconych w roku podatkowym przez podatnika zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Analiza powyższego przepisu wskazuje jednoznacznie, że podatnik nie może obciążać kosztów uzyskania przychodów składkami poniesionymi na ubezpieczenie zdrowotne wynikające z przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia - bez względu na to, za kogo te składki zostały przez podatnika opłacone.
Ad3.
Zgodnie z treścią art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. podatek dochodowy, obliczony zgodnie z art. 27 lub art. 30c, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia - obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) wolny od podatku na podstawie art. 21, 52 i 52a, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391, z późn. zm.) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym lub ubezpieczeniem społecznym rolników, z zastrzeżeniem art. 6 i 7, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi. Stosownie zaś do treści art. 27 ust. 12 ustawy z 23 stycznia 2003 r. za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność składkę oblicza, odprowadza i finansuje ze środków własnych osoba prowadząca pozarolniczą działalność.
Reasumując, podatnik jest zobowiązany do obliczania, odprowadzania i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za osobę z nim współpracującą, wynikających z przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (przy założeniu, że osoba ta spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym lub ubezpieczeniem społecznym rolników). Jednocześnie składki za tę osobę są finansowane ze środków własnych podatnika jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Kierując się zaś treścią art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r., należy stwierdzić, że podatek dochodowy od osób fizycznych ulega obniżeniu w pierwszej kolejności o składki na ubezpieczenie zdrowotne zarówno podatnika, jak i ojca jako osoby z nim współpracującej, o ile składki te zostaną opłacone bezpośrednio przez tego podatnika.
Na marginesie należy zauważyć, że art. 44 ust. 3b ustawy z 26 lipca 1991 r., o którym mowa w pytaniu podatnika, został skreślony z dniem 1 stycznia 2001 r.
Ad4.
W myśl art. 27b ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki.
Biorąc pod uwagę to, że podatek dochodowy od osób fizycznych ulega obniżeniu o opłacone bezpośrednio przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne tego podatnika oraz osoby z nim współpracującej, to analogicznie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia zdrowotne, o której mowa w treści art. 27b ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r., należy ująć sumę składek podatnika oraz jego ojca będącego osobą współpracującą.