BI/005/0166/04 - Świadczenia zdrowotne ponoszone przez pracodawcę na rzecz pracowników.

PYTANIE

Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa zawarła umowę o świadczenie usług stomatologicznych. Przedmiotem umowy jest świadczenie usług w zakresie stomatologii zachowawczej, chirurgii stomatologicznej oraz profilaktyki stomatologicznej. Opłata za świadczone usługi została określona miesięcznie w formie ryczałtu za jednego pracownika uprawnionego do korzystania z tej usługi, bez względu na to, czy pracownik korzysta ze świadczeń leczniczych, czy też z nich nie korzysta.

1. Czy w przedstawionej sytuacji przedmiotowe świadczenie stanowi przychód pracownika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2. Czy poniesione przez pracodawcę wydatki związane z finansowaniem świadczeń zdrowotnych na rzecz pracowników stanowią koszty uzyskania przychodów?

ODPOWIEDŹ

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3 i art. 28-30, art. 30a-30c oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

W myśl postanowień art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczać należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać jako pracownik. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody, niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakiś sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Z powołanych przepisów wynika zatem jednoznacznie, że wartość otrzymanych od pracodawcy nieodpłatnych świadczeń w zakresie opieki medycznej - co do zasady - stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy. Przy czym należy wskazać, że przychodu pracownika nie stanowią jedynie świadczenia medyczne związane z obowiązkowymi badaniami, do których ponoszenia pracodawca jest zobowiązany przepisami kodeksu pracy lub innych ustaw.

Ponadto za świadczenia takie, a tym samym za przychód pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można uznać również świadczeń związanych z innymi nieobowiązkowymi świadczeniami medycznymi, o ile określenie przez pracodawcę ich wysokości na poszczególnego pracownika nie jest możliwe. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy na podstawie umowy zawartej z wyspecjalizowaną jednostką świadczącą usługi medyczne pracodawca jest zobowiązany do płacenia na jej rzecz kwoty ustalonej ryczałtem na podstawie ogólnej liczby zatrudnionych pracowników, bez względu na liczbę pracowników faktycznie korzystających w danym okresie z tych usług.

Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, że pracodawca zawarł umowę z wyspecjalizowaną jednostką świadczącą usługi stomatologiczne, za które odpłatność została określona miesięcznie w formie ryczałtu za jednego pracownika uprawnionego do korzystania z tej usługi, bez względu na to, czy pracownik korzysta ze świadczeń leczniczych, czy też z nich nie korzysta. Bezspornym pozostaje zatem fakt, iż pracodawca odpłatność za przedmiotowe usługi ponosi niezależnie od faktu korzystania przez pracowników z tych usług, jak również że opłata ta wnoszona jest w sposób zryczałtowany.

W tym stanie faktycznym oraz prawnym wydatki związane z finansowaniem przez pracodawcę usług stomatologicznych na rzecz swoich pracowników nie stanowią podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychodów pracownika, w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W stanie prawnym obowiązującym w 2004 r., w myśl postanowień art. 16 ust. 1 pkt 65 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów związanych z finansowaniem świadczeń zdrowotnych przez pracodawcę na rzecz pracowników, z wyjątkiem poniesionych kosztów świadczeń zdrowotnych, do których ponoszenia zobowiązują pracodawcę przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw.

Stosownie do treści art. 229 § 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 717, z późn. zm.) badania lekarskie wstępne, okresowe oraz kontrolne są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Mając na uwadze powołany stan prawny, niewątpliwie należy stwierdzić, iż w roku podatkowym 2004 pracodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wyłącznie poniesione koszty świadczeń zdrowotnych, do których zobowiązują pracodawcę przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw. Oznacza to zatem, że od 1 stycznia 2004 r. nie stanowią kosztu uzyskania przychodów te wydatki pracodawcy na świadczenia medyczne dla pracowników, do których ponoszenia pracodawca nie jest zobowiązany przepisami kodeksu pracy lub innych ustaw.

Reasumując powyższe, poniesione przez pracodawcę koszty związane ze sfinansowaniem świadczeń stomatologicznych na rzecz pracowników nie mogą zatem stanowić kosztów uzyskania przychodów pracodawcy.